Ölüm ışını

Milattan önce 287 – 212 yılları arasında yaşamış olan Yunanlı matematikçi, mucit, mühendis, astronom ve  filozof olan Arşimet’in banyo küvetinde Arşimet Kanununu olarak bilinen keşfini yapınca küvetten çırıl çıplak fırlayıp sokaklarda “ Eureka” ( buldum ) diye bağırarak koştuğunu çoğumuz İlkokulda Hayat bilgisinde okumuşuzdur. Arşimet bu deneyinde suyun kaldırma gücünü keşfetmişti, suya batırılan katı bir cismin taşırdığı suyun ağırlığı cismin suya batan kısmının ağırlığına eşitti. Gemiler denizde bu kanuna göre yüzüyorlar. Arşimet suyun kaldırma gücünü keşfetmişti ( buoyancy). Onu bu deneyi yapmaya yönlendiren şey mücevherlerde sahte altın miktarını tespit etmenin bir yolunu bulmaktı.

Arşimet bir çok buluşu için bilinir. Bir efsaneye göre en enteresan keşif ve icatlarından biri döneminden çok sonra fizikçilerin keşfedeceği ölüm ışınını keşfetmiş ve Syracuse kentine saldıran düşman gemilerini denizde bu ölüm ışını ile yakmış olmasıydı. Arşimet resimde görüldüğü gibi deniz kıyısına çok sayıda iç bükey ayna yerleştirmiş aynalar güneş ışığını gemiler üzerine odaklamışlar ve odak noktasında çok daha güçlenen güneş ışınları gemileri yakmışlardı. Ortaokul fen derslerinde ışık ünitesinde okutulur : iç bükey aynaya gelen ışık ışınları aynadan belli bir uzaklıkta olan ve  F ile gösterilen odak noktası denen noktada birleşir yani odaklanırlar. Tek başlarına zararsız olan ışık ışınları odaklandıkları noktada ilettikleri ısı dahil tüm enerjileri birleşir ve ölüm ışınına dönüşebilir. İlginç olan Arşimet’in bunu keşfedip bir savunma silahı haline getirmesinin 2200 yıl önce ve bilim dünyasının bunu keşfetmesinden neredeyse 2000  yıl önce olmasıdır. Ancak günümüze yakın geçmişte yapılan birkaç deneyde çelişkili sonuçlar alınmış bazılarında bir maket gemi Arşimet'in ayna düzeneği ile yakılabilmiş bazılarında ısı yakacak kadar yükselememiştir. Bu nedenle bu olayın gerçek olduğu tartışmalıdır mutemelen bir efsaneden ibarettir.

Rasih Bensan 21 Ocak 2013