Milletvekili seçilmek için kaç oy gerekiyor?

Ülkemizde, illerden seçilecek milletvekili sayısı illerin nüfusuna göre belirleniyor. Milletvekili başına nüfusun eşit olması planlanıyor. İllerden çıkacak milletvekili sayısının en az iki olması gerektiği için bazı illerde bu sayı daha az olabiliyor.

Bir ilden çıkacak milletvekili sayısının en az iki olması çok doğru bir seçim. Yoksa tek milletvekili seçilecek illerde çoğunluk sistemi uygulanmış olur ki bu da nispi temsil sistemiyle örtüşmez.

Her ilden en az iki olan milletvekili sayısı nispi temsile uygun olsa bile milletvekili başına düşen nüfus sayısının ve dolayısıyla seçmen sayısının çok değişmesine neden oluyor.

Bu yıl tamamlanması planlanan adrese dayalı nüfus sayımı sonuçları belli olmadan seçim geldiği için eski nüfuslara göre belirlenmiş milletvekili sayılarına göre seçime giriyoruz.

İstanbul:70, Ankara: 29, İzmir: 24 milletvekili çıkarıyor.

2 milletvekilliği çıkaran 10 il,
3 milletvekilliği çıkaran 20 il,
4 milletvekilliği çıkaran 9 il,
5 milletvekilliği çıkaran 8 il,
6 ve 7 milletvekilliği çıkaran 7’şer il
8 milletvekilliği çıkaran 5 il,
9 milletvekilliği çıkaran 2 il,
10 milletvekilliği çıkaran 4 il,
11, 12, 13 ve 14 milletvekilliği çıkaran 1’er il
16 milletvekilliği çıkaran 2 il bulunuyor

550 milletvekilinin sekseni iki veya üç milletvekili seçilen illerden geliyor.

2002 seçimlerinde geçerli milletvekillerinin meclise gelirken aldığı geçerli oy sayılarına baktığımızda ilginç sonuçlar görünüyor (Sayılar bine yuvarlandı).

Milletvekili başına ortalama geçerli oy sayısı: 57 bin
24 ilden seçilen 275 milletvekili bu ortalamanın üzerinde geçerli oyla seçilirken, 57 ilden seçilen 275 milletvekili ortalamanın altında oylarla seçilmiş.

Milletvekili başına en çok geçerli oy olan iller

Balıkesir: 79 bin
İzmir: 78 bin
Ankara: 75 bin
İstanbul: 74 bin
Kocaeli: 71 bin

Milletvekili başına en az geçerli oy olan iller

Bitlis: 26 bin
Kilis: 25 bin
Hakkari: 25 bin
Tunceli: 21 bin
Bayburt: 19 bin

Milletvekili başına en çok ve en az geçerli oy olan illerin oranı dörtten fazla. Bu oran adil bir seçim üzerine gölge düşürecek kadar büyük bir sayıdır.

Ben Ankara’da bir oy kullanırken Bayburt’ta herkes dört oy kullanmış oluyor. Diğer bir değişle benim oyum çeyrek oy değerinde. Oysa ben tam bir yurttaş olarak tam oy kullanmak istiyorum.

Milletvekili başına geçerli oy sayılarının tam eşit olması beklenmez ancak makul yakınlıkta olması gerekir. Bunun için çalışmalar yapılmalıdır.