Milletvekilliği seçimi bir ilde nasıl yenilenir?

Seçimler konusunda iki sıradışı soru sorulsa bunları nasıl yanıtlayacağımı yazdım:

Birinci soru:

"Seçimin herhangi bir ilde, birkaç ay sonra yenilenmesi gerekse en uygun il hangisi olur ?"

Yanıt:

"Bu ili bulmak için illerle ilgili bazı bilgileri değerlendirip, biraz hesap yapıp ve karar verilebilir. Bir ön çalışmayla birkaç il belirlenir ve çok ayrıntılı bir çalışma ile bu sayı bire düşürülebilir"

İkinci soru:

"Seçimin yenilenmesi için ne yapılmalı?"

Bu sorunun yanıtı daha kolay olurdu:

“Büyükçe bir köyde sandık kurullarının oluşturulmaması ve o köyde oy kullanılmaması sağlanabilir.”

Seçimin yenileneceği ili seçerken hangi kriterlere bakılmalı?

1. İldeki milletvekili sayısı 3 olmalı.
2. Ülke barajını geçemeyecek bir parti bu ilde çok oy almalı.
3. Güçlü bir bağımsız aday olmalı.
4. Parti en az bir milletvekilliği çıkartacak oy potansiyeline sahip olmalı.
5. Partinin oy potansiyeli çok yüksek olmamalı.
6. Bu ilde 2-3 seçim sandığı olan büyükçe bir köy bulunmalı.

Bu 6 nedeni biraz açıklarsak:

İldeki milletvekli sayısı 3 olmalı: 2 milletvekili olan illerde küçük oy değişimleri milletvekilinin bir partiden diğerine geçmesine yol açmaz. 4 veya çok milletvekili çıkartan yerlerde de küçük oy değişimi bir milletvekilini diğer partiye verirse bir sonraki diğerine gidebilir ve sonuç değişmez. 3 milletvekili çıkartan il en uygundur.

Ülke barajını geçemeyecek bir parti bu ilde çok oy almalı: Milletvekili hesabına yansımayacak oy sayısı yüksek olursa küçük sayıda oy milletvekili sayılarını kolayca değiştirebilir.

Güçlü bir bağımsız aday olmalı: Bir parti 2 milletvekili çıkartacak oy alırsa 2 milletvekilliği kazanır. Oysa bir bağımsız aday 2 milletvekili çıkartacak oy da kazansa 1 milletvekilliği kazanır.

Parti en az bir milletvekilliği çıkartacak oy potansiyeline sahip olmalı: Yenilenecek seçimde parti mutlaka milletvekili çıkartacak oya sahip olmalı, yoksa seçimin yenilenmesi bir işe yaramaz.

Partinin oy potansiyeli çok yüksek olmamalı: Başka bir partinin de milletvekili çıkartmaya yetecek veya yakın oy alması gerekir. Tek başına oyu fazlaysa seçimin yenilenmesi gerekmez.

Bu ilde 2-3 seçim sandığı olan büyükçe bir köy bulunmalı: Az sayıda oy sonuçları değiştiremeyeceği için tek sandık yeterli olmayabilir.

Bu koşullar sağlanırsa oy kullanılamayan 2-3 sandıktaki oylar sanki her parti tek başına almış gibi partilerin oylarına eklenir ve her durumda milletvekili sayısı hesaplanır. Bir değişiklik çıkarsa o ildeki seçim yenilenir.

Bu yönetem istenildiğinde çok kolay gerçekleşebilir ancak bunun siyasi etik değerlerine uyup uymadığı çok iyi düşünülmelidir.