Denizden Neler Çıktı Neler...

İnsan görüp de haber yapınca öğreniyor; lüks tekne (yat) sahiplerinin çoğu marinalara para ödememek başta olmak üzere, çeşitli nedenlerle teknelerini açıkta demirliyorlar. Bunun için de "tonoz" denilen ağırlıklar kullanıyorlar. İşin deniz ve çevre temizliği, insan ve deniz canlılarının yaşamı, sağlığı açısından önemi büyük. Denizin dibinde yıllarca bırakılan tonoz olarak kullanılan beton parçaları, içine çimento doldurulmuş kamyon lastikleri, paslı demir halkalar, çapalar, zincirler, halatlar yığınlar halinde inanılmaz bir kirlilik, çirkinlik ve pas kaynağı oluşturuyor...

2017 Nisan'ında çıkarılan Limanlar Yönetmeliği ile bu tarihten başlayarak resmen, 1 Ocak 2018'den itibaren fiilen Hüseyin Burnu'na dek Torba, Türkbükü, Gündoğan, Yalıkavak, Gümüşlük, Turgutreis'i de içine alacak şekilde Bodrum Yarımadası'nın kuzeyi Güllük Liman Başkanlığı'na bağlanmış. Liman Başkanlığı da yaz sezonu girmeden, bir çalışma başlatarak tonoz kirliliği yaşanan sorumluluk alanındaki denizlerin yüzde 75'ini temizlemiş. Güllük Liman Başkanı Gökhan Topaloğlu, "Sezon başlayana kadar yüzde yüzünü temizleyeceğiz. Tabii biz temizledikçe gece yine tonoz atan oluyor. Ayrıca, tekne sahipsizse tonozu alamıyoruz. Önce tekne sahibine bildiriyoruz. Geriye dönüp yeniden temizlik yapacağız. Gümüşlük'e vardık. Orayı ve Turgutreis'i de en kısa zamanda temizleyeceğiz." dedi.

Liman Başkanlığı'ndan aldığım bilgiye göre; yasalar tonoza izin vermiyor. Liman Başkanlığı'nın iznine bağlı ve tekne en fazla 15 gün tonoza bağlı kalabiliyor. Yine izinle bu süre 15 gün daha uzatılabiliyor. Normalde yatların tonozda değil, marinalarda beklemesi gerekiyor. Yoksa, atığını nereye boşalttığını belgelemek de zor. Tekne, marinada çeşitli hizmetler alırken, "mavi kart"ına da bıraktığı atık miktarını ve nereye bıraktığını işletmek zorunda... Ama, lüks tekne sahiplerinin çoğu marina ücretlerini yüksek buluyor...

"Terkedilen balık çiftlikleri kirlilik kaynağı"
Yapılan çalışmalar sonucu denizden çıkarılan tonlarca beton blok, demir çaba, zincir, halat, kirli ve eski şamandralar ve bir tekne (!), dün Güllük'te gezi teknelerinin bulunduğu kıyıya ve balıkçı barınağındaki alanda toplanmıştı. Güllük Turizmini Geliştirme ve Çevre Koruma Derneği Başkanı Selçuk Orkun ile birlikte hayretler içinde çıkarılan yığınlara bakıp, fotoğraf çekerken, bu çalışmada görev alan deneyimli Kaptan Sinan Erbey'den bilgi aldım. Her yıl yaz başında Güllük kıyıları boyunca gönüllü deniz temizliği yaptıklarını hatırlatan Erbey, şunları söyledi: "Bu kez Liman Başkanlığı'nın isteği üzerine, yine gönüllü olarak Güllük Körfezi'nde, Torba, Türkbükü, Gündoğan kıyılarından dipten tonozlar, tarihi çapalar (en az yüz yıllık), zincir ve halatlar, kanalizasyon boruları, şamandıra, kamyon ve traktör lastikleri, batık tekne çıkardık. Kapatılan balık çiftliklerinin bulunduğu yerlerde de terkedilmiş tonozlar, halat ve ağ benzeri çöpler çok..."

Bu çalışmalar sırasında kendisinin daldığını ya da dalgıç tuttuğunu, teknenin vinciyle bu büyük ve ağır çöpleri denizden çıkarabildiklerini anlatan Erbey, dev tarihi çapaları temizleyip, boyayıp, Güllük'te dekoratif amaçlı kullanacaklarını söyledi ve kardeşi İnan Erbey ile çapaların yanında poz verdi. Ben de 1999'dan bu yana CMAS 3 Yıldız "Deneyimli Dalıcı" belgesine sahip bir dalgıç olarak, bir dahaki çalışmalarda görev alabileceğimi belirttim.

Gülçin ERŞEN – 26 Mayıs 2018 / Güllük