Alevi Bektaşilikte Post, Post'un tanımı ve Post sahipleri

1-Terim anlamı olarak;

 

a )Deri, cilt

 

b) Koyun veya başka hayvanlardan yüzülüp çıkartılmış tüylü deri, pösteki.

 

2- Post, Hz. İbrahim Peygamber’in oğlu Hz. İsmail’e koçun kurban edildikten sonra dersisinin Hz. İbrahim efendimiz tarafından kurutularak saklanması ile ortaya çıkmıştır. İbrahimin Hanif Dininden olan Abdulmuttalif eliyle Kâbe’nin türbedarı olarak Hz. Muhammed’e kadar gelmiştir.

 

3-Post, makamların en üstü. Hz. Muhammed Mustafa’nın İslam’ın ilk tebliğinde evlerde yaptığı zaman oturduğu post bu postlar daha sonra saygıdan dolayı saklanıp zaman içerisinde velayet oalrak İmam Ali ve 11 İmam’a geçmiş ve onların kemer bağladığı kemerbestlere de çeşitli görev postları verilmiştir.

 

4- Konargöçer benzer kültürlerde özelikle İslam öncesi Türkmen beyleri kestikleri hayvan derilerini sağuktan korunmak için elbise yaparlar ya da aslan, geyik, gibi zor avlanan hayvanları da çadırlarının üzerine asarlardı. Koyun ya da diğer evcil hayvan derilerini de sıcak tutmasından dolayı yere sererlerdi. Türkmenler İslam’a Horasan İmam Rıza ile irşat edilip geçince bu iki kültürn post geleneği birleşerek bu günlere gelmiştir.

 

Bektasilikte 12 Post

 

1 - Horasan (Baba) : Hacı Bektaş Veli, Tarikat Pir’i

 

2- Aşçı Baba: Seyyid Ali Sultan

 

3- Ekmekçi: Balım sultan

 

4- Nakib (yardımcı) : Kaygusuz Abdal Sultan

 

5- Ataca (Atcı): Kanber Ali Sultan

 

6- Meydancı: Sarı İsmail Sultan

 

7- Türbedar: Karadonlu Can Baba Sultan

 

8- Kilerci: Şahkulu Hacim Sultan

 

9- Kahveci: Şeyh Şazeli Sultan

 

10 – Kurbancı: Hz. İbrahim Halilullah

 

11 – Ayakçı: Abdal Musa Sultan

 

12 - Mihmandar (Konuksever): Hızır Aleyhisselam

 

 

Postun Özelikleri Nelerdir?

 

Postun Başı: Teslim-i Rıza olmaktır.

 

Ayağı: Yola hizmet etmektir.

 

Sağ yanı: El etek tutmaktır. (Mürşid’in sözünü tutmaktır)

 

Sol Yanı: Nefsi tamah kılmaktır.

 

Dışarısı: Sabırdır.

 

İçerisi: Sükûnettir.

 

Ortası: Muhabbettir ve Mürşid cemalini mührap edinmektir.

 

Doğu Kutbu: Sevinçtir.

 

Batı Kutbu: İlimdir.

 

Şartı: Erenler önünde baş eğmektir.

 

Canı: Tekbirdir, tehlildir, teşbihtir..(Evrad ve zikirdir.)

 

Şeriatı: Tövbedir.

 

Tarikatı: Takvadır(Tanrı rızasını dilemektir.)

 

Hakikati: Fenafillahtır( Tanrı’da yok oluştur) Tevekküldür. (Heran

Tanrı’yı düşünmektir. Tanrı’ya varıştır.)

 

Sağından: Azamet aleyke ya Ali. Yücelik sana olsun ya Ali

 

Solunda: Ekremet aleyke ya Ali. Cömertlik sana olsun ya Ali.

 

Arkasında: Eslemet aleyke ya Ali. Selamet sana olsun ya Ali.

 

Önünde: Emanet aleyke Ya Ali. Nimetler sana olsun ya Ali.

 

Ortasında: La ilahe illallah, Muhammed’ün Resullah. Allah’tan gayrı yaratıcı yoktur. Muhammed o allah ‘ın emirlerini bildirmekle görevlendirilmiş elçisidir.

 

Postun tamamı Tevhid(Birlik) makamı kabul edilmektedir. Erlik, Erk, otorite, adil yönetimin kaynağıdır.

 

Post Makamları

 

1-Horasan Postu(Pir Postu): Ulu Hünkâr Hacı Bektaş Veli’nin Horasan’dan geldiğini bildirir.  Hoca Ahmet Yesevi’nin öğrencisi ve damadı Haydar Ata’nın Horasan Postuna oturup isna-şeriyeye bağlı Haydariliği tesis etemsiyle en önemli iki öğrencisi Ebul Vefa Halifesi

Baba İlyas’tan ve Hacı Bektaş Veli’dir. Anadolu’ya gelindiğinden Haydariliğin bu postunu getirmiştir. Bu post tarikatın temel taşı olup olup, bu post mürşit postudur. Mürşit bir tarikatta bir tanedir. Pir Makamıdır bu makam ve tarikatın özüdür. Ondan sonra gelen tüm posta

oturanlar Hünkar Hacı Bektaş Veli’nin Bektaşi Nazenin Tarikatının Pir’lik postuna Hünkar’ın desturu ile otrururlar ve temsiliyettir

görevleri.

 

2-Ahmed-i Muhtar Postu (Mürşid postu): Muhammed Mustafa makamıdır.

 

3- Ali Postu : (Rehber Makamı) Hz. Ali makamını simgeler.

 

4-Aşçı Postu: Seyyid Ali Sultan (Kızıldeli) makamıdır.

 

5-Nakip Postu: Kaygusuz Abdal Sultan makamıdır.

 

6- Ataca(Atçı) Postu: Kamber Ali Sultan makamıdır.

 

7-Meydancı Postu: Sarı İsmail Sultan makamıdır.

 

8- meydancı Postu: Sarı İsmail Sultan makamıdır.

 

9- Türbedar Postu: Karadonlu Canbaba Sultan Makamıdır.

 

10-Kurbancı Postu: Hz. İbrahim makamıdır.

 

11-Ayakçı Postu: Abdal Mus Sultan Makamıdır. XIV. yüzyılda yaşadığı kabul edilen Abdal Musa Bektaşi önderlerinden biridir. Bektaşi geleneğinde Abdal Musa’nın Hacı Bektaş Veli’nin Amcası Haydar Ata’nın torunu (Hasan Ata’nın oğlu) olduğu, Hünkar ile birlikte Anadolu’ya

geldiği, Yesevi fukarasından olduğu, Pir’in Hakk’a yürüyüşünden sonra Karahöyük’te Kadıncık Ana ile görüştüğü, Pir’in halifesi olarak hizmeti sürdürdüğü kabul edilir. Abdal Musa Sultan’ın yol içinde oynadığı rol nedeniyle Ayin-i Cemde meydanda bulunan on iki posttan biri Abdal Musa Postu (Ayakçı Postu) olarak kabul edilir. Ayakçı abdallık mertebesidir ve tekkelerde temizlik işlerini yapan dervişe verilen isimdir. Ayakçı Postu Abdal Sultan Makamı olarak bu hizmetin değerini ifade etmektedir. Ayrıca Sultanın adına düzenlenen Abdal Musa

Ayini/Cemi ve Abdal Musa kurbanı bulunmaktadır. Abdal Musa Tekkesi Pir evi’nden sonra halife makamı olan dört tekkeden biridir. Diğerleri; Kerbela Tekkesi, Kaygusuz Tekkesi (Mısır), Seyyid Ali Tekkesi’dir (Dimetoka). Daha sonra bu tekkelere /dergahlara Şahkulu Dergahı

katılır.

 

12-Mihmandar Postu: Hz. Hızır Aleyhisselam makamdır.