12 Eylül 1980 - Darbe günü ve MGK Bildirileri

12 Eylül 1980 Cuma günü saat 03.59'da Türkiye radyoları (TRT) İstiklal Marşı'nın çalınmasıyla birlikte yayına geçti.

Daha sonra anons yapılmadan Harbiye Marşı çalındı. Marşın bitiminde Genelkurmay ve Milli Güvenlik Konseyi Başkanı Orgeneral Kenan EVREN imzasıyla yayınlanan Milli Güvenlik Konseyi'nin bir numaralı bildirisi okunmaya başlandı.

12 EYLÜL 1980 TARİHİNDE, TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ, "EMİR VE KOMUTA ZİNCİRİ İÇİNDE VE EMİRLE" ÜLKE YÖNETİMİNE EL KOYDU.

Yasama ve yürütme yetkilerini kullanacak bir Milli Güvenlik Konseyi kuruldu.

Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Milli Güvenlik Konseyi Başkanlığı'nın yanı sıra Devlet Başkanlığı görevini de üstlendi.

İlk bildiriyi diğer bildiriler izledi.

TÜRKİYE NE YAZIK Kİ ÇOK ZOR VE ACILI BİR DÖNEME GİRİYORDU...

***

12 Eylül 1980'de okunan bildirilerin arasında Hasan Mutlucan'ın " Yine de Şahlanıyor" türküsü çalınıyordu. Bu türkü günün şartlarıyla birlikte öyle bir etki yaptı ki, artık o davudi ses ve isim nerdeyse darbe ile özdeşleşti.

Oysa Mutlucan bu durumdan son derece rahatsız olduğunu daha sonraki yıllarda defalarca açıklayacaktır. Siyasi görüşü ile yaptığı müziği propaganda aracı haline getirenlerin militarist tavrı arasıdaki tezatı anlatan en çarpıcı deyişlerinden biri, 2006 yılında bir gazete röportajında söylediği: "(...) kendi sesimle kendimi uyandırmaktan bıktım artık" cümlesidir. Kendisinin, sosyal demokrat çizgide ve darbe karşıtı olduğunu pek çok kere belirtmiştir.

***

MİLLİ GÜVENLİK KONSEYİ'NİN 1 NUMARALI BİLDİRİSİ :

Yüce Türk Milleti;

Büyük Atatürk’ün bize emanet ettiği ülkesi ve milletiyle bu bütün olan, Türkiye Cumhuriyeti Devleti, son yıllarda, izlediğiniz gibi dış ve iç düşmanların tahriki ile, varlığına, rejimine ve bağımsızlığına yönelik fikri ve fiziki haince saldırılar içindedir.

Devlet, başlıca organlarıyla işlemez duruma getirilmiş, anayasal kuruluşlar tezat veya suskunluğa bürünmüş, siyasi partiler kısır çekişmeler ve uzlaşmaz tutumlarıyla devleti kurtaracak birlik ve beraberliği sağlayamamışlar ve lüzumlu tedbirleri almamışlardır. Böylece yıkıcı ve bölücü mihraklar faaliyetlerini alabildiğine arttırmışlar ve vatandaşların can ve mal güvenliği tehlikeye düşürülmüştür.

Atatürkçülük yerine irticai ve diğer sapık ideolojik fikirler üretilerek, sistemli bir şekilde ve haince, ilkokullardan üniversitelere kadar eğitim kuruluşları, idare sistemi, yargı organları, iç güvenlik teşkilatı, işçi kuruluşları, siyasi partiler ve nihayet yurdumuzun en masum köşelerindeki yurttaşlarımız dahi saldırı ve baskı altında tutularak bölünme ve iç harbin eşiğine getirilmişlerdir. Kısaca devlet güçsüz bırakılmış ve acze düşürülmüştür.

Aziz Türk Milleti:

İŞTE BU ORTAM İÇİNDE TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİ, İÇ HİZMET KANUNUNUN VERDİĞİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ'Nİ KOLLAMA VE KORUMA GÖREVİNİ YÜCE TÜRK MİLLETİ ADINA EMİR VE KOMUTA ZİNCİRİ İÇİNDE VE EMİRLE YERİNE GETİRME KARARINI ALMIŞ VE ÜLKE YÖNETİMİNE BÜTÜNÜYLE EL KOYMUŞTUR.

Girişilen harekatın amacı, ülke bütünlüğünü korumak, milli birlik ve beraberliği sağlamak, muhtemel bir iç savaşı ve kardeş kavgasını önlemek, devlet otoritesini ve varlığını yeniden tesis etmek ve demokratik düzenin işlemesine mani olan sebepleri ortadan kaldırmaktır.

Parlamento ve Hükümet feshedilmiştir.

Parlamento üyelerinin dokunulmazlığı kaldırılmıştır.

Bütün yurtta sıkıyönetim ilan edilmiştir.

Yurt dışına çıkışlar yasaklanmıştır.

Vatandaşların can ve mal güvenliğini süratle sağlamak bakımından saat 05’den itibaren ikinci bir emre kadar sokağa çıkma yasağı konulmuştur.

Bu kollama ve koruma harekatı hakkında teferruatlı açıklama bugün saat 13.00’deki Türkiye Radyoları ve Televizyonun haber bülteninde tarafımdan yapılacaktır.

Vatandaşların sükunet içinde radyo ve televizyonları başında yayınlanacak bildirileri izlemelerini ve bunlara tam uymalarını ve bağrından çıkan Türk Silahlı Kuvvetlerine güvenmelerini beklerim.

***

MGK'NIN 2 NUMARALI BİLDİRİSİ...

1. 1'inci Ordu Komutanı Orgeneral Necdet ÜRUĞ, İstanbul ili Sıkıyönetim Komutanlığı'na,

2'nci Ordu Komutanı Orgeneral Bedrettin DEMİREL, Konya, Niğde, Kayseri, Nevşehir, Yozgat illeri Sıkıyönetim Komutanlığı'na,

3'üncü Ordu Komutanı Orgeneral Selahattin DEMİRCİOĞLU, Erzincan, Gümüşhane, Giresun, Trabzon, Rize, Ordu, Sivas, Tokat, Amasya, Çorum, Samsun, Sinop illeri Sıkıyönetim Komutanlığı'na,

Ege Ordusu Komutanı Orgeneral Süreyya YÜKSEL, İzmir, Manisa, Aydın, Uşak, Denizli, Muğla, Isparta, Burdur, Antalya illeri Sıkıyönetim Komutanlığı'na,

Donanma Komutanı Koramiral Nejat SERİM, Kocaeli, Bursa, Bilecik, Sakarya, Bolu, Zonguldak illeri Sıkıyönetim Komutanlığı'na,

2'nci Kolordu Komutanı Korgeneral Hüsnü ÇELENKLER, Çanakkale, Balıkesir illeri Sıkıyönetim Komutanlığı'na,

4'üncü Kolordu Komutanı Korgeneral Recep O. ERGUN, Ankara, Çankırı, Kastamonu illeri Sıkıyönetim Komutanlığı'na,

5'inci Kolordu Komutanı Korgeneral Adnan DOĞU, Tekirdağ, Kırklareli, Edirne illeri Sıkıyönetim Komutanlığı'na,

6'ncı Kolordu Komutanı Korgeneral Nevzat BÖLÜGİRAY, Adana, Mersin, Kahramanmaraş, Adıyaman, Gaziantep, Hatay illeri Sıkıyönetim Komutanlığı'na,

7'nci Kolordu Komutanı Korgeneral Kemal YAMAK, Diyarbakır, Urfa, Mardin, Siirt, Hakkari, Van illeri Sıkıyönetim Komutanlığı'na,

9'uncu Kolordu Komutanı Korgeneral Selahattin CAMBAZOĞLU, Erzurum, Ağrı, Kars, Artvin illeri Sıkıyönetim Komutanlığı'na,

1'inci Taktik Hava Kuvvet Komutanı Korgeneral Tevfik ALPASLAN, Eskişehir, Kütahya, Afyon illeri Sıkıyönetim Komutanlığı'na, atanmışlardır.

2. <ı>SIKIYÖNETİM KOMUTANLIKLARI, ÜLKEDE DEVLET OTORİTESİNİN TESİSİ, ASAYİŞ, EMNİYET, HUZUR, CAN VE MAL GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI İÇİN, LÜZUM GÖRECEKLERİ HER TÜRLÜ TERTİP VE TEDBİRİ ALMAYA YETKİLİ KILINMIŞLARDIR.

3. Bütün vatandaşlar, ülkede Devlet otoritesinin tesisi, asayiş, emniyet, huzur, can ve mal güvenliğinin kısa sürede sağlanması için, Sıkıyönetim Komutanlıklarının aldığı veya alacağı kararlara, tedbirlere ve yayınlanacak bildirilere titizlikle uyacaklardır.

Milli Güvenlik Konseyi

***

MGK'NIN 3 NUMARALI BİLDİRİSİ...

12 Eylül'de radyodan okunan Milli Güvenlik Konseyi'nin ( MGK ) 3 numaralı bildirisinde, gıda ve sağlık hizmetleri konusunda açıklamalar yer aldı.

***

MGK'NIN 4 NUMARALI BİLDİRİSİ...

1. Türkiye Cumhuriyeti'ni kollama ve koruma görevini yüce Türk Milleti adına emir ve komuta zinciri içerisinde ve emirle yerine getirme kararı almış ve ülke yönetimine bütünüyle el koymuş olan Milli Güvenlik Konseyi :

BAŞKAN : Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan EVREN
ÜYE : Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Nurettin ERSİN
ÜYE : Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Tahsin ŞAHİNKAYA
ÜYE : Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Nejat TÜMER
ÜYE : Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Sedat CELASUN'dan teşekkül etmiştir

2. Milli Güvenlik Konseyi Genel Sekreterliği'ne Orgeneral Haydar SALTIK atanmıştır.

Kenan EVREN -Orgeneral
Genelkurmay ve Milli Güvenlik Konseyi Başkanı

***

MGK'NIN 5 NUMARALI BİLDİRİSİ...

1. Bütün hava ve deniz limanları ile hudut kapıları çıkışa kapatılmıştır. Ancak, Trakya'dan yurtdışına kara ve hava yolu ile çıkacak yurtdışında çalışan işçi ve yabancı turistler çıkış yapabileceklerdir.

2. Yabancı bandıralı gemilerin boğazlardan geçişi devam edecektir.

3. Yurtiçi tarifeli sefer halinde bulunan kara, hava, deniz ve demiryolu araçlarının son duraklarına kadar seyirleri kontrollü olarak devam edecektir.

4. Transit geçen yabancı uçak ve gemiler seyirlerine devam edeceklerdir.

5. Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da pasavanla geçişler yasaklanmıştır.

6. MESKUN BÖLGELERE GİRİŞ VE ÇIKIŞLAR, SIKIYÖNETİM KOMUTANLIKLARININ DENETİMİ ALTINA ALINMIŞTIR. TRAFİĞE DEVAM MECBURİYETİ OLAN ARAÇLAR, BELLİ GÜZERGAHLARDAN KONTROLLÜ OLARAK SEVK EDİLECEKLERDİR.

7. Dışişleri Bakanlığı ile yabancı elçilik ve yetki verilmiş yabancı temsilcilikler hariç ikinci bir emre kadar yurtdışı ile telsiz haberleşmesi yasaklanmıştır.

8. PTT'nin ülkelerarası ve şehirlerarası haberleşme servisleri kontrol altında faaliyetine devam etmektedir. Resmi ve acil olmayan irtibat istekleri karşılanmayacaktır.

9. Deniz, kara ve demiryolları , Devlet Hava Meydanları İşletmesi ve Türk Hava Yolları'nın seyrüsefer yardımcı cihazlarının ulaşım emniyeti maksadıyla kullanılmasına ve çalıştırılmasına devam edilecektir.

10. İhtiyaç duyulan diğer sistem ve devrelerin tekrar hizmete sokulması, sıkıyönetim komutanlıklarının müsaadesi ile olacaktır.

11. Bütün vatandaşların belirtilen esaslar çerçevesinde görevlilere yardımcı olmalarını rica ederim.

Kenan EVREN -Orgeneral
Genelkurmay ve Milli Güvenlik Konseyi Başkanı

***
MGK'NIN 7 NUMARALI BİLDİRİSİ...

1) Siyasi parti faaliyetleri yasaklanmıştır. Parti bina ve tesisleri sıkıyönetim ve garnizon komutanlıklarınca emniyet ve kontrol altına alınacaktır.

2) Kamu düzeni ve genel asayiş gereği olarak DİSK, MİSK ve bunlara bağlı sendikaların faaliyetleri durdurulmuştur.

BU KURULUŞLARIN YÖNETİCİLERİ TÜRK SİLAHLI KUVVETLERİNİN GÜVENCESİ ALTINA ALINMIŞTIR.

3) Türk Hava Kurumu, Çocuk Esirgeme Kurumu ve Kızılay hariç diğer bütün derneklerin faaliyetleri durdurulmuştur.

4) Bu hafta sonu yapılacak bütün spor faaliyetleri yasaklanmıştır. Durum ve şartlara göre sıkıyönetim ve garnizon komutanlıklarınca spor faaliyetlerine bilahare izin verilecektir.

5) Bankaların faaliyetleri ikinci bir emre kadar durdurulmuştur. Güvenlikleri sıkıyönetim ve garnizon komutanlıklarınca sağlanacaktır.

Kenan EVREN -Orgeneral
Genelkurmay ve Milli Güvenlik Konseyi Başkanı

****

MGK'NIN 8 NUMARALI BİLDİRİSİ...

Türk Silahlı Kuvvetlerinde, devlet dairelerinde, belediyeler ve KİT’lerde, özerk devlet kuruluşlarında çalışan tüm memur, sözleşmeli ve ücretli personelin emeklilik, istifa ve işten ayrılmaları ile yeniden yapılacak atamalar ikinci bir emre kadar durdurulmuştur. Bu hususlar işlemi tamamlanmış personele tebliğ edilmiyecektir.

Kenan EVREN -Orgeneral
Genelkurmay ve Milli Güvenlik Konseyi Başkanı

***

MGK'NIN 9 NUMARALI BİLDİRİSİ...

1) Emniyet Genel Müdürlüğü tüm teşkilatı ile birlikte 12 Eylül 1980 Cuma gününden itibaren Jandarma Genel Komutanlığının emir ve kuruluşuna verilmiştir.

2) Emniyet Genel Müdürlüğüne, Jandarma Genel Komutan Yardımcılığı uhdesinde kalmak üzere; Korgeneral Hayrettin Tulunay atanmıştır.

***

Bu bildirilerin hepsi 12 Eylül 1980 günü aralıklarla radyoda okundu.

***

İVEDİLİKLE YAPILAN İLK İCRAATLARIN KISA DÖKÜMÜ ( ! )

*

12 EYLÜL 1980 :

ÜLKEDE HER ŞEY YASAK .!

16 Eylül 1980:

Milli Güvenlik Konseyi, ikinci bir emre kadar bütün grev ve lokavtları erteledi.

Aranan sendikacılardan 950 si teslim oldu. Grevdeki 51 bin işçi işbaşı yaptı.

DİSK ve MİSK yöneticilerinin en geç akşam saat 18. 00de teslim olmaları çağrısı yapıldı.


17 Eylül 1980:

GÖZALTI SÜRESİ UZATILDI.


18 Eylül 1980:

Milli Güvenlik Konseyinin başkan ve dört üyesi TBMM Onur Salonunda törenle yemin etti.

19 Eylül 1980:

1402 sayılı yasada yapılan değişiklikle sıkıyönetim komutanları, bütün kamu personelini gerekçesiz görevden alabilecek.

*

7 Ekim 1980 : İLK İDAMLAR ..

SOL GÖRÜŞLÜ NECDET ADALI VE SAĞ GÖRÜŞLÜ MUSTAFA PEHLİVANOĞLU

SABAHA KARŞI ANKARA MERKEZ KAPALI CEZAEVİNDE İDAM EDİLDİ.


*

11 Ekim 1980:

TÜRKEŞ ve diğer milletvekilleri dahil 36 MHP’ li hakkında gıyabi tutuklama kararı verildi.

*

15 Ekim 1980:

Erbakan ve diğer MSP’ liler 2 Numaralı Askeri Mahkeme tarafından tutuklandı.

*

30 Ekim 1980:

Ecevit, CHP Genel Başkanlığından istifa etti.

*

10 Kasım 1980:

ONUR YAYINLARI SAHİBİ İLHAN ERDOST, MAMAK ASKERİ CEZAEVİNE

GÖTÜRÜLÜRKEN, DÖVÜLEREK ÖLDÜRÜLDÜ.

*

3 Aralık 1980 :

17 YAŞINDAKİ LİSELİ ERDAL EREN, 17 GÜNLÜK YARGILAMADAN

SONRA İDAM EDİLDİ.

*

19 Aralık 1980 :

DİSK DAVASI BAŞLADI.

*

27 Aralık 1980:

Toplu iş sözleşmesi dolan işyerlerinde, yeni toplu iş sözleşmesiyle ilgili yetkiler,
kurulan yüksek hakem kuruluna verildi.

***

Bunlar öne çıkan başlıklar, kısa kısa vurgular. Bu arada binlerce insan gözaltına alınmıştı.

CUNTA ÇOK ÇALIŞIYORDU ÇOK !

*

Devam Edecek..