Türkiye'nin ihracat sorunu

Günümüzde en çok gelişen mesleklerden biri olan İhracat, diğer adıyla desek Dış Ticaret hemen hemen birçok üniversitede ayrı bir bölüm olarak okutulmaktadır. Fakülteden mezun olanların sayısı her geçen yıl artış gösterse de, bu konuda iş alanlarını incelediğimizde önümüze büyük bir boşluk çıkmaktadır. İş alanlarını incelemeden önce iş başvuru aşamasına kadar olan sürece kısaca değinmek istiyorum. Dış Ticaret müfredatını incelediğimizde mesleği kapsayan tüm derslerin görünürde okutulduğu bilinmektedir. Ancak fakülteden mezun olan bir kişi iş hayatına atıldığında malesef ki, profesyonel olarak iş yapamıyacak bir durumda mezun olmaktadır. Bunun temel nedeni ilk olarak görülen derslerin uygulamada tatbik edil(e)memesi, öğrencilerin zorunlu stajlarını yapmaları için iyi iş yerleriyle anlaşmaların sağlan(a)maması, hatta öğrencilerin çoğu zaman staj yerlerini kendileri bulmak zorunda kalmasıdır. Bunun haricinde dış ticaretin olmazsa olmazı olan yabancı dil öğretimi yok düzeyindedir. Bir meslek ki, direkt yabancılarla yüz - göz olacaksın dil bilmeden nasıl yapıla bilir acaba? Neden Dış Ticaret bölümlerinde sıkı yabancı dil eğitimine gidilmiyor?

Şimdi gelelim yabancı dili ana dili gibi konuşan İhracat çalışanlarının sorunlarına, kaba tabirle desek madalyonun diğer yüzüne. İş arama ilanlarında artık bir dilin yetmediği bir dönemde yaşıyoruz. İlan başlıklarında  örnek olarak söylersem:  iyi derecede İngilizce (ve ya başka bir dil) bilen, bunun yanında ikinci bir yabancı dil bilmesi tercih nedenidir ve benzeri başlıklar görülmektedir. Lisans mezunusun, iki yabancı dili ana dili düzeyinde konuşuyorsun. Buna karşılık sunulan ortalama maaş 1500TL'den başlıyor. Eğer daha şanslıysan 2000TL'den başladıysan o zaman yandın. İşverenin iki gözü üzerinde. Daha işe başladığın ilk haftada sorular yağmağa başlıyor. Nasıl gidiyor, var mı birşey, falan filan... Birinci ayı doldurunuz. Daha tanıtım aşamasındasınız. Yabancı sitelerde tanıtımlar yapıyorsunuz, metinleri kendinize özgü bir şekilde muhattap olacağınız ülkenin diline çevirerek sitelere ekliyorsunuz (ki bu çok zaman alıcı bir süreç aslında). Yalnız işin bu yüzü işveren tarafından kesinlikle görülmez! Ve genelde işverenin değerlendirmesine göre sana kadar zaten bu işler o şekilde yapılmıştır ve mevcutta herşey vardır! Eeee o zaman niye hala İhracatçı arıyorsun ki? Şimdi senin sıkı bir şekilde ihracat yapman gerekmez miydi? Birinci ay bitti, patron baskıları artmaya başladı. Ve kulaklarınızı tıkayan o cümle duyulmaya başlamıştır artık. ''Satışçının kendi maaşını çıkarması lazım''! Bu o anlama geliyor ki ya satış yap acilen, ya da süren daralıyor. İşverenin unuttuğu kör nokta: Dış Ticaret yüz-yüze staış değildir. Burada müşteriyi yüz-yüze satışta olduğu gibi etkileme gücüne sahip değilsin. Çünki açılacak telefonun arkasında hangi durumun söz konusu olduğunu bilemezsin. Kısacası uzun süreli bir ihracat olan İhracatı 2-3 ay gibi kısa bir sürece sığdıramazsın. Ve o gün gelmiştir. Patron seni çağırıyor: Üç aydır sana BEDAVADAN maaş veriyoruz, ama bu zamana kadar bir tane olsun bağlantı kuramadınız (ki o zamana kadar zaten 3-4 firmayla bağlantın vardır, amma satış süreci doğal olarak henüz gerçekleşememiştir). Kusura bakmayınız, sizinle yollarımızı ayırmak zorundayız. Yollar ayrılmıştır! Ve her iki taraf aynı kısır döngünün içinde bocalamaya devam etmektedir... Patron yeni 'İhracat'çı, çalışan yeni 'İhracat' sektörü arıyordur kendine. İşveren için çalışan çok bulunur tabii ki. Ama burada özgüvenini kaybetmiş, hiç bir şeye yaramadığını düşünen, sürekli saçma sapan süreçleri tekrar tekrar sıfırdan başlamak zorunda kalan çalışanın psikolijisini anlamak en zor olanı..  

Bu yüzden İhracata açılacak firmalara tavsiyem bu ki, eğer şirketinizin uzun süreli bir süreci göz önünde bulunduracak maddi dayanağı yoksa bu işe bulaşmayın. Ve ya maddi gücünüz var ama illa ki iki - dört ay içerisinde satış yapamadı diye yollarınızı ayırmayı düşünüyorsanız tavsiyem iyi bir Dış Ticaret eğitimcisinden sürecin işleyişine dair bilgi edinmeniz olacaktır.