Yeniliklere ne kadar açığız?

Yeni bir yoga stüdyosunda işe başladım geçen hafta. Ne var ki bunda dediğinizi duyar gibi oluyorum. Ne yok ki? Bu yoga stüdyosunda ilk defa hamile yogası dersleri vermeye başladım. Yaklaşık iki buçuk yıl önce hatha ve vinyasa yoga eğitmenliğine ek olarak katılmıştım hamile yogası eğitmenlik kursuna. Derslerime gebeler katılabilir ya da bir gün gelir hamile yogası dersleri veririm diye düşünmüştüm. Sonunda o gün geldi çattı.
Üç hafta önce yoga eğitmenlik kursuna katıldığım stüdyodan çok sevdiğim bir öğretmenim beni aradı. Bir arkadaşıyla birlikte bir yoga stüdyosu işletiyorlardı. Onlarla çalışmak isteyip istemeyeceğimi sordu bana. Ben de "memnuniyetle" dedim. Görüşmeye gittim stüdyoya. Orada çalışmaya başladığım için söylemiyorum. Ankara'da bugüne kadar gördüğüm en iyi stüdyodaydı. İstanbul'daki stüdyolarla asla kıyaslamıyorum.

Stüdyoda hamile yogası, çocuk yogası ve vinyasa dersleri verecektim. Anlaşmaya vardıktan üç dört gün sonra ilk hamile yogası dersim vardı. O hafta sonunu ders çalışarak geçirdim. Hamile yogası notlarımı gözden geçirdim. Özet çıkardım. Her trimester (hamilelikte üçer aylık dönemler) için gebelere hangi asanalar yaptırılmalı, hangi pranayama (nefes) teknikleri çalıştırılmalı ve ne gibi şeylere dikkat edilmeli gibi konuları ayrıntılarıyla çalıştım. Ayrıca hamilelikte karşılaşılabilecek sorunlara karşı özel ders akışlarını da gözden geçirdim. Ne gibi sorunlardı bunlar? Sırt ve bel ağrıları, kabızlık, varis, depresyon, bacaklarda ağırlık hissi, kramp ve kas ağrıları, yorgunluk, halsizlik ve idrar kaçırma gibi sorunlar.
Peki hamilelerle yoga yaparken nelere dikkat etmeliyiz? Gebelerin vücut ısısının çok yükselmemesine, susuz kalmamalarına, asanaları yaparken karın kaslarını sıkmamalarına, hamilelikte salgılanan relaksin hormonunun bedende yarattığı aşırı esneklik nedeniyle sakatlanmamalarına ders boyunca özen göstermeliyiz. Bu nedenle, dersimize giren gebeleri sürekli gözlemlemeli, tenlerinin rengine, rahat olup olmadıklarına, kendilerini kasıp kasmadıklarına bakmalıyız.
Gebelerle derslerimizde olmazsa olmaz şeylerden biri de kegel egzersizidir. Kegel egzersizi, pelvik taban kasların güçlendirmek ve hamilelik boyunca karşılaşabileceğimiz idrar kaçırma sorunlarını önlemek için çok etkin bir yöntemdir. Ayrıca, doğum sırasında ıkınma işlevini yerine getirdikleri için bebeğin dünyaya gelmesinde de önemli bir rolü vardır pelvik taban kaslarının. Derslerimde ben bu egzersizi çok basit bir şekilde açıklamaya çalışıyorum. "Tuvalettesiniz ve çişinizi yapıyorsunuz. Evde yalnızsınız ve kapı çalınıyor. Açmanız lazım. Çişinizi tutun, kapıyı açın ve tuvalete geri gidip çişinizi yapmaya devam edin." Kegel, sadece hamilelikte değil, kadınların ileri yaşlarda karşılaşabileceği idrar kaçırma sorunlarını önlemek ve daha iyi bir cinsel hayat için de gerekli ve önemli bir egzersizdir.
Hamile yogası derslerinde ayrıca klasik pranayama (nefes) tekniklerinden "nadi shodhana" (enerji kanallarını arındıran nefes) ve "sitali" (serinletici nefes) kullanılabilir. Son trimestera giren gebelere doğum nefesleri çalıştırılıp, onların normal doğum yapmalarına yardımcı olabiliriz.
Tüm bunlara ek olarak, bir hamile yogası dersinde mutlaka "perine bölgesini" esneten asanaları da koymalıyız. Perine bölgesi ne kadar esnek olursa, kadınlar o kadar kolay ve rahat doğum yapabilirler. Perine, pubik simfizin alt kenarı, kuyruksokumunun ucu ve iki oturma kemiği arasında kalan alandır. Perine bölgesi esnek değilse, doğum sırasında bebeğin daha rahat çıkabilmesi için epizyotomi denen bir yöntemle kesilir. "Upavista konasana" (oturarak açı), "baddha konasana" (bağlı açı/kelebek) ve "supta baddha konasana" (yerde bağlı açı/kelebek) gibi asanalar bu bölgenin esnetilmesine yardımcı olur ve bu sayede gebenin epizyotomi yaptırması gerekmez.
Dört gün boyunca tüm bu öğrendiklerimi tekrar tekrar gözden geçirdim. Sonunda o gün geldi çattı ve derse gittim. Heyecanlıydım. Yeni bir ders vereceğimde hep heyecanlanırım zaten. Yenilikler beni hep mutlu eder. İnanır mısınız, ilk dersime sadece bir öğrenci geldi. Aslında çok sevindim. İlk dersime birkaç hamile gelseydi ve hepsi farklı trimesterlarda olsalardı ve ben hangisine hangi asanayı ne şekilde yaptıracağımı karıştırsaydım. Tek öğrenci gelmesi, hayra alametti.
Gelen öğrencim, beş aylık gebeydi. İkinci trimester, hamilelerin en rahat hissettikleri ve biz öğretmenlerin de onlara oldukça çok asana yaptırabileceğimiz bir dönem. Bağdaşta, bebeğimizle bağ kurarak başladık derse. Öğrencimin elleri bebeğinin üzerinde birkaç dakika meditasyon. Ardından "marjaryasana-bitilasana" (kedi-inek esnetmesi), "uttana shishosana" (uzanmış yavru köpek pozu), "marjaryasana'da denge" gibi yerde birkaç asana yaptık. Sonrasında "adho mukha svanasana" (aşağı bakan köpekten) adım adım öne gelerek "tadasana"ya (dağ duruşu) kalktık.
"Tadasana", her yoga dersinde olduğu gibi hamile yogasında da duruş bozukluklarını düzeltmek için önemli bir asana. Hamilelik boyunca, karın kasları zayıfladığı ve bedenin ağırlık merkezi değiştiği için bel gittikçe daha oyuk hale geliyor. Anatomik tabiriyle, leğen kemiği arkaya doğru rotasyona giriyor. Gebelere, tadasana duruşunda kuyruksokumunu içeri sokmayı öğreterek, onların postürlerini (duruşlarını) düzeltmek, bel ağrılarını geçirmek ve bebeklerini daha rahat taşımalarını sağlamak mümkün.
Ayakta "virabhadrasana I" (birinci savaşçı) , "virabhadrasana II" (ikinci savaşçı), "trikonasana" (üçgen), "utkatasana" (sandalye), "anjaneyasana" (alçak hamle), "parsvakonasana" (geniş açı), "prasarita padottanasana" (bacaklar açık öne eğilme) ve "yogik çömelme" asanalarını yaptık.
Ardından duvar kenarına gidip "vrksasana" (ağaç), "virabhadrasana III" (üçüncü savaşçı), "ardha chandrasana" (yarım ay) ve "natarajasana" (dansçı/bilge Nataraj duruşu) gibi denge duruşları yaptık.
Yerde ise, "ardha paschimottanasana" (yerde yarım öne eğilme), "rock the baby" (beşiği sallama), "akarna dhanurasana" (yay kulağa pozu), "krounchasana" (balıkçıl), "krounchasana"da açık burgu, "upavista konasana" ve "baddha konasana" deneyimledik.
"Baddha konasana"da perine bölgesini daha da esnetmek için oturmaya devam ederek, "nadi shodhana" pranayama tekniğini uyguladık.
Nefesle, bedenimizdeki enerjiyi dengeledikten sonra sıra artık dinlenmeye gelmişti. Bedenimizin alt kısmından üste giden bir ana toplardamar olan "vena kava"da basınç yaratmamak için gebeleri sırt üstü yatırmıyoruz. Gebeleri, yoga dersi sonunda dinlendirmek için sol yanlarına yatırıp bacaklarının arasına bir bolster yerleştiriyoruz. Öğrencilerimiz isterlerse başlarının altına da bir yastık alıp daha derin bir gevşeme deneyimleyebilirler. Dersimde de aynısını yaptım hafif bir caz şarkısı eşliğinde.
"Savasana"dan (derin gevşeme ve dinlenme pozu) yavaşça uyanıp bağdaşta oturduk. Dersin başında yaptığımız gibi, öğrencimden ellerini bebeğinin üstüne getirmesini ve bebeğine sevgi göndermesini istedim. Sonra yavaşça gözlerimi açıp dersi bitirdik.
İşte ilk hamile yogası dersim böyle geçti. İkinci dersimde, hamile yogasına biraz daha alışmıştım. İkinci dersimde sekiz aylık bir öğrencim daha oldu. Onu biraz daha farklı çalıştırdım. Yazımın başında da belirtmiştim ya; her bir trimester farklı çalıştırılıyor diye. Bu öğrencime doğum nefesi tekniklerini de göstermeye başladım.
Hamile yogası eğitimini alırken biraz korkmuştum. Derste acil bir durum olursa ne yaparım diye. Neyse ki eğitimi aldığım öğretmenlerim bu konuda çok deneyimliydi. Bizlere ilk yardım dersi de verdiler ve bizi her koşula alıştırdılar.
Yoga eğitmenlerini, akademisyenlere benzetiyorum. Bir eğitim alıp bununla yetinmek, bir süre sonra çağın gerisinde kalmamıza neden oluyor. Yoga eğitmenliği, tıpkı akademisyenlik gibi sürekli okumayı, farklı eğitimlere ve workshoplara katılmayı ve kendimizi sürekli yenileyip geliştirmeyi gerektiriyor. Tüm bunlara ek olarak, kendi pratiğimizi sürdürmemiz de derslerimizi renklendirmemizi sağlıyor. Her zaman, her koşula ve her yeniliğe hazır olmak... Yazarken bile heyecanlandım... Yeni günler kim bilir neler getirecek? Ben hazırım, ya siz?