Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

07 Aralık '07

 
Kategori
Tarih
 

Mustafa Kemal'in ardındaki Ukraynalı: Mihail Frunze

Mustafa Kemal'in ardındaki Ukraynalı: Mihail Frunze
 

Taksim Cumhuriyet Anıtı


Taksim Cumhuriyet Anıtı'ndaki Ukraynalı General Frunze'nin Türkiye Öyküsü

“Türklerin evsafını (niteliklerini) işitmiştim. Fakat bu kere gördüklerim kanaatlerimi takviye etti. Türkleri çok cesur ve doğru bir millet olarak gördüm. Bu secayaya (karakterlerine) malik olan Türklerin galip geleceklerine şüphe yoktur.(...)Türk ordusu cesurane hakkını müdafaa ediyor. Türkiye’nin yaşayacağını, galip geleceğini ispat eden meşhudatım (şahitliğim) bende derin kanaatler husule getirdi.”

Mihail Frunze
15 Aralık1921
Hakimiyet-i Milliye Gazetesi


Taksim Cumhuriyet Anıtında Atatürk’ün ardındaki Ukraynalı general Mihail Vasilyeviç Frunze, Ukrayna Sosyalist Cumhuriyeti’nin elçisi olarak Kurtuluş Savaşında Ankara’ya gelmiş ve Ankara hükümeti ile diplomatik ilişki kurmuştu. Tabi bu ilişkinin esası Kurtuluş Savaşımızda Ankara’ya ilk yardım elini uzatan Sovyetler Birliğinin yardımlarının devamını sağlamaktı.

Frunze ve heyeti 13 Aralık 1921’de Ankara’ya geldi ve aynı gün Atatürk’e itimatnamesini sundu. 20 Aralık 1921 günü Büyük Millet Meclisinde yaptığı konuşma ile Sakarya Zaferi’ni kutlamış, daha sonra cephede incelemelerde bulunmuş ve 2 Ocak 1922 tarihinde de Türkiye – Ukrayna Dostluk anlaşmasını imzalayarak 5 Ocak 1922 günü ülkemizden ayrılmıştı.

Ankara’da bulunduğu süre içerisinde Atatürk ve Frunze arasında iki önemli ve kapsamlı görüşme yapılmıştır. (25 Aralık 1921, 4 Ocak 1922) Bu görüşmelerde 16 Mart 1921 tarihinde yapılan Moskova anlaşması sonrası ortaya çıkan ve ilişkilerde gerginliğe yol açan karşılıklı güven sorununu gidermek, özellikle de Türk-Fransız Anlaşmasının Sovyet çevrelerinde yarattığı “kuşkuyu güvene” dönüştürme konusu en önemli konu olarak ele alınmıştı. Frunze, Atatürk’ün yaptığı açıklamalar üzerine bu anlaşma üzerindeki kuşkuların yersiz olduğuna kanaat getirmiştir. Böylece dönüşünde Moskova’da hazırladığı rapor, açıklama ve çalışmalarla Sovyetlerdeki şüpheleri ortadan kaldırmıştır.

Frunze dönüşünde hazırladığı ve sunduğu raporunda; “En önemli askeri sırlara varıncaya kadar incelemem için bana izin verilmişti. Türk ve Yunan orduları arasındaki askeri yazışmaları, orduların gereksinimlerini, sayılarını, silah sayı ve niteliklerini, cephe gerisi durumlarını...Hemen herşeyi öğrendim. Şunu söyleyebilirim ki, şimdi T.S.K.’nin genel durumunu hemen hemen Ukrayna ordusundaki gibi biliyorum. Buna göre Türk Hükümeti’nin Sovyet Ukrayna temsilcilerine nasıl davrandıkları, güvendikleri üzerinde bir yargıya varabilirsiniz. Bütün dairelerde içinde bulunulan durum hakkında bize seve seve bilgi verdiler. Gerçek bilgiler, gerçek kaynaklardı bunlar.” diye yazarak samimi görüşlerini açık bir dille ifade etmişti.

Frunze, sadece bu raporu yazmakla kalmamış Türkiye’ye Moskova Konferansı’nda söz verilen 10 milyon altın rubleden geri kalan 3.5 milyon rublenin 3 Mayıs 1922’de Türk Hükümeti’ne teslim edilmesinde, bunun yanı sıra silah, cephane, çeşitli donanım ve ilaç gibi yardımların yapılmasında çok önemli rol oynamıştır.

İşte Mustafa Kemal Atatürk, Taksim Cumhuriyet Anıtı yapılırken General Frunze’yi unutmadı. Atatürk’ün talimatı üzerine İtalyan heykeltraş Pietro Canonica’ya Frunze’ye de (ve Kliment Yefremoviç Voroşilov) anıtta yer verilmesini isteyerek Ülkemizin bağımsızlığını, cumhuriyetimizi ve büyük zaferimizi sembolize eden Taksim Cumhuriyet Anıtında en önde Atatürk, İsmet İnönü ve Fevzi Çakmak’ın ardında yer alan Ukraynalı General Frunze’nin ülkemize ilişkin kısa hikayesi...

Fehmi DİNÇER
Ankara 2007

Kaynaklar:

Frunze’nin Türkiye Anıları, Çeviren:Ahmet Ekeş, Düşün Yayınları,1996.

Yavuz Aslan, Mustafa Kemal-M.Frunze Görüşmeleri, Kaynak Yayınları, 2002.

 
Toplam blog
: 109
: 5832
Kayıt tarihi
: 23.03.07
 
 

1959 yılında Fertek - Niğde'de doğdum. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültes..