Bunları Öğrenen Cahillikten Kurtuluyor! (1)

John Lloyd ve John Mitchinson'ın yazdığı "Cahillikler Kitabı"nı okuyanınız vardır mutlaka... Lâkin eminim ki, bir o kadar da okumayan vardır. Bilenler bilmeyenlere anlatsın demiyoruz tabii ki ve burada bazı ilginç bilgilere bir göz atıyoruz. Kitap, doğru diye bildiğimiz bazı bilgilerin aslında yanlış olduğunu ortaya koyuyor ve bilinecek ne varsa bildiğini düşünenlere, bilinmesi gereken başka bir şey yok diyenlere de meydan okuyor denilebilir.


Kaç tane burun deliğimiz var dersiniz?..

İki tane görebildiğimiz, iki tane de göremediğimiz olmak üzere 4 burun deliğimiz var. Bu keşif balıkların nasıl soluk aldığının gözlemlenmesi sonucu ortaya çıkmış. Balıklar oksijeni sudan alıyorlar ve çoğunun iki çift burun deliği var. Bir çift suyun girişi, diğer çift egzoz borusu da suyun çıkışı için. Peki insanların diğer iki deliği nerede?.. Kafanın içerisinde "choannae" adı verilen iç burun delikleri halindeler. Bunlar boğaza bağlanarak burundan nefes alınmasını sağlıyor.


Acı biberin en acı kısmı neresidir?..

Çekirdekleri mi?.. Hayır!.. Asıl acı olan kısım o çekirdeklerin tutunduğu zardır. Bu zar en fazla "kapsaisin" içeren kısımdır. Kapsaisin de bibere ayırt edici acılığı veren renksiz ve kokusuz bileşiktir.


Oynayan yılanlar en çok hangi müzikten etkilenirler?..

Onlar için hiç farketmez, hepsi aynıdır. Oynatma numaralarında yılanlar flütün sesine değil, görüntüsüne tepki verirler. Her ne kadar sağır olmasalar da yılanlar müziği tam olarak duymazlar. Yılanların dışarıda bir kulak veya kulak zarları yoktur; karın kasları ve çeneleri sayesinde yerden aldıkları titreşimleri hissederler.


En yüksek dağ nerededir?..

Mars gezegenindedir... Dev volkan "Olympus Dağı", güneş sistemindeki ve bilinen evrendeki en yüksek dağdır. 22 kilometre yüksekliğinde ve 624 kilometre genişliğinde olan bu dağ, Everest'in yaklaşık 3 katı uzunluğunda olup tabanı da Arizona'yı ya da Britanya adalarının bulunduğu alanın tamamını kaplayacak genişliktedir. Dağın tepesindeki kraterin genişliği yaklaşık 72 kilometre, derinliği ise 3 kilometreden fazladır ve bu alan da Londra'yı rahatlıkla kapsayacak bir büyüklüktür.


En büyük penise sahip hayvan hangisidir?..

Kaya midyeleridir... Bu son derece gösterişsiz hayvanlar, elbette ki boyutlarına göre en uzun penise sahiptirler; bunların penisleri bedenlerinin 7 katı büyüklüğündedir. Penisi büyük diğer canlılardan, dokuz kemerli armadillo'nun penisi vücudunun üçte ikisine, mavi balinanın penisi ise vücuduyla aynı boya ulaşabilir.


Elmaslar nereden gelirler?..

Tabii ki volkanlardan... Bütün elmaslar yerin altında devasa bir ısı ve basınç altında oluşarak, yer yüzeyine volkanik patlamalar sonucu gelirler. Elmaslar yerin 160-480 kilometre altında oluşurlar ve dünyada elmas çıkarılan ülke sayısı da 20'dir.


Telefonu kim icat etmiştir?..

Antonio Meucci... Floransalı mucit 1860 yılında "teletrofono" adını verdiği bir elektrikli aygıtın çalışma modelini ortaya koymuştur. Meucci, Alexander Graham Bell'in telefon patentinden 5 yıl evvel 1871'de bir tür geçici patent başvurusunda bulunmuştur. Meucci aynı yıl "Staten Island" feribotunun kazanının patlaması sonucu ciddi şekilde yanarak yaralanmıştır. 1874 yılında başvurusunu yenilemek için gerekli olan 10 doları gönderememiştir. Bell'in patenti 1876'da tescillendiğinde Meucci dava açmıştır. Meucci orjinal çalışma krokilerini Western Union labaratuvarına yollamıştı ve ne tesadüfdür ki Bell'de bu labaratuvarda çalışmıştı. Dava devam ederken Meucci 1889'da öldü ve icadın sahibi de Graham Bell oldu.


Kafası olmayan bir piliç ne kadar yaşayabilir?..

Yaklaşık olarak 2 yıl... 10 Aralık 1945'te Colorado'nun Fruita şehrinde semiz bir horoz yavrusunun kafası kesilmiş ve bu hayvan yaşamaya devam etmiş. Kesimde şahdamarı inanılmaz şekilde ıskalanmış ve beyin sapının yaşamasına yeterli kısmı horozun boynunda kalmış. Mike adı verilen bu horoz ulusal bir şöhret olarak ülkeyi dolaşmış, yemeği ve suyu bir göz damlalığıyla veriliyormuş. Başsız horoz Mike, bir gün nefesi kesilerek ölmüş.


Depresyonla mücadelenin yolu nedir?..

İlâçlar kadar etkili bir yolun da "yürüyüş yapmak" olduğu kesindir. 24-45 yaş arası denekler üzerinde yapılan araştırmalar, haftada 3-5 defa yarımşar saat yapılan egzersizin depresyonu yenmek konusunda ilâçlardan daha fazla etkili olduğunu ve depresyon belirtilerini düzenli olarak yüzde 50 civarlarında azalttığını ortaya koymuştur.


Flamingoların renkleri niçin pembedir?..

Çünkü flamingolar çok fazla mavi-yeşil alg yerler. Mavi-yeşil algler isimlerine rağmen kırmızı, kahverengi, mor, sarı ve turuncu olabilirler. Flamingolar adlarını parlak renklerinden alırlar. Flamenko kelimesi gibi flamingo da Latince'deki "alev" anlamına gelen "flamma" sözcüğünden türemiştir. Peru'nun kırmızı-beyaz bayrağının esin kaynağı da flamingolardır.


Hakiki İstanbul neresidir?..

Karadeniz ile Marmara arasındaki iki burun üzerinde yayılan metropolün İstanbul olduğu herkesçe bilinir. Peki, acaba doğru mu? Bu doğruluk son 150 yıllık süreçte geçerlik kazanmıştır. Asıl İstanbul, Sarayburnu'ndan Marmara ile Haliç arasındaki Kara Surları'na kadar olan küçük yarımada da kurulup gelişmiş imparatorluklar başkentinin adıdır ve İstanbul adını sahiplenen şimdiki büyük yerleşimin sadece yüzde 3'ü civarında bir alanı kapsar.


İlk ehlileştirilen hayvan hangisidir?..

14.000 yıl kadar evvel paleolitik avcı-toplayıcılar şu anda Rusya/Moğolistan sınırının bulunduğu yerlerde, kendi göçebe gruplarından çok uzaktaki ren geyiklerini ayartmayı ve kendilerine küçük bir sürü yaratmak için bu geyikleri çiftleştirmeyi öğrendiler. Günümüzde 3 milyon civarında ehli ren geyiği mevcuttur ve bunların çoğu İsveç, Norveç, Finlandiya ve Rusya topraklarında toplanmıştır.


Kaç tane Osmanlı padişahı vardır?..

Kurucu Osman Bey'den sonuncu Vahdettin'e dek 36 Osmanlı padişahı olduğunu bilmeyenimiz yoktur sanırım. TBMM'nin seçtiği, birbuçuk sene sonra da yurt dışına gönderdiği Halife Abdülmecid saltanat erki olmadığından padişahlar listesinin dışındadır. Oysa padişahların sayısını 36 gösteren tarihlerin, varlıklarını karartmayı başardığı, ister padişah ister bey diyelim 2 Osmanlı daha vardır ki, böylece sayı 38'e ulaşır. Bunlar Fetret saltanat fasılası diye tanımlanan 1402-1413 arasındaki 11 senelik evrede, Edirne'de ardarda padişah olan Emir Süleyman (1402-1410) ve kardeşi Musa'dır (1410-1413). Bu ikisinin saltanatını yok sayıp diğer kardeş Çelebi Mehmed'i (1413-1421) meşru hükümdar gösterme konusunda Osmanlı tarihçileri ağız birliği etmişlerdir.


Modern hastanelerin ilk örnekleri nerelerde kurulmuştur?..

İstanbul, Sivas, Urfa ve Kayseri'de... Modern hastane kavramı Hıristiyanlığı benimseyen ilk Roma İmparatoru 1. Constantinus'un putperestlere ait hastaneleri kapatıp yenilerini açmasıyla 331'den sonra gelişmiştir. Roma'dan 1. Constantinus ile birlikte gelen St. Zoticus yoksul, hasta ve yetimleri İstanbul'da büyük bir eve yerleştirerek bakılmalarını sağladı. Sivas Piskoposu Eustathius Sivas'ta darülaceze, hastane ve sığınaklar yaptırdı. Bir diğeri ise St. Basil tarafından Kayseri Kapadokya'da açılan Basillas'dır. Basillas hastalar için farklı koğuşları, doktor-hemşire konutları, labaratuvarları ve meslek okullarıyla adeta bir şehirdi.