BİYOGRAFİ KAVRAMI

Biyografilerin hayatı idrak etme yönünden önemli rol oynadığını düşünüyorum. Özellikle de halka mal olmuş şahsiyetlerin yaşam öyküleri bilgi birikimi artırma hususunda etkili olabiliyor. Hayat hikâyesinin geçtiği dönem, yaşanan süreçler dikkatli irdelenirse faydalı çıkarımlar elde edilebiliyor. Başka bir deyişle büyüklerin doğrularından ilham alıp, hatalarından ders çıkararak özgün bir dünya görüşü inşası için malzeme toplamak olanaklı görünüyor.

Ülkemizde ilk ve orta öğretimde okutulan ders kitaplarındaki biyografilerin öğrenim hayatımıza katkıda bulunduğu aşikâr. Öte yandan biyografi anlatımında bazı aksaklıklar olduğunu da söylemek mümkün. Söz gelimi, ülkemizin kurucusu Ulu Önder M. Kemal Atatürk anlatılırken aile üyelerinin isimlerine, eğitim durumuna, fiziksel özelliklerine değiniliyor. Bu bilgilerin yanında Ulu Önder’in zorluklarla nasıl mücadele ettiği, kitap okuma alışkanlığı, yabancı dil hâkimiyeti, kriz anlarında inisiyatif almaktan çekinmemesi üzerinde pek durulmuyor.

Ülkemizin kurucusunun hayatı fazla detaya girilmeden anlatıldığından aktarılanlarda bazı eksiklikler görülebiliyor. Gerçi son dönemlerde kitaplar, sinema filmleri ve diziler aracılığıyla insanımızın tarihe ilgisi artsa da meseleye daha geniş bir açıdan bakılabileceği fikrindeyim.

Trablusgarp Savaşı’nda tek gözünü kaybeden Ulu Önder’in hayattan kopmayıp yaşadığı bütün zorluklara göğüs germesi anlatılabileceği gibi askerlik mesleğinin çetin koşullarına da değinilebilir. Ulu Önder’i etkileyen Namık Kemal, Jean Jacques Rousseau gibi fikir insanlarının yapıtlarıyla birlikte Reşat Nuri Güntekin’in Anadolu’yu gerçekçi bir dille anlattığı, yazıldığı döneme ışık tutan- aynı zamanda Atatürk ‘ün başucu kitabı olan- ölümsüz eseri Çalıkuşu’ndan da söz edilebilir.

Buhranlı zamanlarda kritik kararlar verebilen liderin sorumluluk bilinci, okuduklarından edindiği kazanımlar, kriz anlarındaki tutumu öğretim programına dâhil edilebilir. Böylece klişe haline gelen ‘Okulda öğretilenler bizim ne işimize yarayacak?’ sorusuna da tatmin edici bir karşılık verilmiş olur.

İnsanın kendini ve dünyayı tanımasına olanak sağlayan biyografilerin hamaset edebiyatından uzaklaşıp pragmatist bir yaklaşım benimsenerek daha detaylı bir biçimde aktarılmasının herkes için faydalı olacağını düşünüyorum.