Karar vermek

Her insanın eylemleri için temel kriterleri vardır, karar kriteri olmayan bir eylem olamaz. Bireyler, eylem kriterlerinden kendilerince çok önemsediklerini yaşamlarının hiçbir döneminde hiç kimse ile paylaşmazlar. Ben insanların karar kriterlerini gizledikleri kara kutuları olduğunu ve bunun belki hipnozla çözülebileceğini düşünüyorum. 

Her insanın, kendine, cinselliğe, paraya, başka insanlarla ilişkilerine ve bireyi ilgilendiren yaşamsal konulara ait temel kriterleri olduğunu, bu kriterlerin başkaları taraflarından anlaşılmasını istemeyeceğini veya herkesi kendi gibi zannederek kendine özel bu kriterlerden kendisinin de haberdar olmayabileceğini düşünüyorum ve gözlüyorum. 

İnsanları genel çerçevede; bencil, paylaşımcı, cimri, cömert, ürkek, cesaretli, cazip, itici, güçlü, güçsüz, gibi birbirine zıt birçok kavramla tanımlayabiliriz. Peki "Herhangi bir pozisyondaki muhatabınızı tanımlayın" dersek tam tanımlayabilir misiniz? Muhatabınızın karar kriterlerini bilebilir misiniz? Diyelim ki tanımlayabilirsiniz ve karar kriterlerini tahmin edebilirsiniz, ancak bunları muhatabınız kabul eder mi? Büyük ihtimalle hayır. İnsanların büyük çoğunluğu güçlü yanlarını duymaktan haz alırlar, ancak zayıf yanlarını kabul edecek, açığa vuracak kadar güçlü değildirler. 

Bireyin karar kriterleri her açıdan çok önemlidir. Aile yaşamında, eğitiminde, sosyal ilişkilerinde, iş yaşamında, karşıt cins ilişkilerinde, yaşama dair her konuda. İşte bu nedenle insan çok özel karar kriterlerini başkaları ile paylaşmasa bile, kendisi için tanımlaması, kendi kendine seslendirmesi bu kitapta vurguladığımız yaşamda doğru pozisyon alma konusunda büyük yarar sağlayacaktır. Birey karar kriterlerini ne kadar tanımlayabiliyorsa kendini o kadar tanıyor demektir. Yaşamın her hangi bir bölümünü paylaştığı insanların da karar kriterlerini ne kadar tanımlayabiliyorsa onları da o kadar tanıyordur. 

Kişi ne zaman ne yapacağını ne kadar biliyorsa kendini o kadar tanıyordur. Çevresindekilerin ne zaman ne yapacağını biliyorsa onları da o kadar tanıyordur. Birey kendi ve çevresindeki insanların karar kriterlerini ne kadar biliyorsa yaşamda o kadar doğru pozisyon alabilir. 

İnsan, her gün yaptığı eylemler için kullandığı karar kriterlerini alt alta yazsa birçoğu o anki bilgilerine yabancı gelecektir. Çünkü karar kriterleri, doğal güdülerin, çocukluk dönemi paradigmalarının, gelişme dönemindeki eğitiminin etkisi altındaki iç dinamikler ile oluşmaktadır. Bireyin kendisi bile karar kriterlerinin temelinin nereye dayandığının çoğunlukla farkında olmayabilir.