Bütün yönleriyle Seyrani ve Aşık Ali Çatak üzerine düşüncelerim (5)

Fukarada kaldı sadece sabır

Kefensiz ölmeye ararlar kabir

Revamı mü’mine ceza-yı tedbir

Eve haciz girdi kilim kalmadı

                      ***

Âşık SEYRANİ’ yim okur söylerim

Olan melaneti görür gözlerim

Rıza-yı Hak için döğdüm dizlerim

Kulun azabından halim kalmadı…( s,17 )

Develi’nin yetiştirdiği Âşık SEYRANİ işte böyle dobra dobra sazıyla deyişlerini ortaya koyan bir Hak ve halk şairidir. Aşağı yukarı 216 yıldır onurla aramızda yaşıyor. Şiirleri bestelenmiş dilde dile dolaşıyor... O' na âşık olan ve dört dörtlük hayatını ve şiirlerini araştırıp bir araya getiren Develili Âşık Ali ÇATAK, Türk halk edebiyatına kalıcı ve yararlı bir eser ortaya koymuşlardır. SEYRANİ’ nin şiirlerini yazarken bilinmeyen farsça ve Arapça sözcükleri de dip notu haminde açıklamaya çaba göstermişlerdir. Bir şeyle üzülüyorum, su yazı O’nun sağlığında yazmak bana kısmet olmadı. Aradan 21 yıl geçtikten sonra bu yazıyı yazıyorum. Bir yerde geç yazdığım için Âşık Ali ÇATAK’tan özür diliyorum. O şimdi yok aramızda rahmetle ve saygıyla anıyorum.

Bütün Yönleriyle SEYRANİ adını taşıyan kitabında Seyrani’nin şiirlerini, hayat öyküsünü, Kayseri’den Konya’ya, İstanbul’a, Bağdat’ta,Halep’e gidişini ve oradan dönüşünü, çağının ünlü halk şairleriyle atışmalar yaptığını ve Muammalar bağlamında yarıştığını akıcı ve yalın bir Türkçe ile SEYRANİ hakkında tüm bilgileri sergilemeye çaba göstermişlerdir.Ve bundan da başarılı olmuştur.

Daha önce de  söylemiştik. Aşık SEYRANİ'&ninr  bir çok şiirleri bestelenmiştim. Aradan  200 yılgemesine rağmen( karşın ) bunların   çoğu hala  TRT'la  okunmakta  ve severek dinlenmektedir. İşte bunlardan bazıları  şunlardır:

HakYoluna Gidenlerin,Gönül Serden Geçer,Yardan Geçmez,  Efendim Almış Zügürtlük, Ey Sevdiğim Artık Yeter, Şimdi Bizim  Şehrimizde,  Kavuşmadım Cananına,Destigirlik Ummam Senden  Bir Zaman, Hak Cemalinden Alınmış, Hüsne Mağrur Olma, Ela  Gözlüm Niçin  Benden Kaçarsın ,Aşkı Mevlaya Düşeli, Ateş Vapurunu İcat Eyleyen  gibi    şiirleri   türkü  ve  şarkı tadında  tanınmış  sanatçılarımız tarafından bestelenmiş ve müzik  notalarına  alınmştırn...

SEYRANİ’nin adı, Kayseri’de, Develi’de ve yurdumuzun birçok kent ve ilçelerinde caddelere, sokaklara, okullara, bulvarlara, fabrikalara ve hatta iş yerlerine verilmiştir. 17 şiiri bestelenmiştir. Develi’de Heykeli dikilmiştir. ( Seyrani’nin heykeli 30 Nisan 1976’da Heykeltıraş Gürdal Uyar tarafından yapılmış olup 55 bin TL. Kendilerine verilmiş ve Develi’de Cumhuriyet Meydanına törenle dikilmiştir.) SEYRANİ ta yaşadığı dönemlerde kalp gözüyle bu anları görmüş ve bir deyişinde aynen şöyle dile gelmişlerdir:

Haydar-ı Kerrar-ı deven yedince

Canını Allah’a teslim edince

SEYRANİ dünyadan göçüp gidince

Yaparlar resmini ismi söylenir…

SEYRANİ ve Develili Âşık Ali ÇATAK hakkında daha önce yazı yazan ve başarılarını tebrik edenleri de bir vefa borcu olarak unutmamışlardır. Onun için yazı yazanları da yazıyorum: İsa Kayacan, Cemil Develioğlu, Önal Okyay, Müdderis Abdi Hoca, Dr. Recai Özdil, Aşık Ayşe Çolakoğlu, Şair ve yazar Abdüllah Satoğlu, Saray Halı Fabrika Müdürü Ahmet Menevşe, Asım Yahyabeyoğlu, Prof. Dr. Asaf Ataseven, Kayseri Eski Milletvekili Hakkı Kurmel, Araştırmacı yazar Hayrettin İvgin, Halk Bilimci yazar, araştırmacı Nail Tan, Diş Dr. Fikret Çulhaoğlu, Ramazan Mert, Emekli Vali Rıza Akdemir, Dr. Şükrü Kaya Gürlek, Şair- yazar Yavuz Bülent Bakiler, Kültür Bakanlığı’ndan Yahya Aksoy, ve Eski Kayseri Valisi Yüksel Çavuşoğlu gibi değerli imzaların görüşlerine de yer vermişlerdir. Bugün bu yazdıklarımdan bazıları yok aramızda. Bunları rahmetle anıyor ve yaşayanlara sağlıklı ömürler diliyorum.

SONUÇ, olarak Kayseri / Develi ilçesinin yetiştirdiği Âşık SEYRANİ 19. Asırda dönemin önde gelen Halk ve Hak aşığıdır. Yunus Emre’ nin tasavvuf zincirinin son halkasıdır denilebilir. Develili Âşık Ali Çatak ‘ta O’nu dörtdörtlük bir eserde toplamış ve Türk halk edebiyatına kazandırmışlardır. Bir kez daha her ikisini saygıyla ve rahmetle anıyorum. Sözümü yine SEYRANİ’nin Adana - Kozanoğlu Bey’ine yazdığı bir şiiriyle noktalamak istiyorum.( Kısmet olursa bir başka yazımda Develili Âşık Ali Çatak’ın Şubat /1995 tarihinde bana gelen bir mektubundan söz edeceğim)

Âşık SEYRANİ, 1842 yılında Bağdad’tan Develiye dönerken Adana’nın Kozan İlçesinde oturan “ Kozanoğlu Ahmet Paşa’yı ziyaret eder. SEYRAN’ınin yorgun ve perişan olduğunu gören Kozanoğlu Ahmet Paşa, aziz misafirine hizmet etmekte kusur bırakmaz. Şairimiz bu vefalı, mert insana üç kıtalık bir methiye yazar ve Kozanoğlu Ahmet Paşa’ya imzalı olarak armağan eder.

METHİYE

Sen bir Ankasısın Kozan dağının

Kanadın üstüme ger diye geldim

Damına düşmeyim düşman ağının

Seni mert, kahraman er diye geldim

***

Arzu çekip geldim ziyaretine

Dâhil oldum beyim himayetine

Kozanoğlu derler asaletine

İhsanın almağa cer diye geldim

***

Mert aslanlar dağ başını kuşadır

Meşhur Kozanoğlu Ahmet Paşa’dır

SEYRANİ’yi sayesinde yaşadır

Toprağın madeni zer diye geldim.  ( s.340 )

Âşık SEYRANİ

Bu deyişten çok memnun kalan Kozanoğlu Ahmet Paşa, şairimize bir merkep, heybe, para, yiyecek, verir. Bu Tanrı misafirini Develi’ ye uğurlarken aynen şöyle der Kozanoğlu Ahmet Paşa: Sevgili şairim, beni dualarında unutma” diye…Başta Aşık SEYRANİ olmak üzere bu eseri binbir emekle Türk halk edebiyatına kazandıran değerli araştırmacı yazar Develili Aşık Ali ÇATAK ve tüm adı geçenleri bir kez daha rahmetle anıyor, Mekanları cennet olsun diyorum...

KAYNAK:

1-Merhum Hasan Paşa Yurt, (1830-1941)‘tan terlenmiştir. Dâm: Tuzak, ağ, Cer: suyu yudum yudum içme, Zer: Altın, akçe, para anlamındadır.

2- Bütün Yönleriyle SEYRANİ

Hazırlayan: Develili Âşık Alı Çatak, Saray Halı A.Ş. tarafından

basılmıştır. Ağustos 1962 / Develi- KAYSERİ

Abdülkadir GÜLER

03. Ekim 2016- SÖKE