Hes

HES’ler İçin Tarihi Yürütmeyi Durdurma Kararı!

Herkes, Yaşama ve Varlığını Koruma Hakkına Sahiptir!

Rize İdare Mahkemesi, Rize’nin dünyada koruma öncelikli 200 ekolojik alanından birisi olan İkizdere Vadisi’nde yapılması planlanan Hidroelektrik Santrali (HES) projesi için “gerekçeli yürütmeyi durdurma” kararı verdi. Mahkemenin kararında, herkesin yaşama ve varlığını koruma hakkına sahip olduğuna vurgu yapıldı.

Rize İdare Mahkemesinin söz konusu ‘yürütmeyi durdurma’ kararına ilişkin bir basın açıklaması yapan Derelerin Kardeşliği Platformu İkizdere Temsilcisi İsmet Ekşi, verilen gerekçeli kararın ülke ve bölge genelinde yapımı planlanan HES projeleri açısından önemli bir ‘emsal karar’ olduğuna dikkat çekti.

Limak İnşaat isimli bir enerji firması tarafından İkizdere Vadisi’nde yapılması planlanan Dereköy Regülatörü ve Demirkapı HES projeleriyle ilgili üretim lisansı aldığını belirten Ekşi, aynı zamanda Çevre ve Orman Bakanlığı’nın da bu projelere “ÇED olumlu” raporu verdiğini anımsattı.

Söz konusu çalışmalar üzerine projenin durdurulması ve “ÇED olumlu” kararının iptali için İkizdere Derneği aracılığı ile Rize İdare Mahkemesine başvurduklarını anlatan İsmet Ekşi, “Mahkeme, proje için bilirkişi incelemesinin yapılması için yaklaşık 1 yıl önce ‘ön yürütmeyi durdurma’ kararı vermişti. Yapılan bilirkişi incelemelerinin ardından Mahkeme, kanaatini de ortaya koyarak ‘gerekçeli yürütmeyi durdurma’ kararı verdi” dedi.

Mahkemenin kararında, projenin uygulanmasında havza bütünlüğüne bakılması ve vadide bulunan endemik türlerin korunması gerektiği ile çevreye geri dönüşümsüz zararlar verilebileceğinin belirtildiğini kaydeden Ekşi, “Mahkeme, verdiği kararla doğal yaşam alanlarımız ile yaşam kaynağımız olan suyun korunması adına verdiğimiz mücadelede bir kez daha haklı olduğumuzu ortaya koydu. Bu karar, İkizdere Vadisi adına olduğu gibi tüm bölgemiz vadileriyle diğer bölgelerimizde yapılması planlanan HES’ler için tarihi bir karardır” diye konuştu.

Derelerin Kardeşliği Platformu İkizdere Temsilcisi Ekşi, İkizdere Vadisi’nin bölgenin diğer vadilerinde olduğu gibi, doğal yapısı, endemik türleri ve çeşitliliği ile Dünyada korunması öncelikli bölgeler arasında yer aldığını kaydederek, şöyle konuştu: “Bölgemizde yapımı planlanan ve yapım çalışmaları devam eden HES projeleriyle, doğal yaşam alanlarımız, sularımız ve vadilerimiz, geri dönüşümsüz zararlarla yok edilmek istenmektedir. Bu coğrafya bize yüzyıllar öncesinden gelen atalarımızın bir mirası olduğu gibi, gelecek kuşaklara aktarmamız gereken en önemli emanettir. Tarihimiz ve kültürümüzün vazgeçilmez bir parçası olan bu ekolojik koridorlarda ve doğal yaşam alanlarımızdaki bu hukuk tanımaz tahribatın durdurulması gerekmektedir. Bu değerlerimizin, enerji üretmek adına yok edilmesini kabul etmemiz mümkün değildir. HES projelerine harcanan boşa çabalarla doğal kaynaklarımız, paramız, zamanımız israf edilmektedir. Bağımsız yargı organlarımızın, bilimsel anlamda hazırlanan bilirkişi raporlarıyla bu projeleri iptal etmesi veya yürütmeyi durdurma kararı vermesi bunun apaçık bir örneğidir. Bu nedenle ilgili firma ve yöneticilerimizin bu projelerden bir an önce vazgeçmesi, kaynaklarımızın ekonomik değerlendirilmesi açısından da büyük önem taşımaktadır.”

Bölgede yapımı devam eden ve yapılması planlanan diğer HES projelerine karşı verdikleri mücadelenin artarak devam ettiğini kaydeden İsmet Ekşi, bölgedeki tüm projelerin iptal edileceğine inandıklarını da sözlerine ekledi.

Derlerin Kardeşliği Platformu ve HES’lere karşı verilen hukuk mücadelesinin avukatlarından Avukat Yakup Şekip Okumuşoğlu ise kararın; HES projelerinin planlama aşamasında eksik işleyen süreci, uygulamadaki yanlışlıkları ve uygulanan ÇED Yönetmeliği ile eksik olan mevzuat düzenlemelerini de içererek, değerlendiren bir karar olması yönüyle HES projeleri açısından ‘emsal’ olduğunu savundu.

Mahkemenin gerekçeli kararında, herkesin yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğuna, çevreyi koruma ve geliştirmenin devletin ve vatandaşların ödevi olduğuna vurgu yapıldığını ifade eden Okumuşoğlu, “Mahkeme, ÇED sürecine sadece uygulanması gereken formatsal bir süreç olarak bakılması, yatırımcı şirket tarafından yerine getirilmesi gereken bir prosedür olarak görülmesinin Çevre Kanunu ve ÇED Yönetmeliği ile belirlenen ve ulaşılmak istenen hedefe aykırı olacağı yönünde görüş belirtti. Aynı vadi veya su havzası üzerinde benzer birçok projenin planlanmasının idare tarafından plana bağlanması, çevresel zorlamanın ve kabul edilebilir çevresel maliyetin hesaplanması, projelerin sayısı, kurulma yer ve zamanı, doğanın diğer faydalı kullanımları, insan ve diğer canlıların yaşam alanlarının bundan ne düzeyde etkileneceğine ilişkin kuvvetli tahminlerin yapıldığı bir planlamanın yapılması gerektiği dile getirildi. Bu genel ve diğer tüm çevre davalarına emsal olabilecek değerlendirmeleri içeren kararla Dereköy Regülatörü ve Demirkapı HES için mahkeme, yürütmeyi durdurma kararı vermiştir” şeklinde konuştu.