Akromagali nedir?

Akromegali büyüme hormonunun (growth) aşırı salgılanmasına bağlı olarak ortaya çıkan ancak yavaş gelişen bir hastalıktır.

Büyüme hormonunun fazla salgılanması ergenlikten önce olursa aşırı boy uzaması oluşur, buna da tıp dilinde jigantizm denir.

Akromegali, uzun zaman zarfında yaşamı kısaltan ve başka hastalıklara da sebep olabilen bir hastalıktır. Erken teşhis ve tedavi, hastalığın seyri açısından çok önemlidir. Fakat hastalık başlangıcı ve teşhis arasındaki süre en az 10 yıl olabilir. Bu durum hastalığın çok sessiz ve sinsi ilerleyip kendini yıllar sonra göstermesi ile alakalıdır.

Akromegali tedavisinde amaç büyüme hormonu ve IGF-1 fazlalığına bağlı olumsuz etkileri düzeltmek, hipofiz tümör kitlesini kontrol altında tutmak normal seviyede hipofiz fonksiyonlarını korumaktır. Hipofiz bezi beynin alt kısmında fasulye tanesi büyüklüğünde ve 0,5 gram ağırlığında hormon salgılayan endokrin (iç salgı) bezidir.

Growtr hormonu (büyüme) nedeniyle çenede büyüme, uzama, alında çıkıntı, diş aralarında aralık, yüz hatlarında kaba görüntü, burun, dudak, kulak ve alında genişleme, büyüme görülür. Yüz şekli kalınlaşan kabalaşan cilt ile büyüyen dudak, burun, kulak organlarının görüntüsü tamamen değişir. Ayrıca dil büyümesinden vücuttaki el, ayak büyümesi ve cilt derisinde kalınlaşma ile hatalık her yönüyle kendini belli etmektedir. Kalınlaşan kabalaşan cilt konusunda yağ salgısı artar ve ciltte yağlanma fazlalığı ve terleme artışı görülür. Bunların yanında bu belirtiler yetmiyormuş gibi baş ağrısı, yorgunluk, bitkinlik ve eklem ağrıları da kendini göstermekten geri kalmaz.          

Akromegali,diğer organlarda da etkisini gösterebilir. Kalpte büyüme, ritim bozukluğu da oluşabilir. Bir kısım hastada uyku apnesi denilen, uykuda nefes durması ortaya çıkabilir. Bu hastalıklarda seste kalınlaşma olabilir. Bu durum tedaviyle düzelebilir.

Akromegalisi olan bazı hastaların bacaklarında hissiyatsızlık, uyuşma, kas krampları, kas tutulması, kas ağrıları, karpal tünel sendromu gelişebilir. Doktorların açıklamasına göre Akromegali hastalığı yaşayan hastalarda şeker hastalığı, bağırsakta polip ve kanser gelişme riski de oluşabilir. Bu riski göz ardı etmeden klonoskopi ile takip edilmelidir.

Akromegali hastalığının tanısı kanda büyüme hormonu ve IGF-1 düzeylerine bakılır. Kesin teşhis için 75 gram glikozun içilmesi ile oral glikoz tolerans testi sırasında büyüme hormonu düzeyini ölçmek gerekir. Test sırasında normalde growth (büyüme) hormonu düşer fakat akromegalisi olan hastalarda büyüme hormonu yüksek kalır. Hipofizdeki tümörü saptamak için hipofi MR’ı veya tomografisi çekilmelidir.

Uzmanların ilk uygun gördükleri tedavi şekli“transsfenoidal cerrahi” (burundan girerek) hipofiz tümörünün çıkarılması için yapılan operasyondur. Ameliyat sonrasında hipofizde kitle varsa radyo terapi de yapılabilmekte, seçenek olarak uygun görülürse tedavi eşliğinde ilaç tedavisi de uygulanmaktadır.

Burada yapılması gereken en önemli unsur, hastalık belirtilerinden birkaçını kendimizde görüyorsak ya da şüpheleniyorsak hastalığın çabuk teşhisi ve tedavi açısından hemen doktora gitmemiz gerektiğidir.