Sualtı Fotoğrafı Çekerken

Sualtı Fotoğrafı Çekerken Karşılaşabileceğimiz Riskler: Zararlı Deniz Canlıları

 Prof Dr Hakan YAMAN

Ülkemizde aletli dalış son yıllarda popülaritesi artan spor türlerinden birisidir. Farklı yaş grubundaki bireyler dalışa uygunlukları el verdiği ölçüde kıyı şeritlerimizde ya da yurtdışında denizin derinliklerini keşfetmektedirler. Deneyimi artan ve fotoğrafa ilgi duyanlar ise sualtında gördüklerini ebedileştirmek için sualtı fotoğrafları çekmektedir. Sualtı fotoğrafı çekmenin donanıma ilişkin bazı önkoşullar sağlaması gerektiği gibi dalgıç olarak da bazı özel eğitimlerden geçme koşulu da aranmaktadır. Bunun için Türkiye Sualtı Sporları Federasyonunun akredite etmiş olduğu merkezlerde eğitimler verilmektedir.

Türkiye sahillerinde bulunan zararlı deniz canlıları listesi Türkiye Deniz Araştırmaları Vakfı (Tüdav) tarafından yayınlanmıştır (1). Dünyada 225 kadar zehirli deniz canlısı türünden söz edilirken, son yıllarda Türkiye sahillerinde küresel ısınma artışı ile birlikte zehirli deniz canlısı türünün 66’ya yükseldiği bildirilmektedir.

TÜDAV web sitesinde özellikle Ay denizanası (Moon jellyfish, Aurelia aurita), Beyaz noktalı denizanası (White-spotted jellyfish, Phyllorhiza punctata), Kızıldeniz Kökenli Taşbalığı (Stone Fish, Synanceia verrucosa), Kızıldeniz Kökenli Aslan Balığı (Lionfish, Pterois miles), Kızıldeniz’den Balon Balığı (Elongated puffer, Lagocephalus sceleratus), Zehirli deniz canlılarından Koni salyangozu (Cone Shell, Conus geographus) ve Striped eel catfish (Plotosus lineatus) türlerine dikkat çekilmektedir.

İskorpit türü balıklar, Taşbalığı, Aslan Balığı, Catfish, Trakonya ve İğneli Vatoz delik açabildiği gibi deride yırtılmalara neden olabilmektedir. Ciltte iğne bulunması durumunda, hemen   uzaklaştırılmalıdır (eldivenle). Küçük kanayan yaraların az miktarda kanamasına izin verilmelidir. İğne artıkları gözle görünmüyorsa,  enjektör aracılığıyla püskürtülen steril serum fizyolojik solüsyonu temizlemeye yardımcı olabilir. Sokulan bölge elverişli ise yaklaşık 45 derece sıcaklığında suya 30-90 dakika yerleştirilmelidir, sabunlu su ile sürtülerek yıkanmalıdır, Bandajlama ve bası ile (nabızı kontrol edilerek) bölge koruma altına alınmalıdır.

Deniz Anemonu ve Deniz Anaları ile temas sonrası ciltte kızarıklık, döküntü, şişme, yanma, karıncalanma, hatta nefes sıkışması, solunum ya da kalp durması gözlenebilir. Cilde sirke, kabartma sodası ya da alkol ile müdahale edilir (etkilenen bölgeyi sürtmeden ve dokunmadan en az 30 sn. uygulanmalıdır, nematokistleri nötralize eder; bunlar yoksa etkilenen bölge deniz suyu ile yıkanır. İğne ya da kalıntısı varsa uygun biçimde uzaklaştırılır (eldiven ve cımbız ile). Ayrıca enjektör ile steril solüsyon ile püskürtülerek görünmeyen yabancı cisimler uzaklaştırılır. Etkilenen bölgeye ısı uygulayarak ağrısı azaltılabilir. Sonra da etkilenen bölgeye stereoid losyon ya da krem uygulanır. Hasta alerjik reaksiyon ve enfeksiyon bakımından takip edilir.

Zararlı deniz canlılarına ilişkin riskler nadiren tüm dalgıçları ilgilendirse de özellikle fotoğrafçılıkla ilgilenen dalgıçlar daha büyük risk altında bulunmaktadır. Bu derleme ile amatör dalgıçların olası ender riskler konularında bilgilendirilmeleri amaçlanmıştır ve olası zararlar konusunda tedbir almaları amaçlanmıştır.

(1)- http://tudav.org/calismalar/denizel-biyocesitlilik/biyolojik-yayilim/zararli-deniz-canlilari/