Diyabetli Hastalar Dikkat! HBA1c Testi Sizi Ele Veriyor..

Diyabet Nedir?

Diabetes Mellitus   (Şeker hastalığı) kan şekerinin düzenlenmesinde görevli  insülin hormonunun miktarının ya da etkisinin azalması sonucu oluşan, vücudun şeker kullanımının bozulması ile karakterize bir karbonhidrat metabolizması bozukluğudur. Diyabet kronik bir hastalık olup  takip ve tedavisi düzenli yapılmaz ise ilerleyen dönemlerde göz, böbrek, sinir sistemi, kalp-damar sistemi başta olmak üzere nerdeyse tüm vücudu etkiler, kalıcı sekerler  ve ölüme neden olur.

Diyabetin tanı ve takibi nasıl yapılır?

Diyabet tanı ve takibinde en önemli  kan testleri açlık kan şekeri ölçümü, glukoz tolerans testleri ve hemoglobin A1c  (glikozile hemoglobin)  testidir. 

HbA1c nedir? 

Glikozile hemoglobin (HbA1c),  eritrositlerin içinde bulunan, asıl görevi dokulara oksijen taşımak olan  hemoglobinin  glikozillenmesi  ile  oluşan bir moleküldür. Ölçümden  önceki  son 3 aylık  ortalama kan glukoz değerini  gösterir. Kandaki glukoz miktarı ile HbA1c arasında böyle  bir orantı bulunması  HbA1c testini diyabetin tanı ve tedavisinde çok önemli aynı zamanda objektif bir test haline getirmiştir. Yine HbA1c ölçümü , geriye dönük kan şeker düzeyleri hakkında verdiği değerli bilgiler nedeniyle  diyabet komplikasyonlarının önlenmesinde de  çok etkili bir yol gösterici olmuştur. 

HbA1c ölçümü hangi sıklıkta yapılmalıdır?

HbA1c  kan şeker düzeyinin iyi kontrol edildiği diyabetik  hastalarda yılda iki kez ,  insülin tedavisi alan diyabetli hastalarda  ise  yılda  4 kez  yani   3 ayda bir  ölçülmelidir. 

HbA1c  düzeyi  ne olmalıdır?

HbA1c   normal değeri % 3-6 ‘dır.  Diyabetli hastalarda hedef HbA1c’nin   % 7 ‘nin altında tutulmasıdır.  Bu hedef yakalanırsa diyabetin komplikasyonlarının oluşumu engellenmiş  olur. HbA1c’nin  %8 ‘in üzerinde seyrettiği durumlarda ise  hastanın  tedavisi   ve diyeti yeniden gözden geçirilerek düzenlenmelidir.

HbA1c  değerinde görülen  her  yüzde  1’lik  artış  kan şeker düzeyinin  normalden 25-35 mg/dl‘lik bir artış ile seyrettiğini gösterir.  Buna göre son 3 aylık ortalama glukoz değeri tahmin edilebilir. Bu test  son 3 ayda  gün içindeki/günler arasındaki şeker artış ve azalışlarından , yapılan egzersiz ve yenilen yemek miktarından etkilenmeden ortalama bir değer verir. 

HbA1c ölçümünün avantajları nelerdir?

Ölçüm için açlık gerekmemesi,

Gün içinde herhangi bir saatte alınan kandan çalışılabilmesi, 

Stres , ilave hastalık gibi faktörlerden  etkilenmemesi, 

Standardize bir test olması en önemli  avantajlarıdır. 

  HbA1c ölçümünün dezavantajları nelerdir?

Bu test eritrosit ömrünün kısaldığı  hemolitik anemilerde ,  demir eksiliği anemisi olan hastalarda  ve kısa bir süre önce aşırı kan kaybı yaşamış kişilerde  doğru sonuç vermeyebilir. 

HbA1c ‘nin  normalden düşük bulunması anlamlı mıdır?

HbA1c  düzeyinin çok düşük olması ise  kişide süregelen bir kan şeker düşüklüğünün (hipoglisemi) olduğunu gösterir. Bu durum özellikle çocuklarda beyin gelişimini etkileyebilir, havale geçirmesine neden olarak beyne zarar verebilir. Hipoglisemi en basit şekliyle bile yaşam kalitesini bozar. 

Unutmayalım !! HbA1c  testi  diyabetli hastaları tedavi düzeni , diyet ve egzersiz programlarına  uyup uymadıkları  konusunda  ele veriyor…

Son olarak: 

HbA1c sonuçları değerlendirilirken kişinin şeker cihazıyla  kendi kendine yapmış olduğu  glukoz ölçüm sonuçları ile beraber değerlendirilmesi hastanın kan şekeri kontrolü için daha aktif  rol almasını ve önerilen hedef değerleri daha kolay  yakalamasını sağlayacaktır.