“İki nokta üst üste”, “üç nokta yan yana”, “üstten kesme”, niye denmez?

Aynı anlama gelen sözcükleri bir arada kullanmanın, sanıldığı gibi, konuşmaya/ yazıya hiçbir katkısı yoktur. Onlar, omuzlara binen, sırta vurulan yükten başka bir şey değildir. Nasıl ki, yük, vücudu yorar; insan soluk soluğa kalırsa, aynı anlama gelen sözcükler de, yazı/ konuşma için bir yüktür.

Böylesi kullanımlar, yazıyı/konuşmayı “laf kalabalığı”na boğmaktan başka bir işe yaramaz.

****

Anımsarım, bir zamanlar TRT’de, İzmir Fuarı için, “Uluslararası Enternasyonel İzmir Fuarı” denmişti. Belki de, fuarın adında gerçekten o sözcükler vardı, bilmiyorum.

Bunu duyunca, ben de , oldu olacak, buna bir de “beynelmilel” denseydi tam olurdu, diye düşündüm.

Ne olurdu da neye dönerdi?

Çorbaya!

Ne fiyakalı olurdu; Türkçesi, Arapçası, İngilizcesi bir arada.

Bu üç sözcükten birini kullanmak varken...

Ben Türkçe olanı, “uluslararası”nı, kullanmayı yeğlerim.

Bazen de, “deneyim”, “süvari”, "sürpriz” demek varken, “yaşanmış deneyim”, “atlı süvari”, beklenmedik sürpriz” denir. Sonuçta, anlatım bozukluk çıkar ortaya; “atlı”, “yaşanmış”, beklenmedik” fazla olur.

*****

Benzer yanlışlar, “iki nokta üst üste”, “üç nokta yan yana”, “üstten kesme”de de vardır.


İki nokta üst üste değil, iki nokta (:)

Niye?

Çünkü “üç nokta alt alta” yok.

“Alt alta”, “üst üste”, ancak filmlerde olur; bizde olmaz.

Bizde “iki nokta üst üste” yok, iki nokta vardır.

“İki nokta üst üste” demek de, anlatım bozukluğu olur.

İki nokta, “iki nokta üst üste” diyene ne der?

Adımı yanlış söyleme, bozulurum!

*****

Üç nokta yan yana değil, üç nokta (...)


“Üç nokta” diyen de var, “üç nokta yan yan yana” diyen de...

Özgürlük var, dileyen dilediğini söyler diyebilir miyiz?

Hayır!

“Üç nokta yan yana” derseniz, anlatım bozukluğu yapmış olursunuz?

Nasıl mı?

Çünkü burada “yan yana” gereksiz kullanılmıştır.

Eğer “üç nokta yan yana” derseniz, sanki başka “üç nokta” varmış da, bunu onlardan ayırt etmek için böyle diyorsunuz gibi bir anlam çıkar ortaya. Oysa bir başka üç nokta yok!

Eğer, “üç nokta üst üste”, “üç nokta sırt sırta”, " üç nokta arka arka”ya diye, üç noktanın çeşitleri olsaydı; üç nokta yana yana doğru olurdu....

Öyleyse, doğrudan “üç nokta” demek var.

Üç nokta, “üç nokta yan yana” diyene ne der?

Adımı yanlış söyleme, bozulurum!

*****

Üsten kesme değil, kesme (‘)

Sayılara, kısaltmalara, kimi durumlarda özel adlara gelen ekleri kesme (‘) ile ayırırız.

Ayırmasına ayırırız da, söylerken, “üstten kesme” diyenlerimiz var.

Niye “üsten kesme”; “alttan kesme”, “yandan kesme”, "ortadan kesme” var mı ki, ayırt edilsin diye söyleniyor?

Var, var da, döner de var!

Bizde yok!

Onun için “üstten kesme”nin “üstten”i fazla.

Kesme, “üsten kesme” diyene ne der?

Adımı yanlış söyleme, bozulurum!

*****

Siz siz olun, fazla sözcük kullanmayın, sözcüklerin sırtına “sözcük yükü” yüklemeyin!

Sözcüklerin bozulmasına ortam hazırlamayın!

Küstürmeyin, incitmeyin sözcükleri!

Sözcüksüz yaşanmaz!