Yeni anayasa çalışmasından beklentilerim

Şu sıralar yeni anayasa çalışmalarının başladığına dair haberler yapılıyor. Ancak kurulun şu ana kadar ne yaptığına, ne yazdığına dair hiç bir haber göremiyoruz. Bu konuda ara ara toplumun bilgilendirilmesi lazım. Toplumun anayasa yazımı konusunda siyasi partilerin yaptığı çalışmaları bilmesi ve tartışmaya katılması gerekir. Bir de bu anayasa mutlaka milletin onayına sunulmalıdır. Çünkü referandumlarda değiştirilen maddeler bile milletin onayına sunulurken yeni, büyük bir anayasa çalışmasının milletin onayına sunulmaması gibi bir şeyin kesinlikle olmaması gerekir.

Bence aslında yeni anayasaya çok da gerek duyulmuyor. 1982 anayasası zaten değişe değişe başkalaştı. Mevcut anayasanın bazı maddelerinin değiştirilmesi bile yeterli gelecektir. Özellikle yargıyla/adaletle, ve özgürlükle ilgili maddelerin yeniden düzenlenmesi bile ülke için büyük bir yenilik olacaktır. Önemli olan anayasa ve yasa yapmak değildir, toplumun bu anayasa ve yasalara uymasıdır. Bunlara uyar gibi yapmak da olmamalıdır.

Anayasa değişikliği ile ilgili aklıma ilk başta gelen konular şöyle:

Anayasada Atatürk ilke ve inkılâpları ile Atatürk milliyetçiliği mutlaka olmalıdır.

Anayasada hiçbir etnik kimlik vurgusu olmamalıdır. "Türk" bir milletin adıdır, eğer ona etnik
kimlik olarak bakıyorlarsa, bundan büyük rahatsızlık duyuluyorsa "Türkiye" olarak değiştirilebilir.

Anayasada dinsel ve kültürel inançlar arasında kesinlikle ayrım yapılmamalıdır. Diyanet İşleri Başkanlığı da sadece belli bir mezhebi temsil etmemelidir.

Türkiye, laiklik ilkesi ile farklılaşmıştır. Bu ilke kesinlikle değiştirilmemelidir.

Anayasada her zaman değiştirilemez hükümler bulunabilir. Mesela Başkent Ankara, Resmi Dili Türkçe, Bayrağı vbg.

Meclis, kanunları çıkarırken yargı denetimininden bağımsız olmamalıdır.

Cumhurbaşkanı / Hükümet / Ordu dahil hiçbir kurum yargı denetimi dışında bırakılmamalıdır.

Yargı tüm durumlarda tarafsız kalmalı, objektif olmalıdır.

Yargıçlar görevlerini anayasal güvence altında yapmalı, istemedikleri sürece görevden ayrılmamalı
ya da emeklilik uygulamasına maruz kalmamalıdır. Sadece kamu vicdanı zedelendiğinde, kamuoyunda çok büyük tepki çeken kararlara imza atarlarsa görevlerinden alınabilmelidirler.

HSYK (Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu) kararlarına yargı yolu açılmalıdır. HSYK siyaset dışı kalmalıdır.

HSYK içinde bakan ve müsteşar olmamalı, kurulun tümü seçimle gelmiş üyelerden oluşmalıdır.

Yargıda olağanüstü ve özel mahkemeler, özel yetkili savcılar gibi özel ve istisnai uygulamalar kaldırılmalıdır.

Seçim barajı düşürülmeli, Meclis toplumun tüm renklerinin, farklılıklarının temsiline imkân sağlamalıdır.

Siyasi partiler hakkında bir kanun olmamalı, her parti kendi isteğine ve ideolojisine göre örgütlenebilmelidir.

Partilerin üyelik düzenleri ve mali raporları düzenli, denetime açık ve şeffaf olmalıdır.

Partiler seçimlerde kendi aralarında ittifak yapabilmelidir.

Her bir partiye hazineden son genel seçimdeki oy oranına paralel olarak başkaca bir önkoşul olmadan yardım yapılmalıdır.

Siyasi partiler, şiddetle açıkça ilişkisi bulunması dışında hiçbir sebeple kapatılmamalıdır.

Milletvekilleri, Belediye başkanları kendi bölge seçmenlerinin belirli bir sayısının imzası ile seçimi
beklemeden görevlerinden alınabilmelidir.

Konut ve haberleşme hürriyetini de içerecek şekilde özel hayatın dokunulmazlığını garanti altına
alacak bir madde olmalıdır.

Siyasi partiler de dahil olmak üzere, örgütlenme özgürlüğünün şiddet esaslı olmadığı sürece
dokunulmaz olduğu belirtilmelidir.

Düşünce ve ifade özgürlüğünün şiddete açıkça çağrı yapmadığı sürece dokunulmaz olduğu
belirtilmelidir.

Cumhurbaşkanının seçimi maddesi yeni anayasada ya yeniden düzenlenmeli ya da yarı başkanlık sistemine geçilmelidir.

...