Bir Siyasetçiye Öğütler : İbn-i Rüşd (1126-1198)

Eski bilim adamları bilimin tek bir dalına takılıp kalmazlardı. Genellikle Fen Bilimleriyle Sosyal Bilimleri el ele götürürlerdi. 

İbn-i Rüşd’de bilimin bir çok dilinde eser vermiş bir alimdir. Endülüste yaşamış ; Arap felsefeci ve hekimdir, aynı zamanda fıkıh, matematik ve tıp alimidir. Kurtuba'da doğmuş ve Marakeş, Fas'ta ölmüştür. 

İbn-i Rüşd'e göre felsefe becerisi olanlar bunu toplumun ilerlemesi için kullanmalıdır. Ancak bunlara ender rastlandığı için hükümdar olmalarını sağlayacak sayıya hiç bir zaman ulaşamayacaklardır. Sıradan insanlar ise yasaları ve dinbilimsel öğretiyi sorgulamamalıdır. 

“O İbn Rüşd ki, geliştirdiği İslam felsefesi ortaçağda birçok düşünüre rehberlik etmiştir. O dönemlerde Yahudi âlimleri, İtalya’nın fikir adamları, Paris Üniversitesi, özellikle Padova Üniversitesi ve Felsefe Okulu, kısaca skolâstikler hep İbn Rüşd’ün fikirlerini takip etmişlerdir.” 

İbn-i Rüşd , askeri idarelere ve istibdata karşıdır. En kötü zulum din adamlarının zulmüdür, der. 

Siyasete ilişkin eserleri : “Siyasete Dair Temel Bilgiler”, “Tutarsızlığın Tutarsızlığı” 

Seçimlerin çok yaklaştığı bu günlerde istedik ki , bu alanlarda önemli düşünceler ileri sürmüş, eski düşünürleri de bir kez daha hatırlayalım . Çünkü onların felsefede olsun, siyaset alanında olsun her zaman söyleyecek önemli sözleri var. Sadece kulak versek bile, belki küpe olabilir. 

……………………….. 

“İbni Rüşd toplumdan soyutlanarak yaşanan bir hayatın özellikle bilim ve sanatlar açısından verimli olmayacağım düşünür. Çünkü bu alanda başarı ve verimlilikte, daha önceki birikimlerin büyük katkısı vardır ve yalnız yaşayan kişi bu birikimden yeterince yararlanamaz.” 

“İbni Rüşd, erkekler gibi kadınların da toplum ve devlet hizmetlerinde görev almaları gerektiğini düşünür; tam bir iyi niyetle, kadının, maddesel ve zihinsel birikimlerin hem kazanılması hem de korunması çabalarına katılması gerektiğini, oysa dönemindeki yoksulluk ve kötülüklerin bir nedeninin de kadının bir evcil hayvan veya bir tür zevk aracı gibi değerlendirilmesi olduğunu düşünür.” 

“İbni Rüşd’e göre din, bir bilimsel kuram olmayıp hukuksal ve ahlaksal yargılar düzenidir.” 

- Alemin idare edilmesini ülkenin idare edilmesine benzer. Bu ülkede bütün devlet ve millet işleri ayrı ayrı görülür. Sonra hepsi bir noktada toplanır, umum hakime arz edilir. Her şey genel hakimin elindedir, onun emri ile icra edilir ama vasıtasız değil vasıta ile ona bağlıdır. Allah da alemi genel vali gibi idare eder, alemi idare eden kuvvetlere doğrudan değil, dolaylı olarak müdahale eder. Allah aklı evvel ile alemle ittisal halindedir. Allah aklı evvel'e, o da diğer şeylerin tümüne feyz verir. 

- Devleti ihtiyarlar ve filozoflar idare etmelidir. Devlet yönetimini halkın çıkarlarına göre değil, kendi çıkarlarına göre ayarlama zulumdür. 

- Gençler dini cahillik sanırlar. İhtiyarlar da cahilliği din sanırlar. 

- Birkaç ayet ezberlersen çevrendekilere emir yağdırabilirsin. 

- Bir kitap bir candan değerlidir. 

- Düşüncelerin kanatları vardır, kimse onların insanlara ulaşmasına engel olamaz. 

- Nerede olursak olalım, bilim ana yurdumuzdur, cehalet yabancı bir yer. 

- Kadın, erkekle eşittir. Kadın erkeğin sahip olduğu bütün haklara ve ehliyete sahiptir. Bazı bakımlardan erkeklerden zayıf durumda olan kadın bazı bakımlardan ondan üstündür. O iyi bir asker de olabilir. Afrika'da bazı kabileler gibi. Devlet işlerinde kadınların çalışması sakıncasızdır. Kadınlara yüklenen işler, onlardaki akli melekeleri ve büyük işlere olan yetenekeri yok eder, erdem ve yüksek kişilik sahibi ünlü kadınların bulunmamasının nedeni budur. Kocalarına yük olan kadınlar ot gibi yaşarlar. 

- İslam dinine göre akıl ile nakil arasında taarruz olamaz. Nas’a dayanmayan nakil akıla karşıt görünse akıl esas tutulur.” 

…………………………………. 

www.muslimphilosophy.com/ir/index.html
“Siyasete İlişkin Temel Bilgiler”,
http://vizyon21yy.com/documan/egitim_ogretim/Onemli_Insanlari/Turk_Bil_Insnl/Ibni_Rusd.html