2015’te TL’nin başına gelenler…

Türk Lirası için 2015 yılı zor bir yıl oldu…

İçeride siyasi belirsizliklerin ve jeopolitik gelişmelerin olumsuz etkisi ile birlikte, dışarıda gelişmekte olan piyasalarda yaşanan satış dalgası lirayı vurdu.

Türkiye’nin başından geçen iki genel seçim, istikrar endişeleri, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz artırımı beklentileri, Çin gibi pek çok parametre kuru etkileyen faktörlerdi.

Sene başında 2.34 olan dolar/TL 3.0477 ile zirve yaptıktan sonra yıl sonunda 2.93 civarına geldi. Dolar/TL’nin yıllık değer kazancı yaklaşık yüzde 26 oldu.

Yılbaşında 1000 doları olan 2 bin 340 liraya sahipken yılsonunda rakam 2 bin 930’a çıkıyor. Yani 1000 doları olan 590 lira kazandı. Aynı şekilde 10 bin doları olan 5 bin 900, 100 bin doları olan 59 bin lira ekstra gelir elde etti.

Avro ise 31 Aralık 2014’te 2.8330 TL’den kapanmıştı. Dün ise 3.19 TL’den işlem gördü. Buna göre, Avro bir yılda yüzde 12.6 değerlendi. Bin Avro’su olanın yıllık kazancı 357 lira oldu.

Gram altın da bir yılda yüzde 9.8 değer kazandı. 24 ayar gram altının alış fiyatı 31 Aralık 2014’te 90.4 TL iken 30 Aralık’ta satış 99.30 TL’den gerçekleşti.

Hisse senetlerine yatırım yapanlar ise kaybetti. Borsa İstanbul yıllık bazda ortalama 12 bin 771 puan düştü. 2014’ü 85 bin 721 puanda tamamlayan endeks, dün 72 bin 950 puan civarına geriledi. Borsa bir yılda yüzde 15 değer yitirdi.

2016’da Fed’ in faiz hamlelerinin yanında, iç tarafta negatif haber akışının süregelmesi ile birlikte döviz kurunda üst tarafta yıl içerisinde 3.20 -3.25 seviyeleri test edilebilir. Kurun geldiği bu seviyeler özel sektöre darbe vurabilir ve borç yükünün daha da artması sonucu işsizlik oranlarının da dahil olduğu makroekonomik yapı daha da bozulabilir.

Gelecek dönem de piyasaların üç kâbusu Fed, Rusya ve kurumların bağımsızlığı konuları olacak. Bu yıl içinde Fed politikalarına bağlı olarak doların güçlenmeye devam etmesi bekleniyor. Sözlü iletişimi ile ilk etapta piyasaları ürkütmeyen Fed’in bu başarısını sürdürüp sürdüremeyeceği doların seyrinde belirleyici olacak.

Dolar endeksi 2015 başında 91 civarındayken yıl içinde 100 doları aştı, yılın sonuna doğru ise 98.5 civarına geldi. Dolar küresel bazda yıllık yüzde 8 yükseldi.

Diğer yandan Nisan 2016’da Merkez Bankası (TCMB) Başkanı ve Para Politikası Kurulu üyelerinin ataması yapılacak. Bu da bağımsızlık tartışmalarının önümüzdeki 5 ayın en önemli konusu olacağını gösteriyor. TCMB’nin faiz duruşu zaman zaman eleştiri almış ve bankanın üzerinden yapılan bağımsızlık tartışmaları, TL varlıklarını zayıflatmıştı.

Bu arada Merkez Bankasının para/faiz politikası “Faiz Lobisi”nin başarısı olarak halka şikayet edilmişse de, Merkez Bankası’nın faiz politikasından taviz vermemesi, Yiğit Bulut’un yenilgisi olarak tarihteki yerini aldı!

Rusya-Türkiye arasında gerginliği artırıcı tutumun devam etmesi ise kur ve faizlerde baskının sürmesine yol açabilir.

Analistlere göre dolar/TL’deki yükseliş sürecek.

Nomura Orta ve Doğu Avrupa, Ortadoğu ve Afrika Bölgesi Stratejisti Timothy Ash’e göre reformlar gerçekleşirse dolar kurunun 2.50’ye kadar gerilemesi mümkün. Ash, ancak reformlarda ivme sağlanmaz ve TCMB Başkanı Erdem Başçı, daha az ortodoks bir adayla yer değiştirirse doların 3.50’yi görebileceğini söylüyor.

TD Securities Gelişen Piyasalar Birimi Başkanı Cristian Maggio, kurun 2016 sonunda 3.40’a çıkacağını tahmin ediyor.

UBP Stratejisti Koon Chow’a göre ise TL 2016 sonunda dolar karşısında bir yüzde 10 daha değer kaybetmiş olacak. Chow bunun TCMB ile Fed’in para politikalarının ayrışmasından kaynaklanacağını söylüyor.

Capital Economics Kıdemli Gelişen Piyasalar Ekonomisti William Jackson Türk Lirası ile ilgili görece daha iyimser analistlerden. Jackson’a göre dolar kuru 2015 sonunda 2.90, 2016 sonunda ise 3.25 olacak.

Ebury Partners Risk Yöneticisi Enrique Diaz- Alvarez ise dolar kurunun 2016 sonunda 3.20’ye geleceğini öngörüyor.

Özün özü, Lira dolar karşısında erirken,  halk olarak biz fakirleştik. Bunun en güzel örneği de; kişi başına düşen milli gelirimizin 8570 dolara kadar gerilemesi.