İz peşinde - True Grit

KÜÇÜK KIZ VE ÖDÜL AVCISI 

Coen Kardeşleri tanıyanlar onların türlerin iç dinamikleri ile oynamayı ne kadar çok sevdiğini bilirler. Her filmlerinde, özgün ve karanlık ironilerini, renkli karakter kataloglarından itina ile çektikleri birkaç tip ile harmanlama fırsatını asla kaçırmazlar. Western türüne bu yıla kadar el atmamalarına karşın kendilerine Oscar kazandıran “İhtiyarlara Yer Yok” tozuyla toprağıyla, karakterleri, şiddeti ile günümüzde geçen bir westerni andırıyordu. Nihayet türün katıksız bir örneğini kendi sinematografik anlayışları içinde tekrar çevirdiler. 1967 yılında ilk kez Charles Portis’ın romanından beyaz perdeye uygulanan “ İz Peşinde” sinemanın efsane kovboyu John Wayne’e ilk ve tek Oscar’ını kazandırıyordu. 

Mattie Ross (Hailee Steinfeld) adında 14 yaşında bir kızın gözünden anlatılan öyküde, öldürülen babasının intikamını almak için acımasız bir ödül avcısı olarak tanınan Rooster Cogburn’u (Jeff Bridges) kiralaması ile başlar. Tom Chaney(Josh Brolin) adında aranan bir kanun kaçağı, babasını öldürüp atını, parasını ve belindeki iki California altınını çalmış, kızılderili bölgesine kaçarak başka bir belalı olan Ned Pepper’ın çetesine katılmıştır. Zeki ve cesur Mattie 150 dolar karşılığı Cogburn’ı kiralamakla kalmaz, iz sürmeye bizzat katılmak da ister. Cogburn gibi yaşlı, geçimsiz, içkici bir tipin böyle bir teklifi kabul etmesi mümkün değildir. Küçük kız inatla Cogburn’ın peşine düşer ve sonuçta birlikte iz sürmeye başlarlar. 

Daha ilk karelerden itibaren klasik western kalıplarını aşan, bir ironi karşılar. Küçük kızın babasına midilli atlarını satan tüccar ile yaptığı pazarlık, kasaba meydanında yapılan idam öncesi üç mahkumun son sözleri ve Cogburn’in iz sürmede muhtemelen pusuya düşürüp öldürdüğü adamlar hakkında yapılan duruşmadaki savruk savunması, Coen’lerin çok sevdiği hınzır diyaloglar ile örülüdür. Cogburn evsiz, barksız, uykusunu bile Çinli bakkalın arka bölümündeki yatakta uyuyan, hayatını dağda, taşta suçlu kovalayarak geçiren, alkole su muamelesi yapan bir federal ödül avcısıdır . Ekibe son anda katılan Teksas polisi LeBoeuf’de (Matt Damon) aynı suçlunun peşindedir. Onun niyeti de Chaney’i Teksas’a götürüp ödülü kapmaktır. Cogburn ve LeBoeuf başlangıçta hiç anlaşamaz. Geçimsiz ihtiyar ve izci ruhlu genç aralarındaki liderlik mücadelesini bitiremez, yollarını ayırırlar. 

İlk versiyonun aksine Coen’ler, kendileri yazdıkları senaryoda öyküyü romana sadık kalarak ağırlıklı olarak geceye ve kış mevsimine taşımış. Karanlıktaki çarpışmalar, ev baskınları öykünün tansiyonunu ve şiddetini yükseltirken, finaldeki müthiş karşılaşmaya hazırlıyor. Filme hakim bozkırın kahverengi tonları ve kar beyazı western türü için oldukça soğuk bir atmosfer yaratıyor. Henry Hathaway’in 1967 versiyonunda her şey western kalıplarına uygun bol güneşli doğada geçer. Coen Kardeşlerin değişmez görüntü yönetmeni Roger Deakins western için alışılmadık karanlık atmosferi kusursuz yaratmış. Müziklerde Biraderlerin adeta kadrolu bestecisi olan Carter Burwell yumuşak piyano tonlarından gerilimin sert tonlarına geçişlerde mükemmel. Coenlerin renkli karakter katoloğundan bu kez ayı postu içinde seyahat eden seyyar dişçi Forrester (Ed Corbin) veya kaşları bitişik kötü adam Tom Chaney’de Josh Brolin kayda geçiyor. 

Jeff Bridges, sarhoş Cogburn’de aynı rolle Oscar kazanan John Wayne’i andıran bir profil çiziyor. Başarılı ve renkli performansına karşın aynı role iki kez Oscar verilmez geleneği bozulmayacak gibi gözüküyor. Şaşırtıcı performans 14 yaşındaki Mattie’yi oynayan Hailee Steinfeld’ten geliyor. Öz güven, kararlılık fışkıran, yaşından çok daha olgun bir karakteri oynuyor gibi duruyor. Oscar adaylığını hak ediyor. Matt Damon son zamanlarda farklı rollerde iyi performanslar sergiliyor. Le Boeuf karakterine verdiği izci ruhu çok yerinde bir seçim olmuş. Josh Brolin, Berry Pepper kısa rollerine karşın akılda kalıyorlar. 

Son değerlendirmede Coen’ler western gibi çok kullanılmış türe verdikleri karanlık ruh ile bir kez daha farklılıklarını gösteriyorlar.