Sosyetik kimdir?

Gerçek anlamı “topluluk, toplum, cemiyet” olan sosyete kelimesinin Türk toplumunda gerçeğinden sapmış bir anlamı vardır. Türk Dil Kurumu’na göre Türkiye’deki sosyete kelimesine yapılan anlam yüklemesi “<ı>Bir topluluktaki gelir düzeyi yüksek ve kendilerine özgü yaşama biçimleri olan topluluk” olarak tanımlanmıştır. Aslında bizim demek istediğimiz İngilizce’deki “high society” anlamında Türkçe’ye de “yüksek sosyete” olarak çevrilmiş biçimidir. Yani biz “<ı>sosyete” kelimesini kullandığımızda aslında “<ı>yüksek sosyete” demek istiyoruz.

Peki gelelim Türkiye’deki yüksek sosyete tarihine. Tabi öncelikle tartışmamız gereken Türk yüksek sosyetesinin tarihin belli bir zamanında var olup olmadığıdır. Mehmet Barlas “Latife Hanımın Sırları Ve Türk Sosyetesi” kitabında Türk sosyetesi ile kimleri kastetmiştir bilemeyeceğim ama bence ne Cumhuriyet’in ilk yıllarında ne de daha sonra Türkiye’de yüksek sosyete ve belki de burjuvazi kültürü var olmamıştır.

Peki yüksek sosyete dediğimiz grup kimdir? Wikipedia high society terimin “the fashionable elite” olarak tanımlamış. Demek toplum içinde yaptıklarıyla gündemde olmak, elit bir moda, trend ve zerafet anlayışına sahip olmak yüksek sosyeteden bir insanın sadece birkaç özelliği arasında. Ama bence Türkiye’de yüksek sosyetenin hiçbir zaman var olmamasının en önemli nedeni soyluluk kavramının olmamasıdır. Yapılan en büyük yanlış da buradadır. Biz zengin olmak ile sosyetik olmak arasındaki farkı bilmiyoruz çünkü. Türk zenginlerinin hepsinin 1-2 kuşak öncelerine baktığımızda hep fakir ailelerden gelmiş olması zaten soyluluk kavramına aykırı bir durum. Oysa ki yüksek sosyeteden biri olmak demek o kişinin ailesinin ve büyükanne ve büyükbaba gibi geçmişinin de soylu olması demektir. Bir düşünün bakalım kaç tane böyle Türk ailesi var. Benim aklıma bir tane bile gelmedi. Koç, Sabancı, Eczacıbaşı? Hiç biri… Hepsinin geçmişini biliyoruz. Dolayısıyla aslında bizim Türkiye’de sosyete diye bahsettiğimiz kişiler bir grup elinde parası olan yani parasal anlamda zengin olan insan kitlesi. Bu da demek oluyor ki Alem dergisindeki sosyetikler aslında sosyetik falan değil, sadece zengin kitle. Belki “jet sosyete” kelimesi onlar için daha doğru bir tanım olabilir (sosyetiğin yandan yemişi gibi).

Ne dersiniz, olmayan Türk sosyetesi ne alemde?