Ayaş yollarında tünelim kaldı

Ankara- İstanbul arası demiryolunu 160 km kısaltacak Sürat Demiryolu Projesi kapsamında olan 10065 m uzunluğundaki Ayaş Tüneli’nin 8000 m.si bitirilmesine karşın bitirilmeyerek bir utanç abidesi olarak durmaktadır.

• Ankara- İstanbul arası demiryolunun kısaltılması ilk kez 1936 yılında TBMM’de konuşuldu.
• 1940’lı yıllarda ilk etüt çalışmaları yapıldı.
• Proje ilk defa 1975 yılında DPT’nin yatırım programına “Sincan-Demiryolu Projesi” olarak girdi.
• Ayaş Tüneli’nin ihalesi 1976 yılında yapıldı, ihaleyi NUROL firması kazandı.
• Ayaş Tüneli’nin temeli 28 Mart 1977 tarihinde dönemin Başbakan Yardımcısı Necmettin ERBAKAN tarafından atıldı.
• 12 Eylül sonrası dönemin Bayındırlık Bakanı Selahattin KILIÇ,   bakanlık bürokratları ve NUROL Firması ortaklarından Nurettin ÇARMIKLI Yüce Divan’da yargılandılar. ÇARMIKLI yaklaşık 8 ay hapiste kaldı.
• 1983’te iktidara gelen Turgut ÖZAL Ulaştırma Ana Planı ile birlikte projeyi de adeta rafa kaldırdı.
• 21 Mayıs 1992’de yapılan Yüksek Planlama Kurulu (YPK) toplantısında projenin ismi “Ankara-İstanbul Sürat Demiryolu Projesi” oldu.
•  1994 yılında Yap-İşlet-Devret yöntemiyle yapılmak istenildi.
• Ayaş Tüneli’nin içerisinde bulunduğu Sincan- Çayırhan arasındaki 85 km.lik kısımda yapılan çalışmalarda resmi söylemle yaklaşık 1 milyar dolar para harcanmasına karşın proje kaderine terk edildi ve Ankara- İstanbul arasını sadece 43 km kısaltacak olan başka bir güzergâh üzerinde Ankara-İstanbul Hızlı Tren Projesi başlatıldı.
• 2013 yatırım programında 1500.000  TL ödenek ayrılmıştır.
• Bugüne kadar 6 Cumhurbaşkanı, 23 Hükümet, 10 Başbakan ve projeden sorumlu 26 bakan görev yaptı.

Ankara-İstanbul arası mevcut hat:  576 km.

Ankara-İstanbul Sürat Demiryolu(Ayaş üzerinden) yapılmış olsaydı 416 km.(Mevcut hat 160 km kısalacaktı)

Ankara-İstanbul Hızlı tren Projesine bittiğinde ise Ankara-İstanbul arası 533 km. olacaktır. (Mevcut hattan  43 km kısa)

Tamamı 10.065 km uzunluğunda olacak Ayaş Tüneli’nin 8.000 km.lik kısmının inşasının bitirilmesine ve yine Sincan-Çayırhan arası 85 km.lik bölümde alt yapı ve sanat yapılarının önemli bir kısmının bitirilmesine ve bu işler için yaklaşık 1 milyar dolar harcama yapılması ve artık hiçbir çalışma yapılmamasına karşın proje halen DPT’nin yatırım programı içerisinde yer almakta ve ödenek ayrılmaktadır.

Ayaş Tüneli sıradan bir tünel değil, Ankara-İstanbul arasını 160 km kısaltacak olan Ankara-İstanbul Sürat Demiryolu Projesi’nin bir bölümü.  Ayaş Tüneli, Devlet Planlama Teşkilatı’nın (DPT) yatırım programına girdiği 1975 yılından bugüne 23 hükümet gelmesine karşın bir türlü bitmedi, bitirilmedi. Bir ‘utanç abidesi’ olarak olduğu yerde duruyor.  Ülkemiz, kıt kaynakları çarçur edilmek suretiyle, yaygın deyimle de ‘tüyü bitmemiş yetim hakkı’nın kurda kuşa yem edildiği bir ölü, yanlış ve yarım bırakılmış yatırım cennetine dönüştürülmüştür. Ayaş Tüneli de bu anlamda bir simge olarak karşımızda duruyor. Dünyanın hiç bir gelişmiş ülkesinde bir proje devam ederken aynı projeye alternatif başka projelere kaynak aktarılmaz. Oysa ülkemizde Ankara-İstanbul Sürat Demiryolu Projesi mevcutken, aynı güzergâhta otoyol yapılabilmiştir. Yine Ankara-İstanbul Hızlı Tren Projesi’de bu anlamda sayılabilir. 

Ankara-İstanbul Sürat Demiryolu Projesi hiçbir şekilde terk edilmemeli, öncelikle önemli bir bölümü bitmiş olan Sincan-Çayırhan arası kısmının bitirilerek hizmete sunulması, uzun dönemde ise mevcut Ankara-İstanbul Hızlı Tren Projesi’nin yaratacağı darboğazların göz önüne alınarak yapılması ülkemiz için elzem olan Ulaştırma Ana Planı’na göre projenin hayata geçirilmesi gerekmektedir.

Yine ülkemiz yanlış veya bitirilmeyen yatırımlar çöplüğüne dönüştürülmüş durumdadır. Bu nedenle Ayaş Tüneli özelinde olduğu gibi ülkenin bütün yatırım envanterinin çıkartılması, yapılmayan yarım bırakılan yatırımların neden yapılmadığının saptanması, sorumluların belirlenmesi, yapılabilirliğini kaybetmiş yatırımların yatırım portföyünden çıkarılması, yatırımlar için çıkarılan ödeneklerin tam olarak yerinde kullanılması ve denetimi sağlanmalıdır.

(Ayaş Tüneli özelinde Ankara-İstanbul Sürat Demiryolu Projesi ile ilgilenenler BTS Yaynlarından çıkan Yavuz DEMİRKOL’un Ayaş Yollarında Tünelim Kaldı isimli araştırmasından yararlanabilirler.)