Teknoloji kullanımından önce yapılması gerekenler

Teknolojik araçların kullanımını bilmek günümüzde oldukça önemli bir beceridir. Bu beceriye sahip olmak beceri sahiplerine önemli avantajlar sağlayabilir. Teknolojik araçların gelişimi ile birlikte yaşadığımız dünyada birçok şey değişmiş durumdadır. Teknolojik araçlar sayesinde insanların güç, zaman, enerji başta olmak üzere birçok alanda tasarruf yapma imkanları doğmuştur. Teknoloji hayatın her alanına girmiş durumdadır. Bu yönüyle hemen herkes teknolojik gelişmelerden bir şekilde olumlu veya olumsuz etkilenmektedir.

Bilgi teknolojileri konusundaki gelişmeler sayesinde bilgi, eğitim, öğretim başta olmak üzere birçok alanda büyük değişmelerin yaşanması kaçınılmazdır. Sosyal medya araçları sayesinde bilgi teknolojileri aracılığıyla bilgi, görgü, tecrübe gibi birçok bireysel nitelik kısa bir sürede aradaki fiziksel engellere rağmen birçok kişiyle paylaşılabilir hale gelmiştir. Ancak bu getirilerin her zaman günlük hayata, yönetim sistemlerine, toplumsal hizmet kurumlarına, daha açık bir ifadeyle eğitim sistemi başta olmak üzere hayatımızın görünür kısımlarına doğrudan bir yansımasının olduğunu/olacağını özellikle de kısa bir sürede olmasını beklemek yanıltıcı olabilir.

Teknolojik araçlar adı üstünde sonuçta bir araçtır. Bilgi teknolojileri ile ilgili olanlar, sosyal medya araçları ve diğer tüm sanal ortamlar araçlıktan öte bir anlam taşımamaktadır. Araç ise bu aracı elinde bulunduran kişinin bilgi, beceri, davranış, anlayış ve yeterliğiyle sınırlıdır. Aracı eline alan birey aracı kullanarak ne yapabilir sorusu aracın yararının sınırlarını da belirler. Sahip olunan araç, sahibinin elinde çevresindekilere zarar verebildiği kadar yarar da verebilir. Bu yönüyle teknolojik araçları kullanma becerisi kadar hatta çok daha önemli olan bu araçları kullanarak üretim yapabilme, olumlu değerler üretebilme, çevresine yararlı olabilmektir.

Ülkemizdeki teknolojik gelişim sürecinde karşılaşılan durumlara bakıldığında başka ülkelerde üretilen teknolojik araçların yoğun bir şekilde ülkemize aktarıldığı, teknolojik geliştirmeyi sağlayan alt yapı ve temel alanlarda gelişmeden, teknolojiyi üretmekten çok taklide dayanan veya sadece kullanım düzeyinde ama bu düzeyin de çok alt derecelerde ve sınırlı bir çerçevede kalındığı görülmektedir. Sosyal medya araçlarının kullanımı konusunda ülkemizde önemli bir yaygınlığın olduğu bir gerçektir. Ancak bu araçların kullanımı daha çok resim paylaşma, kısa mesaj ve yorumlar yapma, oyunlar oynama, başka ülkelerde üretilmiş video ve benzeri ürünlerin paylaşılması düzeyinde olduğu görülmektedir. Bu durum teknolojiyi kullanma yerine teknolojiyi kullanarak eğlenme, zaman geçirme şeklinde bir teknoloji-birey etkileşiminin varlığını göstermektedir.

Bu yönüyle teknoloji kullanımını özendirmeden, yaygınlaştırmadan önce insanımıza üretim yapmayı öğretmemiz gerekiyor. Özellikle bilgi teknolojilerine yönelik alandaki üretim çok daha büyük bir öneme haizdir. Bilgi teknolojileri zihinsel süreçlerin hakim olduğu bir alandır. Zihinsel süreçler ise bilgi edinme, bilgiyi üretme, analiz, sentez yapma, bilgiyi paylaşma gibi birçok süreci kapsar. Bu alanda faaliyet göstereceklerin öncelikle önemli bir okuma becerisine sahip olması gerekiyor. Okuma, okuduklarını düşünme, okunanlardan edinilen bilgileri başka bilgilerle kıyaslama, okunanlardan elde edilen bilgileri analiz etme, analiz sonucu ortaya yeni bilgiler çıkarma, yeni bilgileri üretme, ürettiği bilgiyi yayma, paylaşma yani yazma, tartışma gibi faaliyetlerin yoğun bir şekilde yapılması gerekiyor. Dolayısıyla bilgi üretme konusunun temeli olan okur-yazarlık önemli bir beceri olarak teknoloji kullanımı konusunda çaba gösterenlerde olması gereken ön becerilerden ilki hatta en önemlisidir.

Toplum olarak bu temel beceriler konusunda oldukça alt düzeylerde olduğumuz bir gerçektir. Toplumsal hayatımızın içinde okuma yazma becerileri yer almazken teknolojik araçları kullanmaya olan düşkünlük birbiri ile tezat teşkil eden bir durumdur. Medya araçları diye nitelenen sosyal medya ortamlarının analiz edilmesi ülkemiz teknoloji kullanım düzeyini de gösterecektir. Yüz kırk karakterle sınırlı Twitter hesaplarının kullanımı, Facebook sayfalarının içeriği, resim, video vb. paylaşım ortamları yaygınlık gösterirken sanal kütüphane, fikir üretme ve yazılı tartışmayı gerektiren ortamların kullanımının daha alt düzeylerde kalması aslında toplumun teknolojiyi bilgi paylaşımı amacıyla değil de eğlence amacıyla kullandığının bir göstergesidir. Bu göstergeyi oluşturan yığının içinde eğitim seviyesi itibariyle toplumun ortalamasının üstünde olanların sayısının da çok fazla olduğunu söylemek yanlış olmaz. Medya araçlarını kullananların eğitim seviyelerinin toplum ortalamasının üstünde olması toplumun eğitilmiş insan gücünün de düzeyine ilişkin bir veri olarak ayrıca not edilmesi ve toplumun geleceği açısından üzerinde uzun uzun düşünülmesi gerekiyor.

Soru, Görüş ve Eleştirileriniz için…..

Ali Hikmet DEMİR

alihikmetdemir@gmail.com