"Nasıl Düşünürsen Öyle Olur"... mu? Terapideki Önemi Nedir?

Nasıl Düşünürsen Öyle Olur...mu? Bunun bilimsel bir yanı, açıklaması var mı? İşte cevaplar... 

 

Çoğunluğumuzun cevabı evet olacaktır. Yaşam boyu bir şekilde deneyimlenmiştir, örneklerini yaşamışızdır, sanırım bu yönde pek çoğumuzun iyi kötü bir fikri vardır.

 

Peki deyimin yüksek oranda doğruluğunun temeli nedir?

Evrene olumlu mesaj yollama mı?

Mistik bir yanı mı var?

Yoksa bilimsel bir yönü mü var?

 

Aslında cevap çok kısa;

Düşüncelerimizdeki basit bir değişim, otomatikleşen düşünce hatalarını düzeltmenin; duygularımız, sosyal ilişkilerimiz, motivasyonumuz, enerjimiz dolayısıyla da davranışlarımız, kısaca eylemler üzerine zincirleme etkisi kaçınılmaz bir gerçek. Peki motivasyon, eylem değişirse ne olur? Tabiki sonuç değişir.

 

Düşüncelerdeki hata kavramı nedir?

Olaylara, durumlara karşı verdiğimiz davranışsal ve duygusal yanıtlar; tecrübelere, yaşantılara, genetik yüklere bağlı olarak kişiden kişiye değişmektedir. Beynimiz doğası gereği hızlı kararlar ve tepkiler vermeye odaklıdır. Kısaca mantık her zaman işlemez. Kullanılacak minimum veriyle, bizi hem ruhsal hem de bedensel yöneden koruyacak yanıtlar üretmek zorundadır, bunu yaparkende saniyenin belkide yüzde binde biri kadar sürede çıktı üretmesi gerekir. Otomatik yanıtlarımız bu nedenle yaşamsal bir görev üstlenir, hem bellek tasarrufu hem de hız demektir. Ama dezavantajı ise adı üstünde otomatik tepkilere programlıdır. Mantıksal tepkiler ise aksine maliyeti yüksektir. Daha çok glukoz yakımı, daha çok veri, bellek kullanımı ve en önemlisi yavaş işleyen bir mekanizma.

İşte burada otomatikleşen tepkilerimizi ele almak hayatımızın akışını dolaylı yoldan ama ilmek ilmek değiştirecektir.

 

Peki en sık hangi düşünce hatalarını yaparız?

İşte örnekler;

 

Keyfi Çıkarsama

Her ne kadar aksine kanıtlar olsa da olay, durumlardan gerçek anlamlarında farklı sonuçlar çıkarma

 

Aşırı Genelleme

Yaşanan olay, durumlardan genellemeler yapmak. "Bütün insanlar kötüdür" gibi.

 

Ya Hep Ya Hiç Düşünme

Olaylar, durumlar, kişilere ait yargılarda keskin sınırlarla anlamlar çıkarma. "Bu sınavı geçemezsem başarısız bir insanımdır" gibi.

 

Büyütme/Küçültme

Durumlar karşısında çoğunlukla öznel yorumlar çıkararak, olumsuz sonuçları daha ön plana çıkarma. Başarısız olduğu ya da tam not alamadığı bir sınavda "ben yetersizim, başarısızım" anlamını çıkarırken, başarılı olduğu ya da tam not aldığı sınavları görmezden gelerek, "zaten onlar kolaydı" demek gibi.

 

Felaketleştirme

Kişinin olay, haber, bedensel duyum gibi konularda ilk aklına en kötü, milyonda bir olabilecek olasılıkların gelmesi. Başı ağrıdığında, beyin tümörü olduğu düşünmesi gibi.

 

Zihin Okuma

Özellikle kişiler arası ilişki sorunları, evlilik sorunlarında sıklıkla karşımıza çıkan, karşımızdakinin kendini ifade etmesine fırsat vermeden, ne düşündüğünü dahi sormadan "zaten böyle düşünüyordur" gibi anlamlar çıkarma ve buna yönelik duygusal ya da davranışsal tepki vermesi gibi.

 

-Meli -Malı ile Biten Düşünceler

Kendimize yönelik, dünyanın işleyişi, insanların tutum ve davranışlarına karşı, katı, değiştirilmesi zor, fakat aşırı çarpıtılmış, öznel düşüncelerdir. Bizi biz yapan toplumsal kültürel değer yargılarından biraz daha farklıdır. Mantık, gerçekler ve evrensel kavramların dışına doğru aşırı kayma eğilimindedir. "İnsanlar asla çocuklarına öfkelenmemelidirler". Doğrusu ise; "insanlar doğası gereği çocuklarına zaman zaman öfkelenebilirler, fakat bunu onlara sürekli ve zarar verecek şekilde yansıtmamalılar" olmalıdır.

 

Kişiselleştirme

Olaylar, durumlardan, kendimize mantık dışı yönler atfetme. Örneğin, çocuğu hastalanan bir annenin "benim yüzünden hasta oldu, ona iyi bakamadım" demesi gibi

 

Gün içinde kendinizde yakalayıp bu alışkanlıkları değiştirmek yaşam kalitenizi ciddi oranda etkilediğini göreceksiz. Hemde evrene pozitif mesajla falan uğraşmayıp sms paranız cebinize kalacaktır :)