Doğu dilleri ve Edebiyatı keşfi

Uzun zamandır doğu dilleri ve Edebiyatı’na merak sardım. Dil öğrenmek ve o dilin edebi tarafını keşfetmek kolay değil.  Tarihe yolculuk etmek, dil öğrenmeye ayrı bi tad ,merak katıyor. Bir çok şair araştırdım, eserlerini çoğu kez duyduğum ama hikayesini bilmediğim bi çok eser. Bu eserleri özümsemek ,geçmişle bağlantı kurmak heycan verici.

Nizamülmülk Siyasetname isimli eseriyle ünlüdür. Bu eser ve şair hakkında neler söylenmiş ,günümüze kadar ulaşmasındaki önem ne, nedir hepsine satır aralayalım.

Nizamülmülk, tam adı Ebu Ali el-Hasan et-Tusi Nizamülmülk (Arapça: / Nizamu'l-Mulk Abu Ali al-Hasan at-Tusi; Farsça: / Hace Nizamulmulk Tusi; d. 1018 - ö. 14 Ekim 1092), Büyük Selçuklu Devleti'nin veziri ve Siyasetname adlı öğütler kitabı yazan Farsi devlet adamı, siyaset bilimcisidir. Devlet yönetiminde hayli etkili olan Nizamülmülk'ün vezirliği Alparslan ve Melikşah dönemlerinde yayılmıştır.1018 yılında İran'ın, Horasan şehrinde doğmuştur. Memleketin nizamlarının kurucusu anlamında dır  Nizamülmülk ismi.

Devlet işleriyle ilk olarak Gazne Devleti'nin Horasan valisinin yanında çalışarak başladı ve sonrasında Alparslan'ın Belh valisinin yanında devam etti. Sonrasında da 1064 yılında Büyük Selçuklu Devleti'ne vezir olarak atandı. Nizâmülmülk’ün akıllı, tedbirli ve adâletli idâresi sâyesinde de, Melikşâh’ın saltanatı, aynı zamanda Büyük Selçuklu Devletinin de en parlak ve en şanlı devri olmuştur. Nizamülmülk nizamiye medereselerini kurdurmuştur. İslâm esaslarına dayalı mahkemeleri, toprak sistemini sağlam esaslar üzerine yeniden düzenledi. Dünyadaki ilk istihbarat teşkilatının kurucusudur. (Ömer Hayyam’a bu görevi teklif ettiği söylenmekte fakat kesin bilgi yok) Gerçekleştirdiği yeni sistemler bâzı değişikliklerle berâber bütün Türk-İslâm devletlerince devam ettirildi.

Nizamülmülk selçuklu devletindeki bütün düzenlemeleri, devlet idaresini kendi görüşleriyle yoğurarak ,bu bilgileri ve tecrübeleri gelecek nesillerede yaymak amacı ile ‘Siyâsetnâme’ isimli eseri yazmıştır. Eser bugün bile siyaset bilimine yol göstermektedir. Siyâsetnâme’de Türk-İslâm devletlerinin idârî, mâlî, siyâsî, askerî, sosyal ve kültürel yönlerini incelemektedir. Eser’i incelemek isterseniz İstanbul’da süleymaniye kütüphanesine çevirin yolunuzu. Eser Farsça yazılmış ve birçok dile çevirisi yapılmıştır.