- Kategori
- Felsefe
Elementler Felsefesi
1
Elementler Felsefesi ya da Elementler Kuramı
Eski Yunan felsefesinde önemli bir yer kaplar.
Ezoterik (Batıni) ve Hermetik ilimlerin temelini oluşturur.
Batlamyus (Ptolemy) ile birlikte astroloji ilminin altyapısını oluşturur.
2
İlk Element Fikirleri
Elementler felsefesinde ilk fikirler evreni tek bir elemente (arkhe, töz) dayandırmaktı.
Milet okuluyla (Thales, Anaksimandros, Anaksimenes) başlayan fikirler diğer doğa filozoflarınca ilerletildi.
Thales, töz = 'Su'
Anaksimandros, töz = 'Apeiron'
Anaksimenes, töz = 'Hava'
Daha sonra
Herakleitos için töz ve logos = 'Ateş'
Xenophanes için töz = 'Toprak'
3
Fikrin olgunlaşmış orijini Empedocles'te kendini gösteriyor.
Empedocles = 4 element + 2 karşıt ilke prensibi
Evrendeki tüm varlıkların kökeninde 4 temel element vardır.
Tüm varlık, tümel tekil olan varlık kendini bu 4 temel element üzerinden açar.
Varolan her canlı ve cansız varlık bu dört temel elementin farklı oranlardaki bileşimlerinden ve kombinasyonlarından meydana gelir.
Bu konudaki ilk kompleks fikir Empedocles'den çıkmıştır daha sonra Platon ve Aristo’da da işlenmiş geliştirilmiştir. Lakin en temeldeki kaynaklar meçhuldür bu felsefenin daha da eskilere dayandığına dair de iddialar vardır.
Elementler birbirlerine döngüsel olarak dönüşürler.
Bu içsel yaratımın tecellisidir.
Bu yaratılan dögü kendini tekrar etmez,
Her an yeni bir süreç başlatır ve devam eder.
Varlık her an yeni bir tecellidedir.
Oluş ve an fikri
Bu dört element sırasıyla = Ateş, Toprak, Hava ve Su
4
Aristotales için en yüksek element Ateş'tir.
Ateş, tanrısal olan ışık ve ısı kaynağıdır.
Platon ve Aristo sonrası uzun süre tıbbi literatüre de konu olacak şekilde Hipokrat ve Galen'de kendini gösterir.
Hipokrat, 4 elementi 4 vücut sıvısıyla birleştirir.
Bu tasnif = Humoral Patoloji Teorisi
4 element = 4 sıvı = Kara Öd, Sarı Öd, Kan ve Balgam
Hipokrat, Galen, Paracelsus, İbn-i Sina ve tüm Ortaçağ tıbbı bu fikrin tesiri ve uzantılarıdır.
17.yy'a kadar devam eden bu doktrin modern tıbbın gelişmesiyle geride bırakılır.
5
Elementler felsefesine göre 4 element varolan her şeyin kökünü oluşturur.
Elementlerin kökünü ise 'temel kaliteler' oluşturur.
Temel kaliteler = Altyapılar
Sıcaklık, Soğukluk, Kuruluk ve Nemlilik olarak daha alt bir dörtlüdür.
Bu temel kaliteler bir araya gelerek elementleri oluşturur.
Ateş = Sıcak + Kuru
Hava = Sıcak + Nemli
Toprak = Soğuk + Kuru
Su = Soğuk + Nemli
Temel kalitelerin simyada, astrolojide ve psikolojide yansımaları şöyledir:
Sıcaklık = Hareketlilik, canlılık, genişleme, akışkanlık, çözülme
Soğukluk = Hareketsizlik, durağanlık, cansızlık, daralma, büzüşme, içe çekilme, yoğunlaşma, katılaşma, donma
Nemli (Rutubetli, Islak) = Yumuşama, gevşeme, akıcılık, birleştiricilik
Kuru = Katılık, gerilme, çatlama, sabitlik, kuraklık, kırılma, ayırıcılık, parçalanma
*