Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

19 Eylül '09

 
Kategori
Çalışma Yaşamı
 

"İstifa" halinde nasıl tazminat alınır?

"İstifa" halinde nasıl tazminat alınır?
 

İş Hukukunda istifa konusu çok önemli bir yer tutmaktadır. Uygulamada ise işçi kesimi bu konu hakkında yeterli bilgi sahibi olmayıp her işi bırakmayı istifa olarak değerlendirmektedir. Halbuki gerçekte durum çok farklıdır. Uygulamada işveren, işçi üzerinde büyük bir baskı kurmakta ve işçinin maaşında veya çalışma koşullarında değişiklik yaratmaktadır. İkramiyelerin kaldırılması, maaşının geç verilmesi, ücretsiz izne çıkarılması, iş konumunun değiştirilmesi, yol, yemek ve yakacak yardımı gibi sosyal haklarının kaldırılması gibi değişikliğe gitmekte, işçinin itirazı üzerine de işveren “beğenmiyorsan kapı orda” demesi üzerine işçi, işi bıraktığı takdirde istifa ettiğini zannedip hiçbir hakkı olmadığını düşünmektedir. İşçi, önceden aldığı haklarını tekrar işverene geri vermekte, bilgisizliğinden ötürü işi bırakmamakta, hakkını aramamakta ve işverenin yaptığı değişikliğe katlanmak zorunda kalmaktadır.

İş Hukuku ise bu şekilde değildir. İşçi, maaşını 20 gün içinde almadığı takdirde işi bıraktığında işçinin istifası söz konusu olmayıp işçinin işi bırakma eylemi “işçinin haklı nedenle feshi” durumuna girmekte ve işçi kıdem tazminatına hak kazanmaktadır. Ayrıca işçi, fazla mesai ve resmi tatil ve yıllık izin ücretleri gibi haklarını da işverenden talep edebilecektir. Aynı şekilde işveren, işçiyi bulunduğu konumdan daha alt bir konuma getirmesi sonucunda işçinin, işi bırakması istifa değil “işçinin haklı nedenle” feshi söz konusudur. İşçi, bu durumda İhbar tazminatı hariç tüm haklarını işverenden talep edebilecektir. Unutmayın ki işçinin kazanılan hakları, işveren tarafından tek taraflı alınamaz. Hakların geri alınması için ancak işçinin rıza göstermesi zorunludur. İşçi, değişikliğe rıza göstermeyip işi bırakırsa ihbar tazminatı hariç tüm haklarını işverenden talep edebilir. Bu durum işçinin istifası kesinlikle değildir.

Bir de uygulamada işçinin, işverene verdiği istifa dilekçelerinin hukuki mahiyeti de önemlidir. İşçi tarafından verilen istifa dilekçesi, iş sözleşmesinin işçi tarafından feshedildiğini gösteren güçlü bir delildir. Bu istifa delilinin hükme esas alınmaması için işçinin, istifayı irade bozukluğu ile imzaladığını ortaya koyması gereklidir. İşçi, hata, hile veya tehdit ile istifa imzaladığını ispatı, genel ispat kuralları ile işçiye düşmektedir. Bu nedenledir ki istifa imzalamayan işçilerin davasında ispat yükü işverende olduğu unutulmamalıdır. Çok zorunlu olmadıkça işçilerin, istifa dilekçesi imzalamaması tavsiye olunur. Çünkü dava esnasında ispat külfeti, işverendedir. İşçi, imzaladığı istifada irade bozukluğunu HUMK 293 md.si uyarınca TANIKLA ispat edebilmektedir. Verilen istifa dilekçelerinin hukuki mahiyeti aşağıda başlıklar halinde incelenecektir.

1-İstifa dilekçesinin baskı ile alınması; Uygulamada, işçinin ceza koğuşturmasını gerektirecek bir olayla suçlanması durumunda, işçinin istifaya zorlanması zaman zaman gündeme gelebilmektedir. Nitekim, Yargıtay “Cumhuriyet Savcılığına ihbar olunacağı tehdidi altında verilen istifa dilekçesinin işçinin gerçek iradesini yansıtamayacağını belirterek istifa belgesine geçerlilik tanımamıştır.” Ayrıca Yargıtay “işyerinde hizmet süresi itibariyle belirli hakları kazanmış bir kişinin hayatın olağan akışı içinde istifa ile bu hakları ortadan kaldırması olağan bir davranış sayılmaz” diyerek işçinin, uzun bir kıdem süresine sahip olması da feshin işçi tarafından yapılmadığı gören bir olgu olarak değerlendirmiştir. Ayrıca Yargıtay işçinin kalifiye, yüksek ücret alan, eğitimli bir işçi ile vasıfsız, asgari ücretle çalışan işçinin iradelerinin farklı olacağı ve bu kriterlerinde ayrıca değerlendirileceğini belirtmiştir.

2- Beyaza veya boş kağıda atılan imza ; İşverenlerin, işçiden boş kağıda imza alıp daha sonra alınan imzanın üstünü doldurması ve içeriğinin istifa dilekçesi olması durumunda ortaya çıkan istifa dilekçesi geçersiz sayılacaktır. Bu husus tanıkla ve her türlü delil ile ispat edilebilmektedir.

3- İstifa dilekçesinin alındıktan sonraki bir tarihte işleme konması; Yargıtay “işçi tarafından rıza ile imzalanmış fakat işleme konmayıp işçi çalışmaya devam etmişse işçinin önceden imzaladığı istifa dilekçesi geçersizdir ve bu belgeye göre hüküm kurulmaz” demiştir. Ayrıca “İŞE GİRERKEN VEYA ÇALIŞMA ESNASINDA ALINAN İSTİFA DİLEKÇELERİ KESİNLİKLE GEÇERSİZDİR.” Bu şekilde alınan istifa beyanı, işçinin gerçek iradesini yansıtmamaktadır.

4-İstifa dilekçesinde çelişki ; İşçi istifa dilekçesi vermiş olmakla birlikte işveren savunmasında çelişkiye düşmesi söz konusu olduğunda istifa dilekçesi nazara alınmaz geçerliliği kalmamaktadır. Örneğin işveren, Mahkemeye istifayı sunmuş fakat işçi işsizlik maaşından yararlanmış veya işçiye haklarını aldım (ibraname) yazısı imzalatmış veya işçiye çek veya senet vermiş olması durumunda istifa ile çelişen delil veya beyanlar bulunduğundan istifanın hükmü kalmamakta işçi haklarını alabilmektedir.

5- İstifa dilekçesi ve işçinin dayandığı gerçek sebebin araştırılması; İşçi, istifa ettim deyip gerçek nedeni konusunda açıklık bulunmayabilir. Bu durumda Yargıtay istifanın gerçek nedenini araştırarak feshi haklı kılan bir neden var ise istifayı dikkate almayıp işçi lehine hüküm kurabilmektedir. Yargıtay istifaları “işçi lehine yorum” yöntemi ile incelemektedir. Örneğin “işçi yıllarca çalıştığım işyerinde görevimi engelleyen genel ve şahsi problemlerle görevden ayrılmam sorumluluk ve gerekliliğini anlamış bulunuyorum. İstifanın kabulünü arz ederim” şeklindeki istifa dilekçesinde Yargıtay, Mahkemenin işçinin ayrılmasının haklı olup olmadığı araştırması ve buna göre karar vermesi gereklidir, demektedir. Mahkemede işçinin 2 aylık ücretinin ve primlerinin ödenmemesi nedeniyle bu istifayı sunmasını işçinin haklı feshi olarak görmüş ve haklarını işverence ödenmesi gerektiğine karar kılmıştır.

6- Şarta bağlı istifa dilekçeleri ; İşçi, “kıdem tazminatım ve tatillerden dolayı alacağım verilmek şartı ile istifamın kabulü” şeklindeki istifa dilekçesini Yargıtay gerçek istifa dilekçesi olarak saymamıştır. Bu durumunda Mahkeme, işçinin tüm haklarını işverence ödenmesi gerektiğine karar kılmıştır. Yargıtay “Şarta bağlı istifa dilekçelerinin geçerli olduğu kabul edilemez” sonucuna varmıştır.

Sonuç olarak; “işçi, ben işverene istifa dilekçesi imzaladım hiçbir hakkım yok” diye kesinlikle düşünmesin. İşçilerin mutlaka, Mahkemeye gidip haklarını sonuna kadar araması gereklidir. Yargıtay istifa dilekçelerini bir bütün olarak değerlendirip denetimini hata, hile, tehdit ile sınırlandırmadığı, istifa dilekçesi ile birlikte olayın arka planını da irdelediği görülmektedir.

Mutlaka hakkınızı arayın hayatınız boyunca mağdur olmayın.

 

http://www.sevenhukuk.com

suatyurdseven@gmail.com

iletişim kurabilirsiniz.

 

 

 
Toplam blog
: 80
: 9564
Kayıt tarihi
: 05.07.09
 
 

1978 Lüleburgaz doğumluyum. İlk, orta ve lise eğitimimi Lüleburgaz'da tamamladım. İstanbul Üniver..