Diyabet ve Beslenme (1)

Tüm dünyada diyabet hastalarının oranı hızla artmakta ve diyabet, çağın hastalığı haline gelmektedir. Hani halk arasında bir söylem vardır  “ ne öldürür ne güldürür” derler ya…  Aslında öyle değil; Yani demem o ki, uzmanların önerilerini dikkate alırsak hem öldürmez hem de güldürür. Diyabet için yapacağımız diyet ve alacağımız önlemler, diğer bir çok hastalıktan da koruyacağı için son derece sağlıklı  yaşamak  şansını verecektir bizlere. Tabii hastalığa  hiç yakalanmamış olmak en güzeli ama ondan kaçış gibi bir seçeneğimiz de olmadığına göre, bununla yaşamayı ama” doğru” yaşamayı öğrenmemizin en akılcı yol olduğunu düşünüyor ve işinizi kolaylaştırmak için Diyabet ve Beslenme  Uzmanımız Dyt. Sercan Ünal’ın değerli bilgilerine baş vuruyoruz.

Diyabetin ortaya çıkmasında hangi faktörler ön plandadır, kaç tür diyabet hastalığı vardır?

artışa sebep olan faktörler arasında  genetik faktörler ve beslenme ön plana çıkmaktadır. Diyabetin tip-1 ve tip-2 olmak üzere iki çeşidi bulunmaktadır.

Yukarıda açıklamış olduğunuz iki tip diyabetin ortaya çıkış faktörlerinde farklılık var mıdır, diyabet nasıl bir hastalıktır ve kalıcı özellik taşır mı, bir diyabet hastası  kimlerden yardım almalıdır?  

Evet vardır. Tip-1 diyabette daha çok genetik faktörler ön plandayken tip-2 diyabette beslenme ön plandadır.  Şeker hastalığı kandaki şekerin yükselmesi ve bu yükselmenin kalıcı olması ile ortaya çıkan ve diyabet teşhisi konulmuş bireylerde ömür boyu devam eden bir hastalıktır. Bu süreçte diyabet hastasının doktor ve diyetisyenden yardım alması gerekmektedir.

İnsülin hormonu nereden salgılanır, görevi nedir, iki tip diyabette  insülin özellikleri değişir mi?

Kandaki şekeri hücrelere taşıyan hormonumuz insülin hormonudur. İnsülin hormonu pankreastan salgılanır ve kandaki enerji kaynağımız olan şekeri hücrelerin içine taşır. Tip-1 ve Tip-2 diyabette insülin özellikleri farklıdır.Kandaki şekerin durumuna bağlı olarak vücudumuzda hiperglisemi ve hipoglisemi dediğimiz kan şekeri değişiklikleri yaşarız.

Tip-1 ve tip iki diyabette insülinin çalışması nasıldır?

 Tip-1 diyabette vücudumuzda ya çok az ya da hiç insülin üretilmez ve dışarıdan almak zorunda kalınır. Tip-2 diyabette ise vücudumuzda yeterli miktarda insülin üretilir fakat bu insülin işlevini tam anlamıyla yerine getiremez.

İnsülin direnci nedir, nasıl bir diyabet türüdür, tedaviyle sonlandırılabilir mi?

Vücudumuzda pankreastan insülin yapılır fakat dokular bu insüline karşı direnç oluştururlarsa bu durumu insülin direnci olarak adlandırmaktayız. Diyabetin tedavi ile sonlandırılan  gestasyonel diyabet de dediğimiz bir  türüdür. Hamilelik döneminde anne adaylarının karşılaştığı bu durum, hamilelik sonrasında hekim ve diyetisyen iş birliği sonucunda  ortadan kalkmaktadır.

                                       Diyabetin  sebepleri nelerdir

Tip-1 Diyabet                                                                                  Tip-2 Diyabet

Genetik Faktörler (Kalıtım)                                                               Genetik faktörler                                                                                                                 
Obezite                                                                                            Stres

Pankreastan insülin salgılanamaması                                               Yaş    

Pankreas Hastalıkları                                                           4 kg üzeri  bebek doğumları  

Hipertansiyon

Hangi duruma hipoglisemi adı verilir, nasıl ortaya çıkar, ne tür belirtiler görülür?

Kan şekerinin düşüklüğüne hipoglisemi adı verilir. Hipoglisemi yetersiz ve dengesiz besin alımı,  vücudun  ve aşırı fiziksel aktivite durumlarına bağlı olarak ortaya çıkabilir.Aşırı açlık hissi, bulanık görme, baş dönmesi, terleme, sinirlilik hali, baş ağrısı, halsizlik gibi belirtiler görülür.

Hangi duruma hiperglisemi denilir, nasıl ortaya çıkar,belirtileri nelerdir, uzun süren yüksek şekerde ne gibi sorunlarla karşılaşılır?

Kandaki şekerin yükselmesine hiperglisemi denilmektedir. Hiperglisemi aşırı besin alımı, vücudun insülin üretememesi vb. durumlarda ortaya çıkmaktadır. Hipergliseminin susama, nefes darlığı,iştahsızlık,yorgunluk vb belirtileri olmaktadır. Uzun süreli yüksek şeker devam ederse göz problemleri, yaralar, cinsel problemler,duyularda azalmalar,kalp ve damar hastalıkları vb sorunlarla karşı karşıya kalınmaktadır.

Diyabet Hastalarında Beslenme nasıl olmalıdır?

Beslenme diyabet hastalarında özellikle tip-2 diyabet için büyük önem taşımaktadır. Tip-2 diyabetli hastaların %75 inin BKİ oranı 24.9 un üzerindedir. Buna bağlı olarak tip-2 diyabetli hastalarda kilo kaybı olmasının büyük önemi vardır fakat diyabet hastaları diyabete özel ara öğünler ve besinler ile hazırlanmış olan özel diyet listelerini uygulayarak kilo kaybı yaşamalıdırlar. Diyette kan şekerindeki oynamaları önlemek amacıyla hazırlanan ara öğünlere uyulması büyük önem taşımaktadır. Alınan enerji harcanandan kesinlikle fazla olmamalıdır. Alınan posa oranı arttırılmalıdır çünkü posa alımının kandaki şeker düzeyi üzerinde olumlu etkileri vardır. Posa alımı kan şekerini yavaş yükselterek şekerin ani oynamalarına engel olur. Gerektiğinden fazla kolesterol alımı yapmamalı ve diyetin yağdan gelen enerjisini kontrol altında tutulmalıdır. Beslenmelerinde 3 ana ve en az 3 ara öğün mutlaka yapmalıdırlar.

Diyabette beslenme yasakları nelerdir?

·         Basit şeker

·         Şeker ve şekerli tatlılar

·         Bal,pekmez,reçel,vb.

·         Sakatatlar (karaciğer,beyin,dalak vb.)

·         İçeriğini bilmediğimiz hazır gıdalar.

·         Kabuklu deniz ürünleri

·         Kuru yemişler

·         Et ve tavuk suları

·         Kavurma ve benzeri pişirme yöntemleri

·         Cipsler,yağlı kekler

·         Tüm yağlı gıdalar (yağlı et,mayonez,soslar,krema,kaymak vb.)

·         Kuyruk yağı,margarin,tereyağı ve iç yağlar

Kan parametreleri nasıl olmalı?

AKŞ(AÇLIK)……………………………………………………………………………..70-120 mg/dl

TKŞ(TOKLUK)…………………………………………………………………………. 140 mg/dl altı

HbA1c…………………………………………………………………………………….%6.8 in altı

Diyabet hastalarına son olarak önerebileceğiniz bir şey var mı?

Evet, diyetisyeninizin ve hekiminizin önerdikleri haricinde tatlandırıcı kullanmamanızı, onların diyet ve tedavilerine harfiyen uymanızı önerebilirim.

Kaynak:

http://www.doktoramcam.com/Makale/Detay/diyabet-ve-beslenme-1/748

Bu makale de ilginizi çekebilir

Çocuklarda Polen Alerjisi