Amerikan Arşivlerine Göre Arap Alevileri- Bir Yabancı Arşiv Araştırması

‘’Suriye’nin kuzey batısında yer alan Akdeniz’e bakan dağ dizilerinde, Nusayri Dağı’nda   Alevi toplumu kendi içsel inancını yaşayarak 1000 yıldan fazla bir süredir varlığına devam etmektedir. Aleviler sürekli cezalandırılmaktan kendi inançlarını tanımayan mezhep ve idarecilerden uzakta kalarak hayatta kalmayı başarmışlardır.
 1920 yılına kadar Nusayri ya da Ansari olarak bilinen bu topluluk genellikle Alevi ismini kendilerine  yakıştırır. İsimdeki bu değişiklikte Fransızların Suriyenin kontrolünü ele geçirmesinin önemli bir payı vardır. Nusayri kelimesi İslamdan uzak bir grup izlenimi vermekteyken Alevi kelimesi Ali ile irtibatlı olmayı ve Şii İslama benzerliğiyle öne çıkmaktadır. Suriye rejimi muhalifleri Nusayri kelimesini kullanırken rejim yanlıları bu kelimeyi tercih etmez.
 Suriye Alevilerinin yüzde yetmiş beşi  Lazkiye mıntıkasında yaşar ve bu genel nufusun önemli bir kısmını oluşturur.
 Suriye dağları güvenlik arayan azınlıklar için her zaman emin bir yurt olagelmiştir. Üç İslami mezhep burada iltica bulmuştur. Nizari İsmaililer ( Batıda  Assassins- Haşhaşiler olarak bilinirler) Dürziler: Mısır  Fatımilerinin İsmaili Yedi İmamcıları ve Aleviler. Aleviler 12  Şii İmamları temelinde bir inanç olup kendi synkretik, içe dönük inançları Hristiyanlıktan ve geleneklerden de etkilenmişlerdir. Aleviler  bazı kesimelere radikal Şii mezhepleri  olarak Bilinen Ghulatlardan görülebilir. Ghulat aşırı bağlı demektir.
Şii gruplar Ali ve ailesini referans olarak alırken Ghulatlar bu sevgi ve bağlılıkta çok önde olup  bu konuya özel bir hissiyat ve önem atfederler.
Aleviler  daha önceleri dört temel kabileye ayrılmış kabilesel bir halktı. Onlar  kapalı bir toplumdurlar  ve kendilerini karanlıklar içindeki bir dünyada ışığı  görebilen, nadir, seçilmiş, kutsanmış bir halk olarak görürler. Kendi inançlarını yaşarken toplumunun dominant inanç ve mezheplerine de uyum gösterirler.

Yaşamları Neye Benzer?
Alevi toplumu dinin gizemlerini öğreten dini liderler  ‘Khassah’ ve cahil çoğunluk denilen  ‘Ammah- Ğimyen’  den oluşur. Reşit erkekler  koşulları tutması durumunda dinin gereklilerini  ruhsal bir rehber  vasıtasıyla öğrenebilir. Najib, Natık ve Imam olmanın şartları farklıdır. Bütün Khassalar  inancın kural ve yükümlülüklerini  korumak durumundadırlar.  Cahil Ammah’lardan ise genel ahlak kurallarına uyma, toplumun dini liderlerine sadakat, Alevi bayramlarını kutlamak ve aralarında Müslümanların ve Hristiyanların birlikte saygı duyduğu azizlerin, kutsalların, şahısların Al Khıdır ( Elijah, St. George) türbelerine adaklar adamak beklenir.
 

İnançları Nedir?
Aleviler  kendilerini önceleri  ışık dünyasında birer yıldızken itaatsizlik nedeniyle  ordan  yeryüzüne düştüklerine inanırlar.  Onlar yıldızlara dönmek için yedi defa reenkarnasyondan geçmelidirler.  Cezaları bitinceye kadar farklı(….)  inançlarla dünyaya gelecektirler. İnançsızlar hayvan olarak dünyaya gelecektirler. Alevi inanç  ve uygulamaları inancın öğretisine uygun olarak toplanmıştır.
  Sıradan bir Alevi bile kendi inancının öğretilerini, kurallarını eğitimdeki eksiklikler nedeniyle bilmez. Bir ziyaretçinin bu konuları tartışması fayda getirmeyebilir.  Hristiyan yardım kuruluşlarında çalışan işçilere göre  İsa’dan ve  Kutsal kitaptan çok azı haberdardırlar.’’
 Bu yazının içeriği  toplumsal hassasiyetler , inançlara saygı ve halkı kin ve nefrete sürüklememe gerekçeleriyle hafifletilmiştir. Yazı İngilizce arşivden alınmadır ve yazan odakların görüş açısını yansıtmaktadır. İnançlara karşılıklı saygı ve adalet  bireysel ve toplumsal huzurla, barışı getirir"

Alevilik bir sevgi, anlayış dini ve modernite ile geleneğin zarif bir seküler uzlaşısıdır. Orta doğudaki kaosu laik demokrasi sona erdirebilir.