Anne Babalara Çocuklarının Sınav Kaygısını Önlemek İçin Öneriler

Anne ve babalar, çocukları için her zaman en iyiyi isterler. Okul başarısının yüksek olmasını, ilerde iyi bir işe sahip olmasını, yaşamının mutlu olması tüm anne babaların çocukları için istedikleri şeyler arasındadır. Anne babaların çocuklarından bekledikleri akademik başarı için öğrencinin geçmesi gereken bir çok sınav vardır; Lise öğrenimi için OKS-SBS, üniversite eğitimi için ÖSS. Öğrencilerin ve ailelerin yaşamlarını etkileyen bu sınavlara hazırlık aşamalarında bir çok duygu yaşanmaktadır. Bu duygulardan en yoğun yaşanan sınav kaygısı duygusudur.

Sınav öncesinde yaşanan kaygının temel nedeni aslında yaşanacak olaylar ve durumlar karşındaki belirsizliktir.

Öğrenci, sınavın nasıl geçeceğine, kaç puan alacağına, alacağı puanla hedeflediği okulu kazanıp kazanamayacağına, ilerdeki yaşamının nasıl olacağına dair bir takım belirsizlikler yaşar ve bu yaşanan duygu yoğunluğu öğrencide kaygının oluşmasına neden olur.

Söz konusu kaygıyı öğrencilerin aileleri de yaşar. Aileler çocuklarının sınırlı sınav saat dilimleri içinde nasıl bir performans sergileyeceklerini, sınav sonunda yerleşme için gerekli puanı alıp alamayacaklarını, nereye yerleşebileceklerini ve çocuklarının ilerideki yaşamlarının nasıl şekilleneceğini merak ederler. Bu belirsizlikler de anne babayı kaygı duygularına sürükler. Yaşanan bu duygu sonucunda anne babalar çocukların okul yaşamı ile daha ilgili olma, öğrenciyi sürekli denetim altında tutma, yapılan tüm deneme sınav sonuçlarını öğrenme ihtiyacı duyarlar. Yapılan bu takipler bazen çok ileri derecelere varıp öğrencinin kaygısını tetikler. Oysaki öğrencilerin anne babalarından bekledikleri temel duygu, ailelerinin her zaman onları desteklemeleri ve ilgi göstermeleridir. Anne babaların çocuklarının bu temel duygusunun karşılanma ihtiyacını asla unutmamaları gerekmektedir.

Anne babalar, çocuklarını iyi tanımalı, çocuklarının neyi başarıp neyi başaramayacağını bilmelidirler. Çocuğun kapasitesinin üzerinde bir beklenti geliştirme, çocukta aşırı kaygıya ve özgüven eksikliğine neden olacaktır.

Anne babaların çocuğa ve sınava ilişkin olumsuz düşünceleri öğrencinin kaygı düzeyinde etkili olacaktır. Anne babaların çocuğuna güvenmemesi, çocuğun bu sınavı kazanamayacağı, sınavın çok zor olduğu, sınav süresinin hayatı etkilediği ve bunun haksızlık olduğu gibi olumsuz düşüncelerden kaçınılmalıdır. Olumsuz düşünceleri olumlu düşüncelere çevirme hem anne babanın hem de öğrencinin kaygısını azaltacaktır.

Anne babaların kimi zaman fark etmeden, çoğu zaman da çocuğa örnek oluşturması amacıyla çocuğu başkaları kıyaslama eğilimi vardır. Evde daha başarılı olan ağabey, abla ya da çevredeki yakınlardan birileri ile çocuğun her davranışı ve başarısı kıyaslanır. Kıyaslama yapılan çocuk mutsuz olacaktır. Belki kıyaslandığı kişiye karşı öfke duygusu beslemeyecektir ama burada önemli olan nokta bu karşılaştırmanın çocukta sınav kaygısını artıracak olmasıdır. Çünkü çocuk aklından ‘bende onun gibi başarılı olmak zorundayım...’ gibi cümleler geçirecek ve var olan kaygısı daha da artacaktır. Çocuğunuzu başkaları ile kıyaslamayın. Sizin çocuğunuz da dahil olmak üzere her çocuğun tek, kendine özgü nitelikte ve diğerlerinden farklı bir kişiliğe ve kapasiteye sahip olduğunu unutmayınız.

Çocuğunuza olan sevginizin belli koşullara bağlı olmadığını, onu her durumda ve koşulda sevip destekleyeceğinizi gerek davranışlarınızla gerek sözlerinizle çocuğunuza yansıtın. Koşulsuz sevgi duygusunu hisseden öğrenciler sınava girerken ‘ Mutlaka başarmalıyım, başaramazsam ailem beni sevmeyecek ve küçümseyecekler. Ailenin yüz karası olacağım ‘ gibi düşüncelerden uzak olarak sınava gireceklerdir.

Sınavın sorumluluğunu çocuğunuza bırakmalısınız. Çocuğunuzun yerine getirmesi gereken sorumlulukları siz üstlenmemelisiniz. Yapmanız gereken sadece onu destekleyerek yardımcı olmaktır.

Ailelerin akılda tutmaları gereken diğer bir bilgi de kaygının bulaşıcı bir rahatsızlık olduğudur. Anne babalar çocuklara en yakın ve en temel modellerdir. Sizler ne kadar sakin ve emin görünürseniz çocuğunuz da sizi görerek sakinleşecektir. Sözleri ile ‘ Ben gayet sakinim. Sınavda telaşlanacak bir şey yok. Sen de sakin ol... ‘ diyen ama davranışlarında tam bir panik hali yaşayan bir anne ya da baba çocuğuna çok da gerçekçi görünmeyecektir. Çünkü çocuklar duyduğunu değil, gördüğünü öğrenir ve uygular.

Bazen motive etmek amacıyla kullanılan ‘ Senin kazanacağından yüzde yüz eminim.’ ‘ Sen şimdiye kadar hep başarılı oldun. Bu sınavda da başarılı olacağını herkes biliyor.’ gibi cümleler çocuğu motive etmez. Aksine çocuk başarılıydım bunu da başarmak zorundayım gibi düşünür. Kendine aşırı başarı sorumluluğu yükler ve kaygısının artmasına neden olur.

Sınav döneminde sakin ve huzurlu bir aile ortamına sahip olan öğrenciler, verimli, sakin ve başarıyla sonuçlanan bir sınav dönemi geçirirler. Sınava daha rahat girerler ve sınavda gerçek performanslarını sergilerler.

Çoğunuzun sınavdaki başarısını değerlendirirken bunda sizin de yarı yarıya payınız olduğunu unutmayın.

Sevgi ve bilgi ile kalın...

www.aylinonkalugur@gmail.com