Bunu ben demiyorum… Önce 1955 yılında Murray demiş ve başarı gereksiniminin bir güdü olduğunu savunarak “zorlukların üstesinden gelme, gücü kullanma, zor olan şeyleri mümkün olduğunca hızlı ve iyi bir şekilde yapmak çabasına duyulan bir arzu,” olarak tanımlamış. McClelland ise 1961 yılında çıkan "The Achieving Society" isimli kitabında bu tanımı bir motivayon kuramı olarak geliştirmiş.

 

McClelland’ın “Gereksinimler Kuramı”, aslında Murray’ın 1938 yılında insan davranışlarının nedeni olarak listelediği 20’nin üzerindeki bir dizi gereksinimden yalnızca başarı, güç ve ilişki kurma gereksinimlerini içeren bir kuramdır.

 

 

McClelland, diğer motivasyon teorilerden farklı olarak ihtiyaçların doğuştan değil, öğrenme sonucu oluştuğunu ileri sürmektedir. Teoriye göre, kişinin motivasyonu bu üç farklı güdüye duyduğu ihtiyaç belirler ve bu zaman içinde deneyimlerimize bağlı olarak değişebilir. Bu durumda gencin temel güdüsünü bilmek, onun amacını belirlemesi, amacına doğru ilerlerken nasıl bir geri bildirimde bulunmanız gerektiği ve onu motive edebilmek için nasıl ödüllendirmeniz gerektiği konusunda ipuçları verecektir.  Taşlar yerine oturduğunda onun nasıl da motive, mutlu ve emin adımlarla hedefine doğru ilerlediğini gözlemlemek ise müthiş bir keyif…

Bu keyfi, destek verdiğiniz gençle paylaşmanız için işte bazı ipuçları:

Başarma ihtiyacı baskın olan bir genç,

Zorlayıcı ama ulaşılabilir hedefleri, projeleri tercih eder. Zoru başarmak onu adeta hedefe ulaşmak için kamçılar.  İşini diğerlerinden iyi yapmak, en yüksek notu almak, her şeyde birinci olmak için çabalar. Amacı, farklı ve üstün olmaktır. Neyi doğru neyi yanlış yaptığını bilmek ister. Bu genci nasıl motive edebileceğiniz artık daha açık değil mi?  Kendisine zorlayıcı ama ulaşılabilir hedefler koyması için onu teşvik edin, sıkça geribildirim verin ve başarılı olduğunu hissettirin.

 

Güce ihtiyaç duyan bir genç;

Lider olmak, diğerlerini kontrol etmek ve güçlerini göstermek ister. Rekabete bayılır. Hedefe odaklanır. Pazarlık yapmak, ikna etmek… Bunlar neredeyse göbek adıdır. Bu gençlere liderliklerini gösterme şansı verilmelidir. Kendini gösterebileceği bir iş ve yönlendirebileceği bir ekip verin ve neler yapabileceğini seyredin.

 

İlişki kurma ihtiyacı ön planda olan bir genç;

Sosyalleşmek, arkadaş edinmek ve dayanışma içinde çalışmayı rekabet etmeye tercih eder. Takım çalışmasına oldukça yatkındır. Belirsizlikler ve riskin yanından bile geçmek istemez. Bu genci grup çalışmalarına yönlendirmek doğru olacaktır. Hırslı ve rekabetçi ortamlarda değil, takım çalışmasıyla sinerji yaratabilecekleri ortamlarda daha motive bir şekilde çalışacaktır. Geri bildirim yaparken çıkardığı işin kalitesini, ona duyduğunuz güveni mutlaka vurgulayın. Böylece söylediklerinize kulak verdiğinden emin olabilirsiniz. Aman dikkat! Muhtemelen dikkatleri üzerine çekmekten hoşlanmayacaktır. Şaşalı bir kutlama yerine birebir bir tebrik onu daha fazla motive edecektir.

 

Evet yukarıda 3 insan tipi vermiş gibi görünüyorum. Ama yanlış anlaşılmak istemem. Aslında az ya da çok hepimiz yukarıda bahsettiğim bu 3 ihtiyaç ile kamçılanıyoruz. Ama kişiden kişiye bu ihtiyaçların derecesi değişiyor. Ayrıca baskın olan ihtiyacımız sahip olduğumuz yeteneklerle uyum içinde olmayabilir. Güç ihtiyacımız baskın olduğu halde liderlik yeteneğine sahip olmayabiliriz. Ya da ilişkiler bizim için daha önemliyken tek başımıza harikalar da yaratabiliriz. Çünkü McClelland’ın da belirttiği gibi gereksinimler sonradan öğreniliyor. Bu güdülerin her birinin farklı bir tatmin duygusu yarattığını da unutmamak gerekir. Mc Clelland’a göre kişinin bir işi etkili ve verimli bir biçimde başarabilmesi;

·     Diğer ihtiyaçlara oranla belirli bir güdünün gücü

·     Görevi yerine getirmede başarı olasılığı

·     O görev için konulan ödülün değeri

İle bağlantılıdır. Önemli olan ise bu ihtiyaçlar arasında kişisel bir denge kurabilmek yani destek verdiğiniz genç için uygun bileşimi bulabilmek, onun bu bileşimi anlayabilmesini sağlamak.

 

Hedef ya da amaç, adına ne derseniz deyin, kişilerin gelişmesi, büyümesi, ilerlemesi, başarıya ulaşması, kendi izini bırakması için yola koyulmasını sağlayacak bir varış noktası belirlemeye ve bu yolda ilerlerken motivasyonunu korumaya ihtiyacı var. Evet, yol yürürken çizilir belki ama varış noktasını belirlemediysek ve o hedefe yönelik heyecanımızı korumayı başaramıyorsak yolumuzu nasıl çizebiliriz ki?

 

Kaynaklar:

·         http://www.accel-team.com/human_relations/hrels_06_mcclelland.html

·         http://www.mindtools.com/pages/article/human-mo