Bloglarda karşılaştığım en önemli yazım hataları (1)

Saygıder blog yazarları...  Merhaba...

Yazım yanlışları üzerine yazdığım bloglarım, siz erdemli ve aydın blog yazarlarınca, yoğun ilgiyle karşılanıp ' içi dolu, samimi  ve bol yorumlar' alınca, arzu ve istek üzerine, Dilbilgisi konumuza devam ediyorum efendim..

....

Blog yazarken dikkat etmemiz gereken en önemli husus, Türkçemizin asâletine halel getirmemektir....

Bir dil, yaşayan çocuk gibidir;onu ne kadar özenle beslerseniz;doğru yolu gösterirseniz, dil, o denli sağlıklı gelişim gösterir.

....

Ülkemize, konuşma dili, çok güzel ve renkli ağız örnekleriyle canlandırılır.

Karadeniz, Trakya, Erzurum, Ege Ağız örnekleri ne kadar hoş söylemlerle doludur..

Örnek cümleler:

EGE: ' Yap beni bir kıyma . '  (Bana bir kilo kıyma yap.)

TRAKYA : ' Te be bre kova kaleci Üsmen Aga ! Açayım sana bi manav dükkanı da gidesin ora !..

ERZURUM : ' Celirem, cidirem seni bulamirem Çançiir !.. ' (Cihangir )

KARADENİZ : ' Haçan celeyrum, cideyrum, bu köyde hamsi pulamaaayrum !..' gibi...

..........

' Çorum Ağzı' da hoştur...

  Öğretmen sormuş...

- Oğlum adın ne ?..

- Smaaail !..

- Nerede bunun İ' si evllâdım ?..

- İrecep'in başında örtmenim.  :)

.............

En az yanlış kullanımı olan İstanbul Ağzının tercih edilmesi de tesadüf değildir tabi...

Blog yazarları ve yazanlarında karşılaştığım en önemli ' yanlış kullanımlardan'  birisi de İle eki ve İle bağlacındadır efendim.

Çantayla okula gidiyorum...

Çanta ile  önlük kalkıyormuş !

Yıukarıdaki iki cümle arasındaki İLE'nin  kullanım farkını  gördünüz mü ?..Ne kadar ilginç değil mi ?..

Şimdi izninizle İLE hakkındaki bilgileri, TDK bilgileriyle açıklayalım.

......

ile’nin Yazılışı

ile, ayrı olarak yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir.

ile, ünsüzle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında i ünlüsü düşer ve büyük ünlü uyumuna uyar: bulut-la (bulut ile), çiçek-le (çiçek ile), kuş-la (kuş ile) vb.

ile, ünlüyle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında araya y ünsüzü girer ve başındaki i ünlüsü düşer: arkadaşı-y-la (arkadaşı ile), çevre-y-le (çevre ile), sürü-y-le (sürü ile), yapı-y-la (yapı ile) vb.

*****************

Bloglarda en çok yanlış kullanıma neden olan zavallı bir EK-Fiil vardır ki zaman zaman kaşı-gözü yarılmaktadır efendim..

Mastarı : -İ-MEK  olan ve boyu kısa; fakat dilimizde, işlevi çok olan sevimli fiilimizi hatırlayalım.

Buyurun yine TDK klavuzluğunda açıklayalım.

******************

  Ek Fiilin Yazılışı

Ek fiilin çekimli biçimleri (idi, imiş, ise) ayrı yazılabildiği gibi bitişik olarak da yazılabilir.

Ünsüzle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında i ünlüsü düşer, ayrıca büyük ünlü uyumuna uyar: yorgun-du (yorgun idi), güzel-miş (güzel imiş), gelir-se (gelir ise) vb.

Ünlüyle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında araya y ünsüzü girer ve başındaki i ünlüsü düşer, ayrıca büyük ünlü uyumuna uyar: sonuncu-y-du (sonuncu idi), yabancı-y-mış (yabancı imiş), ne-y-se (ne ise) vb.

Ek-fiilin, zarf-fiil eki almış biçimi olan iken ayrı yazılabildiği gibi kelimelere eklenerek de yazılabilir.

Eklenerek yazıldığında baştaki i düşer. Eklendiği kelimenin ünlüleri kalın olsa da -ken zarf-fiil ekinin ünlüsü ince kalır: başlayacak-ken (başlayacak iken), çalışıyor-ken (çalışıyor iken), durgun-ken (durgun iken), okur-ken (okur iken), olgun-ken (olgun iken), uyur-ken (uyur iken), yazar-ken (yazar iken); geliyor-ken (geliyor iken), gülmüş-ken (gülmüş iken), öğretmen-ken (öğretmen iken) vb.

iken, ünlüyle biten kelimelere bitişik olarak yazıldığında araya y ünsüzü girer ve başındaki i ünlüsü düşer: evde-y-ken (evde iken), okulda-y-ken (okulda iken), okumakta-y-ken (okumakta iken), yolda-y-ken (yolda iken) vb.

..............

İsterseniz yine devam ederiz efendim...Her ne kadar sürç-i lisan ettiysem affola !..

' Dilimizi güzel kullananların diline, bal arıları BAL bıraksın '  diyerek bugünkü dil sohbetimize bir çay molası verelim...