Atatürk geometri kitabını yazarken, Fransızca kitaplar üzerinde de çalışarak Arapça geometri deyimlerini Türkçeleştirmiştir. Türkçe terimleri bizzat üretmiş. Mesela bakın hangi yabancı sözcükleri nasıl Türkçeleştirmiş: “kutur - çap, hattı munassıf - açıortay, kaim zaviyeli müselles - dikey üçgen, murabba - kare, satıh - yüzey, zâviye - açı, amûd - dikey, mustatîl - dikdörtgen, muhammes - beşgen...”

Bugün kullanılan “boyut, uzay, yüzey, düzey, çap, yarıçap, kesek kesit, yay, çember, teğet, açı, açıortay, içters açı, dışters açı, taban, eğik, kırık, çekül, yatay, düşey, yöndeş, konum, üçgen, dörtgen, beşgen, köşegen, eşkenar, ikizkenar, paralelkenar, yanal, yamuk, artı, eksi, çarp, bölü, eşit, toplam, oran, orantı, türev, alan, varsayı” gibi terimler Atatürk tarafından türetilmiştir.

Bir düşünün “Müsellesin sathı yatalay, dikeley zarbının müsavatına müsavidir.” Cümlesinden ne anlıyorsunuz? Belki anneanne ve dedelerimiz bize bu cümle içinden bir kaç kelimeyi günümüz Türkçe’sine çevirebilir ama bir çoğunuz gibi ben de bu cümleyi ilk okuduğumda hiç bir şey anlamamıştım. Oysa bu cümle “üçgenin alanı, tabanı ile yüksekliğinin çarpımının yarısına eşittir.” anlamına gelmektedir.

 Lise ve ortaokulda matematik derslerine karşı ilgim vardı, zaten yüksek notlar da alırdım. Öğretmenlerimden, geometri terimlerini Atatürk'ün türettiğini ve konu ile ilgili bir kitap yazdığını söyleyen olmadı. Öğretmenlerim acaba bunu bilmiyorlar mıydı? Galiba onlar da bilmiyordu. Geçen sene TV8'de Okan Bayülgen Cumhuriyet Bayramı ile ilgili bir program yapmıştı. Programda Bayülgen Atatürk'ün geometri kitabı yazdığını öğrendi. Benim gibi o da şaşırdı.

Cumhuriyet dönemine ilişkin bu tür soylu çabalar nedense hep unutulur ya da unutturulur.

 KAYNAKÇA : www.milliyet.com. ,www.isteataturk.com, www.ataturkhayatı.com