İnsan kendi aklını kullanmalı hiçbir ideoloji ve dogmanın esiri olmamalı

İnsan aklını kulanarak her türlü adı izm ile biten  Markxism – Leninizm, sosyalizm, kapitalizm, nazism vs. gibi ideoloji, siyasi ve ekonomik sistemi incelemeli isterse dinlerin kutsal kitaplarını açık zihinle endoktrine olmadan edebi eser gibi incelemeli ama kesinlikle herhangibir ideoloji ve / veya kutsal kitabın dediklerini emir olarak almamalı. Özellikle üç büyük dinin kutsal kitaplarında yazanları Allah’ın emridir deyip sorgulamadan harfiyen uygulamak kendi aklını kullanmamak demektir. İnceleyip benimsemediklerini ayıklamalı benimsediklerini uygulamalıdır. Kutsal kitapların her dediğini Allah’ın emridir diye uygulamak hakikaten aklını teslim etmektir. Aynı akıl teslimiyeti çeşitli ideolojilere de taparcasına incelemeden, sorgulamadan ezberleyerek uygulayanlar için de geçerli.

Kusura bakmayın bu Kemalizm için de geçerli. Atatürk düşmanları bu sözüme hemen sevinmesinler Atatük’ün yaptıklarını ve dediklerini incelemiş biri olarak ülkemize çok büyük hizmeti olduğunu düşünüyorum. Ancak Atatürk’ün söylediklerini bir izm haline getirmek onu bir  ideoloji yani eleştiri ve yanılgı kabul etmez duruma getirmektir. Bu da Atatürk’ün dediği: “ Hayatta en hakiki mürşit ilimdir” vecizesini anlamamaktır. Bir dogmaya örneğin Marksizm’in veya İslam fanatizmine karşı çıkıp eleştiri kabul etmez tahammülsüzlüğüne kızarken karşısına Kemalizm’i koyup onun yanılmaz olduğunu iddia etmek aynı dogmatik yanılgıya düşmektir. Atatürk’e yapılan kötü maksatlı hakaretleri haklı görmekten bahsetmiyorum, ancak her görüş kendini eleştirerek ilerler.

Örneğin bilim yanılsamalarla ilerler. Çeşitli bilimsel teoriler ve paradigmalar açıklayamadıkları olaylarla karşılaşınca  yıkılır ve yenileri ile değiştirilir. Bilim bu şekilde kendini eleştirerek hakikatı arama yoluna devam eder. Ama herhangi bir dini fanatizm veya izmle biten bir ideoloji sabit fikrdir mutlak doğruyu bulduğunu iddia eder ve eleştiriye açık değildir. Bu şekilde evrenin gerçeklerini açıklama konusunda yetersiz kalır. Dini dogmaları, kutsal kitapları ve Kemalizm dahil herhangibir ideolojiyi sorguamadan ezberleyen ve uygulayan insanlar akıllarını kullanmayan endoktrine olan insanlardır. Hakaret etmeden sorgulamalı ve eleştirebilmeli kendileri için doğru kabul ettiklerini uygulamalılar. Akıl kullanıldığı zaman bizi diğer canlı türlernden farklı yapar, yoksa sorgulamayan,analiz etmyen, düşünmeyen, fanatizmle beyninin yıkanmasına izin veren insanın dünyanın en zeki canlı türü olmasının bir anlamı kalmaz.

Rasih Bensan 28 Ekim 2012