Kadın yazarların annesi’ nin kim olduğunu biliyor musunuz? Halide Nusret Zorlutuna

1959'da Türk Anneler Derneği'ni kuruluşuna öncülük etti.

Romancı Emine Işınsu'nun annesi, Pınar Kür'ün teyzesi.

Eli öpülesi kadınlar diyorum ya! Gururlanıyorum, duygulanıyorum.

Sizlere çok önemli bir hanımefediyi bir basın elçisini bir roman üstadını bir romancıların annesinden söz edeceğim.

Halide Nusret Zorlutuna hanımefendiyi anlatacağım.

Bir yazar olarak düşünüyorum; Halide Hanımefendinin duyduğu duygu nasıl bir şeydir? Gönlüne nasıl sığdırmıştır bu kocaman mükâfatı.

‘Yazarların annesi’

Kalbi nasıl kaldırmıştır bu güzel taltifi.

Kaldırır hak etmiş.

Sığdırır çok emek vermiş.

Düşünsenize neler yaptığını anlatacağım bu güzel öğretmenimin.

Bir alıntıyı aktarıyorum gururla…

1975 yılı Birleşmiş Milletler tarafından; “kadın yılı” Olarak ilan edildiğinde

“Kadının Sosyal Hayatını İnceleme ve Araştırma Derneği” Tarafından düzenlenen sergi ve toplantıda Halide Nusret’e “Ümmü'l-Muharrirat” (kadın yazarların annesi) Unvanı verilmiş…

Gelin de duygulanmayın, gelin de gözleriniz nemlenmesin…

Beni Halide Nusret Zorlutuna, iki yönden etkiliyor. Gazeteci olarakda onunla ayrıca gurur duyuyorum.

1983 yılında ise Basın Yayın Genel Müdürlüğü ile Türk Basın Birliği tarafından “Basın Mesleği’nde 50 Yıl Şerefli Hizmet” belgesiyle plaket verilmiş.

Kızı ve yeğeni de onun izinden gitmişler.

İki ünlü yazar daha yetişmiş, ondan sonra ne mutlu…

Özetinde yazı yazmak!

Özetinde içindekileri dökmek!

Özetinde sizlere okurlara seslenmek!

Birileri yapacaktı elbette.

Hayatlarının büyük bölümü yalnızlık içinde geçer yazarların.

Kendileri ve eskiden daktilo yâ da kâğıt kalemleri, şimdilerde bilgisaylarlarının tuşları.

Bakıldığında tek başınadır, bir başına yalnız yapayalnız.

Bilmezlerki onun dünyası o kadar çok kalabalıktırki, hem isterse yalnızlığı kaleminde isterse kalabalığı tuşlarında ayarlar.

Öyle tiplemeler yaratırki, güldürür onu mutlu iken, ağlatır onu kederli iken.

Bu hep böyle de olmaz.

Bazen tiplemeler onu ağlatırlar ve gözyaşları bilinmeyen sonlarında bilgisayarın tuşları ile tanışır. Bazen kapı önünden geçen aile fertleri yazarın kahkahasını duyarlar.

Yine kaptırmış gidiyor derler.

Bilmezlerki bir şakacı tipleme yazarın karşında ona komiklik yapıyor, güldürüyor da güldürüyor.

Allah kimseyi gülmekten etmesin.

Nazan Şara Şatana

&

Halide Nusret Zorlutuna

(1901, İstanbul - 10 Haziran 1984, İstanbul),

Türk şair, yazar, öğretmen.

"Kadın yazarların annesi" olarak anılır.

Hece ölçüsünde hamasi şiirleri ve konuşulan Türkçe ile yazılmış romanları vardır.

Romancı Emine Işınsu'nun annesi, Pınar Kür'ün teyzesidir.

1901 yılında İstanbul'da doğdu.

Babası Erzurumlu Zorluoğullarından gazeteci Mehmet Selim, daha sonraki adı ile Avnullah Kâzımî Beydir.

Ünlü gazeteci Süleyman Tevfik Özzorluoğlu ise amcasıdır.

Halide Nusret'in babası Avnullah Kazimi Bey, 1908 yılında "Fedekeran-i Millet Cemiyeti" Adlı bir siyasi parti kurup muhalefete başladığı için İttihat ve Terakki Partisi yönetimi tarafından yıllarca sürgün ve zindan hayatı yaşamak zorunda bırakılmıştı; bu nedenle Halide Nusret çocukluğunda babasını çok az görebildi.

Avnullah Bey bir süre siyasetten çekilmeyi kabul edip Kerkük'te mutasarrıf olarak görevlendirildiğinde ailecek Kerkük'e gittiler.

Halide Nusret, bu dönemde özel hocalardan ders alarak Arap ve İran dillerindeki bilgisini geliştirdi.

Kerkük'teki çocukluk yıllarını Bir Devrin Romanı adlı anı kitabında aktardı.

Aile, I. Dünya Savaşı'nın başladığı sırada İstanbul'a dönünce Halide Hanım Erenköy Kız Lisesi'ne devam etti.

Bu okulda orta tahsilini yapmakta iken babasını kaybetti.

Babasının ölümü üzerine yazdığı "Ağlayan Kahkahalar" adlı yazısı 1917 yılında Talebe Defteri adlı derginin yarışmasında birinci olup yayımlanınca edebiyat dünyasına adım atmış oldu.

Lise öğrenimini tamamladıktan sonra bir süre İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde eğitim gördü.

Ekonomik koşullar nedeniyle çalışmak zorunluluğu doğunca Darülmuallimat sınavlarına girdi ve öğretmen olma hakkını elde etti.

Öğretmenlik mesleğini çok sevdi ve kendisinin öğretmen olmak için yaratıldığı inancını her zaman ifade etti.

İstanbul'da öğretmenlik yaparken bir yandan İstanbul Darülfünun'da Tarih Bölümü'ne devam etti, özel olarak İngilizce öğrendi.

Öğretmenlik hayatı

Halide Hanım, 1924'te Edirne Muallim Mektebi'nde başladığı öğretmenlik görevini sırasıyla Kırklareli, Kars, Ardahan, Urfa, Karaman, İstanbul ve Ankara gibi yurdun çeşitli yerlerindeki liselerde yıllarca sürdürdü.

1926 yılında süvari yarbayı Aziz Vecihi Zorlutuna ile evlendi.

Evlilik hayatı, eşinin 45 yıl sonraki vefatına kadar sürdü.

1930'da oğlu Ergün, 1938'de kızı Emine dünyaya geldi.

Çok severek yaptığı öğretmenlik görevinden 1957'de Ankara Kız Teknik Öğretmen Okulu'nda çalışmaktayken kendi isteğiyle emekliye ayrıldı.

Öğretmenlikle ilgili anılarını "Benim Küçük Dostlarım" adlı kitabında topladı.

Edebî hayatı ve faaliyeti

Halide Nusret, Küller adlı ilk romanını 19 yaşında iken kaleme almıştı.

Milli Mecmua, Türk Kadını, Kadınlar Dünyası, Aydabir, Salon Mecmuası, Çınaraltı, Çağrı, Hilâl, Defne, Hisar, Ayşe, Töre, Türk Edebiyatıdergilerinde ve Vakit, Zafer, Kudret,Haber, Yeni İstanbul, Sabah, Hürriyetgazetelerinde yazılar yayımladı.

1923'te yayımladığı Hanım Mektupları adlı eseri ile edebiyat dünyasında ilgi uyandırdı.

Şiir yazmaya mütareke yıllarında başladı.

Kurtuluş Savaşı'nın etkisi ve heyacanıyla millî edebiyat akımına katıldı.

Millî duygularla kaleme aldığı “Git Bahar" adlı şiiri tanınmasını sağladı.

Millî edebiyat akımı içinde değerlendirilen şiirlerinde hececi anlayışa bağlı kaldı.

Ünlü şair Yahya Kemal'in şiirlerini ezberlediği ender şairlerden birisi olarak bilinir.

Halide Nusret'in sahnelenmemiş ancak basılmış piyesleri de vardır.

Bazılarının adları şunlardır:

Hatırsaymaz Kaymakam, Peçe ve Kafes, Rüzgârdaki Yaprak, Suçlu Kim?, Asıl Aşk, Ali Usta'nın Torunları, Gecekondu Gülleri.

Sosyal Hayatı ve Faaliyeti

Halide Nusret, genç yaşlarından itibaren sosyal kuruluşlarda ve hayır cemiyetlerinde çalıştı.

Türk Kadınlar Birliği, Türk Ocakları, Halkevleri, Muallimler Birliği, Yardım Sevenler Derneği, , Söroptomistler, Çocuk Haklarını Müdafaa Cemiyeti ve Çocuk Esirgeme Kurumu(Himaye-i Etfal Cemiyeti) yönetim kurullarında uzun yıllar hizmet verdi.

1959'da Türk Anneler Derneği'ni kuruluşuna öncülük etti.

Türk Dil Kurumu'nun da kurucu üyelerindendi.

Halide Nusret Zorlutuna, 10 Haziran 1984 günü İstanbul'da hayatını kaybetti.(alıntı)

Şiir

Geceden Taşan Dertler (1930)

Yayla Türküsü (1943)

Yurdumun Dört Bucağı (1950)

Ellerim Bomboş (1967)

Git Bahar

Sevmek

Roman

Küller(1921)

Sisli Geceler(1922)

Gül'ün Babası Kim(1933)

Aşk ve Zafer(1966)

Aydınlık Kapı(1974)

Büyükanne(1971)

Hikâye

Beyaz Selvi (1945)

Hatıra

Benim Küçük Dostlarım (1948)

Bir Devrin Romanı(1978)

Mektuplar

Hanım Mektupları (1923)

&

Git Bahar

Çekil bu gölgeli yolda gezinme...
Bahar, bakışların yine pek sarhoş.
Yanılıp gönlüme misafir inme:
Kapısı kilitli, mihrabı bomboş

Mabettir orası, meyhane değil!

Altınlı başında papatya niçin?
Sarı saçlarına pembe gül takın!
Git bahar, gönlümde ibadet için,

Diz çöken kızları ürkütme sakın,
Kalbime girme, o kâşâne değil!

Ziyalar, kokular, renkler, çiçekler...
Ömrünün her günü bir başka düğün,

Bülbüller koynunda aşkı çiçekler
Güller dökülürler göğsüne bütün!..
Gerçekten güzelsin, efsane değil!

Git bahar, git bahar, uzaklarda gül!

Denize renginden bırak hediye
Ufuklarda gezin, semaya süzül
Sokulma kalbime peymane diye
Gördüklerin kandil, peymane değil!

(alıntı)