Diyabet Kontrolünde HbA1C Testinin Önemi

Diyabet Nedir?

Diabetes Mellitus (Şeker hastalığı) kan şekerinin düzenlenmesinde görevli insülin hormonunun miktarının azalması ya da vücutta  yeterli etki gösterememesi  sonucu oluşan bir hastalıktır.  Diyabette  vücudun şeker kullanımı bozulur  ve kan şeker düzeyi yükselir.   Diyabet kronik bir hastalık olup takip ve tedavisi düzenli yapılmaz ise ilerleyen dönemlerde göz, böbrek, sinir sistemi , kalp-damar sistemi başta olmak üzere nerdeyse tüm vücudu etkiler, kalıcı sekeller ve ölüme neden olur

Diyabetin tanı ve takibi nasıl yapılır?

Diyabet tanı ve takibinde  ilk etapta kullanılan testler açlık ve tokluk kan şekeri ölçümleri,  şeker yükleme  testleri , hemoglobin A1c (glikozile hemoglobin) düzeyinin ölçülmesidir.

HbA1c nedir?

Glikozile hemoglobin (HbA1c), eritrositlerin içinde bulunan, asıl görevi dokulara oksijen taşımak olan hemoglobinin glikozillenmesi ile oluşan bir moleküldür.  HbA1c miktarı kandaki ortalama glukoz seviyesi ile orantılı olup testin sonucu son 2-3 aylık ortalama kan şekeri miktarını gösterir. HbA1c değerinde görülen her yüzde 1’lik artış kan şeker düzeyinin normalden 25-35 mg/dl‘lik bir artış ile seyrettiğini gösterir   Kandaki glukoz miktarı ile HbA1c arasında böyle bir orantı bulunması HbA1c testini diyabetin tanı ve tedavisinde, diyabet komplikasyonlarının önlenmesinde  çok önemli aynı zamanda objektif bir test haline getirmiştir.

HbA1c ölçümü hangi sıklıkta yapılmalıdır?

HbA1c kan şeker düzeyinin iyi kontrol edildiği diyabetik hastalarda yılda iki kez , insülin veya ilaç tedavisi alan diyabetli hastalarda ise yılda 4 kez yani 3 ayda bir ölçülmelidir.

HbA1c düzeyi ne olmalıdır?

HbA1c normal değeri % 3-6 ‘dır. Diyabet belirtilerinin olduğu hastalarda  HbA1c düzeyinin % 6,5  üzerinde olması  tek başına diyabet tanısı koymak için yeterlidir. Belirtilerin bariz olmadığı hastalarda ise testi farklı bir günde tekrarlamak gerekir. Diyabetli hastalarda hedef HbA1c’nin % 6,5- 7 ‘nin altında tutulmasıdır. Bu hedef yakalanırsa diyabetin komplikasyonlarının oluşumu engellenmiş olur ve kişinin diyabetinin iyi kontrol edildiği söylenebilir. HbA1c’nin %8 ‘in üzerinde olan hastalarda ise tedavi  ve diyet  yeniden gözden geçirilerek düzenlenmelidir.

HbA1c ölçümünün avantajları nelerdir?

Bu test son 3 ayda  günlük  şeker artış ve azalışlarından ,yapılan egzersiz ve yenilen yemek miktarından etkilenmeden  genel tabloyu yansıtan ortalama bir değer verir.

Ölçüm için açlık gerekmez.

Gün içinde herhangi bir saatinde  alınan tek tüp  kandan çalışılabilir.

Günlük stres , ilave hastalık gibi faktörlerden etkilenmez.

Standardize bir testtir  .

HbA1c ölçümünün dezavantajları nelerdir?

Bu test eritrosit ömrünce (120 gün) geriye gidilerek bilgi verebilir. Eritrosit ömrünün    kısaldığı hemolitik anemilerde , demir eksiliği anemisi olan hastalarda ve kısa bir süre önce aşırı kan kaybı yaşamış kişilerde doğru sonuç vermeyebilir. Yine gebelik diyabetini değerlendirmede yeterince hassas değildir.

HbA1c‘nin normalden düşük bulunması anlamlı mıdır?

HbA1c düzeyinin çok düşük olması ise kişide süregelen bir kan şeker düşüklüğünün (hipoglisemi) olduğunu gösterir. Bu durum özellikle çocuklarda beyin gelişimini etkileyebilir, havale geçirmesine neden olarak beyne zarar verebilir.

HbA1c testi diyabetli hastaları tedavi düzeni , diyet ve egzersiz programlarına uyup uymadıklarını gösteren objektif bir testtir. HbA1c test sonuçlarınızı  düzenli olarak kaydederseniz diyabet kontrolünde ilerlemenizi izleyebilir, kan şekerinizi ve yaşam tarzınızı yönetebilirsiniz.