Türkülerimiz ve Hikayeleri

Türkülerimiz özümüz yüreğimizin bam teli, başımızın sevda yelidir. Türküler umuttur, aşktır,hasrettir, özlemdir, vefadır… Kıvrım kıvrım  akan bir nehir gibi, yüreklerde dolanan  sılaya uzanan bir yoldur. Yüreğin gurbetinde yetişen özlemleri kor kor demet  demet sunan hasret çiçeğidir. Yaşama sevincinden ölüm acısına kadar, vefayı vefasızlığı, hasreti, özlemi, sevgiyi, inancı, direnci, aşkı, kahramanlığı türkülerde hissedip türkülerde yaşadık.  Velhasıl türkülerimiz bizi bize anlatan, bize tanıtan yürek seslerimizdir.  Milletimizin bu nadide kültürünün  gündemde tutulması , gençliğimize sevdirilmesi ve  ilgi uyandırılması gereken önemli kültürel değerlerimizdendir. Her birinin kendine has bir  hikayesi vardır.

Burada, Atatürk’ü ağlatan  ve  “Yemen illerinde Türk çocuklarının ne işi vardı” dediği tükü olan ; Safiye Ayla, Müzeyyen Senar, Zeki Müren, Orhan Hakalmaz gib değerli sanatçıların  kendlerine has üslupla seslendirdiği  “ Yemen türküsünün” hüzünlü hikayesini paylaşmak isterim..

Yemen (Bir Alay Askerdik) Türküsü

1839 yılında Aden'i ele geçiren İngiltere Yemen halkını Osmanlı yönetimine karşı kışkırtmaya başladı. 1871'deki Yemen isyanını bastırmak için İstanbul hükümeti bir ordu gönderdi. Harekat 1873 yılına kadar sürdü. Bir çok vatan evladının kanı pahasına isyan bastırıldı.

Yemen'in dağlık kesiminde yaşayan Zeydiler, Osmanlı Devleti'ne düşmandılar. Kendi imamlarının yönetiminde yaşamak istediklerini öne sürerek 1889 yılında isyan ettiler. Hicaz valisi Müşir Ahmet Feyzi Paşa tarafından bastırılan isyan neticesinde Feyzi Paşa Yemen'e hakim oldu. Bir süre temin edilen asayiş, 1895'te Zeydiler tarafından çıkartılan ikinci bir isyan ile tekrar bozuldu. Hüseyin Hilmi Paşa'nın komutasındaki Osmanlı ordusu iki yıl süren şiddetli mücadele sonunda isyanı bastırabildi. Yemen'de otoritesi zayıflayan Osmanlı, zaman içinde burayı terk etmek zorunda kaldı.

Tarlalarda biter kamış

Uzar gider vermez yemiş

Şu Yemen'de can verenler

Biri Mehmet biri Memiş

Yemen savaşlarında Anadolu'dan gönderilen vatan evlatları çok kayıplar verdiler. Yemenlilere Türk askerinin koynunda Osmanlı parası aratan İngilizler, para çıkmayan şehit düşmüş Türk evlatlarının karnını yardırıp sarı lira arattılar. Yemen, Anadolu insanı tarafından gidip geri dönülmeyen, adeta bir cehennem olarak nitelendirilmeye başlandı. Anadolu yiğidi buralarda Arabın ihaneti, açlık, mühimmatsızlık nedeniyle eridi gitti. Birçok gelin, kız, sevdiğini, ana-baba fidan gibi evlatlarını bu hain topraklarda yitirdi. Küçük körpe yavrular babasız kaldı. Aşağıdaki türkü o günleri yaşayan Anadolu insanının yüreğinde kopan bir acı feryattır.

Havada bulut yok bu ne dumandır

Mahlede ölüm yok bu ne figandır

Şu Yemen elleri nede yamandır

Adı Yemen'dir

Gülü dikendir

Giden gelmiyor

Acep nedendir

Kışlanın önünde redif sesi var

Açın çantasını acep nesi var

Bir çift kundurayla bir de fesi var

Burası Huş'tur

Yolu yokuştur

Giden gelmiyor

Acep ne iştir

Mızıka çalındı düğün mü sandın

Yemen'e gideni gelir mi sandın

Kahpe Yemen yari elimden aldın

Adı Ali'dir

Nazlı yarimdir

Giden gelmiyor

Nasıl ölümdür

Anadolu insanının kolay kolay belleğinde silinmeyen Yemen faciası bir çok türkü ve ağıda konu olmuştur. Kırşehir'den gidip Yemen'de şehit olanlar için, Kırşehirli Âşık Hüseyin ile Âşık Said'in söylemiş olduğu türkülerin mısraları oldukça düşündürücüdür.

Yemen 1

Bir alay askerdik bindik gemiye

O gemi götürür bizi Yemen'e

Şükür o Yemen'de geri dönene

*
Yemen'e de benim ağam Yemen'e

Ateş düştüğü yeri yakar kime ne

*
Susmuş konuşmuyor ağzında dili

Yirmisinde solmuş tomurcuk gülü

Ne yaman yer imiş Yemen'in çölü

*
Yemen'e de koç yiğidim Yemen'e

Kendim ağlar kendim söyler kime ne

*
Kalkmıyor sırt çantam cephanem ağır

Kimimiz kör olduk kimimiz sağır

Her yana oynuyor İngiliz gavur

*
Aman padişahım imdat Yemen'e

Şu Yemen'in gailasi bize ne

*
Yemen'de de kara haber geliyor

Nice koç yiğitler telef oluyor

Hain Arap arkamızda vuruyor

*
Türk uşağının kanı akar Yemen'e

Analar bacılar ağlar kime ne

*
Hüseyin akıtır kanlı yaşını

Bit pire üşüşmüş yiyor döşünü

Akbabalar konar oyar başını

*
Gitti gelmez ağam emmim Yemen'e

Ölen ölür kalan sağlar kime ne

***

Yemen 2

Yemen nere sıla nere

Dağlar girdi ara yere

Yitirmedim umudumu

Gözlüyorum Memet gele

*
Yemen bizim neyimize

Figan düştü evimize

Çocukların yetim kalır

Sen güvenme beyinize

*
Yemen yolu çukur olur

Karavanam bakır olur

Zenginimiz bedel verir

Fakirimiz asker olur

*
Kalmadı anayın sabrı

Taş kesti babayın bağrı

İnsafa gel padişahım

Gönder Memet'imi gayrı

*
Başta kalpak soldu m'ola

Gün vurdu da uldu m'ola

Memed'imin gözlerine

Karıncalar doldu m'ola

*
Güvenme Arap hayına

Ateş atar ocağına

Yemen'e gittin gideli

Oğul gelmez kucağıma

*
Yavruların zarleniyor

Bu hasretlik külleniyor

Küçük körpe Hüseyin'in

Babam diye dilleniyor

*
Yemen 3

İstanbul'da bindik derya yüzüne

Hasret ile figan indi gözüme

Dinleyin kardeşler bakın sözüme

Aman kaptan gidiyok mu Yemen'e

*
Yemen'den karalı haber geliyor

Nice yiğitlerde hasret ölüyor

Şen İstanbul gerilerde kalıyor

Aman kaptan iyi bakın dümene

*
Deniz üstü kara duman bürüdü

Nice yiğit ölümlere süründü

Kırk yedi gün Yemen çölü göründü

Arkadaşlar işte geldik Yemen'e

*
Durmadan söylüyor Said'in dili

Bahçeler açtı mı kırmızı gülü

Neye mahzur derler Yemen'in çölü

Kendin ağlan kendin gülen kime ne

Kaynak: Rifat Uçarol, Siyasi Tarih, III. İst. 1985, s.259; D. M. İsa Salahiye, El-Osmaniyim fi Cenubi'l-Cezireti'l Arabiye, 1977. Yemen Salnamesi, Sana 1324; Prof. Dr. H. Dursun Yıldız, Büyük İslam Tarihi, Çağ Yay. İst. C.12, s.123; Baki Yaşa Altınok, Âşık Hüseyin, 69, Ocak Yay. Ank. 2000, s. 68; Muzaffer Ergün, Toklumenli Aşık Said, Kırşehir Basımevi 1938, s. 10; Öyküleriyle Kırşehir Türküleri, Destanları, Ağıtları - Baki Yaşa Altınok, Oba Yayıncılık, Mayıs - 2003, Ankara, s.161-162-163-164-165

http://www.turkudostlari.net/hikaye.asp?turku=18261