Adalet Dairesi

Adalet Dairesi

Adalet son kullanma tarihi olmaya bir ahlaki duruş, bireyden topluma kadar her kademede uygulama/tatbik olarak ihtiyaç duyulmaktadır.

Yeryüzündeki tüm ideoloji ve dinlerde demokrasi uygulamalarında adalet kavramı vardır ve sıklıkla zikredilir, modern dönemlerde anayasanın belirli bir bölümü hukuka yani adalet sistemine ayrılır.

Tarihimize baktığımız da; Arapçadaki ADL kökünden türeyen Adalet, tecelli mekânı Adliye, yazılı metinlere ve kurallara da Ahkamul Adliye  gibi adlandırılmış ve kitaplar da  yazılmıştır, batı dillerinde kavramlar farklı da olsa aynı amaca yönelik olduğunu görmekteyiz.

Kur’anı kerimde, çokça bahsedilir, Adaletle ve ihsanla (yani iyilikle, asık surat demir yumruk ile değil) tevazu içerisinde ciddiyetle adaleti sağlamayı hedeflemektedir. Yani adaletle özgürlüğü ve hak ve sorumlulukları teminat altına almak için.

Öyle ki eski edebiyat kitaplarında adalete vurgular vardır. Mütefekkir tolum bilimci İbn Haldun mukaddimesinde adalet işlenir çeşitli örnekler getirilir.

Kınalızade adalet ilgili bir şiir yazar, bu şiir bizim anladığımız yâda alışık olduğumuz gibi alt alta yazılan satırlar değil, daire içerisinde yazmıştır. Dolayısıyla adalet dairesi adını vermişler…

Sekiz bölümden oluşan bu şiir adalet ile başlar adalet ile biter, şiirin dili ağır olduğu için biraz açıklama yapacağım.

1. Adldir mucib-i salâh-ı cihan, (Dünyanın düzenini, kurtuluşunu ve saadetini sağlayan adalettir. Yani adalet yoksa kargaşa vardır mafya ve elinde yetki bulan kendi kafasına göre bir nizam kurar çoğu zaman akıl yerine duygular devreye girer ve zulüm yapılır)

2. Cihan bir bağdır dîvarı devlet, ( Dünya bir bahçedir, duvarı ise devlet, dünya bir toprak su gibi elementlerden oluşan bir yerdir, Allah orayı adaletle idame eder mevsim, güneş yağmur gibi her canlıya göre adıl bir düzen kurmuştur.)

3. Devletin nâzımı şeriattır,(Devletin nizamını kuran Allah kanunudur, yani hukuk buradaki şeriat iyiye güzele varmaktır, Devletlerde ancak milletin mutluluğu için çalışırsa ayakta kalır)

4. Şeriate olamaz hiç hâris illa mülk, (Allah kanunu ancak saltanat ile korunur yani siyasi kurum, buradaki mülk siyasi gücü elinde tutan tepe yöneticisi anlamında kullanılır. Tabı Osmanlı zamanında yazıldığı için padişahı işaret eder şiirde, lakin durum bu gün padişahın yetkilerini kıllanan siyasi yöneticidir.)

5. Mülk zabt eylemez illa leşker, (Otorite, Kudreti ancak ordu polis  ile zapt edilir, adaletin tecellisi için mafya eşkıya gibi çeteleri durdurmak için asker polise ihtiyaç durulur. )

6. Leşkeri cem edemez illa mal, (Ordu, ancak mal ile ayakta kalır yani iktisat. Askerin adaleti sağlayabilmeleri için iyi bir maaş verilmelidir, rüşvet ve yolsuzluk gibi şeylere tenezzül ve meyletmemeleri için. )

7. Malı cem eyleyen riayettir, (Malı toplayan halktır, malı ancak hür teşebbüsün katkılarıyla verilen vergiler, devletin kullanım hakkını verdiği kişilerin katkılarıyla toplanır ancak bu adaleti sağlar, hür teşebbüsün önünü açar.)

8. Raiyeti kul eder padişah-ı âleme adl, (halk yöneticiyi ancak adaleti sağladığı takdirde ayakta tutar, adalet bitiği yerde karışıklık başlar ve devlet düzeni bozulur asayiş kontrolden çıkar.)

Adalet şakaya gelmez herkes adalete sahip çıkması lazım yönetici konumundaki kişiler adalete daha fazla sahip çıkması gerekir

Adalet herkese lazım…

En derin saygılarımla.