KEY-Asgari ücret hesabı ayrıntıları

KEY ödemeleri 28 Temmuz’da başlayacak. 1987-1995 dönemini kapsayan 9 yıllık dönemin tümünde adına ödeme yapılanlar 1391 YTL alacak. Oysa o dönemde kişi başına KEY’in gerçek değeri şu andaki 1391 YTL’nin çok üzerindedir. 28 Temmuz’da ödenmesi gereken miktar o yıllardaki KEY’in şu andaki reel değeridir.

KEY, o yıllarda ücretliler adına herkes için eşit miktarda belirlendiğine ve aynı şekilde asgari ücret de her yıl için devletin resmi reel değeri olduğu varsayıldığına göre, KEY ödemelerinin asgari ücrete göre hesaplanması en gerçekçi “gerçek KEY” değeri belirlenme yöntemidir.

KEY ödemelerinin asgari ücretle karşılaştırılmasına dayanarak hesaplanması sonucu 7115 YTL ödeme yapılması gerektiğini yayımlamıştım (1). Bu yazımda gerekli verileri verip sonucu açıklamıştım. Bu sonucun nasıl hesaplandığı konusunda sorular gelince hesap ayrıntılarını da yazmaya karar verdim.

1987 yılı

Asgari ücret:
ilk 6 ay için aylık: 41.400 TL
ikinci 6 ay için aylık: 74.250 TL
yıllık toplam: 693.900 TL

KEY:
ilk 6 ay için aylık: 3.500 TL
ikinci 6 ay için aylık: 7.500 TL
yıllık toplam: 66.000 TL

1987 yılında 12 ay boyunca çalışan bir ücretli adına KEY hesabına yatırılan 66 bin TL’nin 1987 yılı toplam asgari ücret olan 693.900 içindeki payı 66.000/693.900= 0, 095’dir.

1987 yılında kişi başına KEY hesabına yatan para o yılın asgari ücretinin 0, 095’idir, yani yüzde 9, 5’idir.

2008 yılında

Asgari ücret
ilk 6 ay için aylık: 608.4 YTL
ikinci 6 ay için aylık: 639, 7 YTL
yıllık toplam: 7.488, 6 YTL

2008 yılında KEY ödemesi yapılırken 1987 yılına karşılık gelen ödeme bu yılın asgari ücretinin (7.488, 6 YTL) yüzde 9, 5’u olmalıdır. Bu miktar da 712 YTL’dir. Yani yalnızca 1987 yılına karşılık olarak 712 YTL ödeme yapılmalıdır.

1988 yılında

Yıllık toplam asgari ücret: 1.201.500 TL
Yıllık KEY ödemesi: 210.000 TL

1988 yılında 12 ay boyunca çalışan bir ücretli adına KEY hesabına yatırılan 210 bin TL’nin 1988 yılı toplam asgari ücret olan 1.201.500 içindeki payı 210.000/1.201.500 =0, 175’dir.

1988 yılında kişi başına KEY hesabına yatan para o yılın asgari ücretinin 0, 175’idir, yani yüzde 17, 5’idir.

2008 yılında KEY ödemesi yapılırken 1988 yılına karşılık gelen ödeme bu yılın asgari ücretinin (7.488, 6 YTL) yüzde 17, 5’u olmalıdır. Bu miktar da 1309 YTL’dir. Yani yalnızca 1988 yılına karşılık olarak 1309 YTL ödeme yapılmalıdır.

1987-1995 dönemini özetlersek (TL):

1987: AÜ:693.900 TL - KEY:66.000 TL - Yüzde:9, 5 – Ödeme (2008): 712 YTL
1988: AÜ:1.201.500 TL - KEY: 210.000 TL - Yüzde: 17, 5 – Ödeme (2008): 1309 YTL
1989: AÜ:2.007.000 TL - KEY: 390.000 TL - Yüzde: 19, 4 – Ödeme (2008): 1455 YTL
1990: AÜ:3.645.000 TL - KEY: 690.000 TL - Yüzde: 18, 9 – Ödeme (2008): 1418 YTL
1991: AÜ:6.903.000 TL - KEY: 960.000 TL - Yüzde: 13, 9 – Ödeme (2008): 1041 YTL
1992: AÜ:12.852.000 TL - KEY: 960.000 TL - Yüzde: 7, 5 – Ödeme (2008): 559 YTL
1993: AÜ:22.630.500 TL - KEY: 960.000 TL - Yüzde: 4, 2 – Ödeme (2008): 318 YTL
1994: AÜ:36.675.000 TL - KEY:960.000 TL - Yüzde:2, 6 – Ödeme (2008): 196 YTL
1995: AÜ:67.230.000 TL - KEY:960.000 TL - Yüzde:1, 4 – Ödeme (2008): 107 YTL

2008 yılında yapılması gereken toplam KEY ödemesi: 712 + 1309 + 1455 +1418 +1041 +559 +318 +196 + 107 = 7115 YTL olmalıdır.

Şu anda yapılacak 1391 YTL, yalnızca 1990 yılına karşılık ödenmesi gereken 1418 YTL’den bile daha azdır.

Sendikaları, sivil toplum örgütlerini, milyonlarca kişinin hakkını almak için çalışmaya davet ediyorum. 28 Temmuz’da ödenecek KEY, gerçek değerinin beşte birinden bile azdır.

(1) KEY an az 7115 YTL olmalıdır (15-7-2008): http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=120126

İnebolu, 23 Temmuz 2008