Sanat mı, Bilim mi üstün?

Böyle bir soruyu bir gün sormak aklıma bile gelmezdi. Ne var ki değerli bir öğretmen arkadaşımızla tatlı bir tartışmamız öyle sanıyorum bizi bu noktaya getirdi. 

Bu iki ayrı olguyu birbiriyle karşılaştırmak mümkün mü? Karşılaştırmak isteseniz bile neye göre; hangi ölçütlere göre karşılaştıracaksınız… Karşılaştırmakla nereye varabilirsiniz? Çok zor bir soru… 

Ne demiş atalarımız : “Sanat altın bir bileziktir.” Her Atasözü gibi son derece çekici ve doğru bir önerme gibi… Ama bir süre sonra kuşkulanıyorum ve acaba atalarımız , “Zenaat altın bileziktir..” demek istemiş olmasınlar… diye kendi kendime soruyorum… Hadi bir de internet’e soralım diyorum. İNTERNET o küçücük aklıyla beni düzeltiyor ve “Zenaat” değil ona “Zanaat” denir… diyor…. Ona da amenna… 

“Zanaat altın bileziktir.” derler, doğrudur… Zamanında iyi, geçerli bir meslek edinmişsen ; senin hayatını kazanmanı, mutlu olmanı kimse engelleyemez… Bazı insanlar hayatta güçlükler çekebilirler ama eğer belli “sanat”ın, mesleğin varsa eninde sonunda hayatını kurarsın ve mutlu bir şekilde sürdürürsün… 

Ama söz konusu “Sanat” meslek anlamında sanat değil… Aslında biz galiba burada “Güzel Sanatlar”dan söz ediyoruz… Bilim mi, Güzel Sanatlar mı daha üstündür… Niçin biz hayatın iki ayrı değerini birbirinden ayırt etmeye çalışıyoruz ki… Aslında bunlar iki altın bilezik olarak kola takılsalar, ne olur? 

Bilim mi, Sanat mı? … Hay Allah bir gün bu iki kavram arasında seçim yapmak zorunda kalacağımı hiç düşünmezdim… Hele , “Sanat bilimden üstündür, çünkü sanatta yaratıcılık vardır…” demeyi düşünemezdim… Çünkü bana göre bilimin ve sanatın erdemlik alanları farklı ama birbirlerini tamamlayıcıdır… Hangisi daha önce gelir ? Yapmayın … Bu adeta şimdiye kadar tam olarak yanıtlanamamış, “İnsanın yeteneği doğuştan mı, yoksa sonradan çevresiyle mi oluşur?” sorusunun yanıtlanması gibi bir şeydir… Diğer yandan : “Tavuk mu yumurtadan çıkar, yumurta mı tavuktan…?”sorusuna yanıt vermek gibi bir şeydir… Böyle kendi içinde sarmal sorular kafayı bozar… Ama belki de ara da sıra da sormak gerekir? 

Bilim mi üstündür, sanat mı? Tam filozofları çatlatacak bir soru? Ama boş bir soru … İki alanda mutlaka değerlidir ve insan için gereklidir? Çünkü her iki alanda adeta insan olmanın olmazsa olmaz koşullarından ikisidir. İki alan da insan erdeminin yapı taşları gibidir… 

Atatürk’ün söyledigi : “Hepiniz milletvekili olabilirsiniz, Bakan olabilirsiniz; hatta Cumhurbaşkanı olabilirsiniz, fakat sanatkar olamazsınız...” Sözü sanatı ve sanatçıyı onurlandıran sözlerinden yalnızca birisidir. 

Fakat Atatürk de hiçbir zaman Bilim’le Sanat’ı karşı getirmeyi düşünmemiştir. Her ikisine de ayrı ayrı değer vermiştir. 

Atatürk Bursa Söylev’inde (22.Ekim.1922) “… Ulusumuzun siyasi ve toplumsal hayatı ile ulusumuzun düşünsel eğitiminde de yol göstericimiz bilim ve fen olacaktır. Türk milleti, Türk sanatı, Türk ekonomisi, Türk şiiri ve edebiyatı okul sayesinde ve okulun vereceği bilim ve ve fen sayesinde bütün olağanüstü incelikleri ve güzellikleriyle oluşup gelişecektir…” derken işte bu birlikteliği işaret ediyordu. Bilim ve sanat birbirlerinden ayrılamazlar; el ele olmaları, birbirlerini tamamlamaları gerekir… 

Şöyle düşünelim:
“ Bir insan evladı Tıp Fakültesi’ne gitse iyi bir doktor olsa, aynı zamanda çok iyi bir icracı ve bestekar “ olsa kötü mü olur..? Şimdi böyle bir koltuğa iki karpuzu rahat rahat sığdıran çok sanatçımız, bilim adamımız var… Onların bir kısmının adlarını hemen hatırlarsınız… 

Söylenen şu : “Bilim de yaratıcılık yoktur, oysa Sanat da vardır…” 

Alexander Fleming, Penicilin ilacını dirayetli çalışmasıyla keşfetmese, belki de milyonlarca insan bir hiç uğruna ölecekti. O doktor, milyonlarca hastanın hayatına hayat katarken, yaratıcılığını kullanmamış mıdır? O iyileşen insanlar, biraz da hayatlarını doktorlarına müteşekkir değil midirler? 

Bir bilim adamı kaç yılda yetişir, bir sanatçı kaç yılda..? Bunlar aslında yanlış sorular… Böyle şeyleri karşılaştırmak doğru değildir … Ama doğuştan resim yapan “Çoban ressam”lar mevcut değil midir? Bu onların sanatını hiç de küçültmez. Diğer yandan Bilim Adamlarının da çok çileli hayatları vardır… Hiçbir hayat kolay değil… 

Ne olursunuz bunları boşuna karşılaştırmayalım? 

Bilim ve sanat iki altın bilezik olarak insanlarımızın elinde onlara değer versin… Hayatta değerli olan başka ne var ki?