AB, Türkiye ve tarım

İnsan yaşamının temel ihtiyacı olan gıda ile doğrudan ilişkisi, tarım sektörünü ülke ekonomileri açısından son derece önemli kılmaktadır. Beslenme alışkanlığının coğrafi koşullar ve kültürel faktörler nedeniyle önemli farklılıklar göstermesi, ülkeleri besin ihtiyaçlarını dışarıya bağımlı olmaksızın kendi kendilerine karşılamak ve sektörde verimliliği artırmak amacıyla devletin desteği ve koruması altında kapsamlı tarım politikaları oluşturmaya yöneltmiştir.

Tarım sektörünün dünya ülkeleri tarafından genellikle siyasi ve sosyal yönü ile ele alınarak korumacı politikalar temelinde belirlenmesi, sektörün uzun yıllar uluslararası ticari düzenlemeler dışında kalmasına neden olmuştur. Nitekim sanayi sektöründe 1950'li yıllardan itibaren uluslararası ticaret kurallarının oluşmasına rağmen tarım sektöründe ancak 1990'lı yıllarda Dünya Ticaret Örgütü Tarım Anlaşması ile benzer gelişmeler başlamıştır.

Avrupa Birliği üye ülkelerinin tarım politikalarını siyasi ve ekonomik anlamda bütünleştiren AB'nin Ortak Tarım Politikası ise belirlenen ortak fiyatların korunması amacıyla oluşturulmuş çeşitli kurallar çerçevesinde işleyen geniş kapsamlı bir mekanizmadır. Halen Birliğin bütçesinin yarısı, ekonomisinin %5'ine karşılık gelen tarım sektörüne aktarılmaktadır. Ortak Tarım Politikası, kuruluşundan bu yana sürekli reformlara konu olmakla birlikte işleyiş mekanizmaları açısından istikrarlı bir yapı sergilemektedir.

Buna karşılık 1999 yılı itibariyle GSYİH'nın yaklaşık %16'sı toplam istihdamın ise %47'sini oluşturan Türk tarım sektöründe ise destek politikaları, gerek kurumsal yapı gerek mali mekanizmalar açısından dağınık ve siyasi değişimlerden etkilenen bir yapıya sahiptir. Gümrük Birliği kapsamında yer almayan tarım sektörü, Avrupa Birliği tam üyeliğine aday olan Türkiye açısından artık daha farklı yaklaşılması ve tam üyelik sürecinde Avrupa Birliği'nin Ortak Tarım Politikası'na yakınlaştırılması gereken bir sektör durumuna gelmiştir. Tarım sektörünün Türk ekonomisi ve istihdamında kapladığı yer düşünüldüğünde ise, ilgili uyum çalışmalarının süratle ve ciddi yapısal reformlarla birlikte gerçekleştirilmesi gereği açıkça ortaya çıkmaktadır.

____________
Resim: http://www.karalahana.net/resimler/bugday.jpg