Chávez kimdi, neden bu kadar sevildi/nefret edildi?

“Her yüzyılda bir, Latin Amerika’da bir Bolivar doğar”

Güney Amerika’nın emekçi yığınları, Pablo Neruda’nın bu söylemini Hugo Chávez için haykırıyor şu sıralar.

Chávez, petrol rafinerisinde emekçi,

Chávez, metro girişindeki müzisyen,

Chávez, çeliğe su veren demirci,

Chávez, petrol yataklarını devletleştiren yurtsever,

Chávez, teneke evlerde barınan kimsesizlerin kimsesi,

Chavez, yoksulların ve yok sayılanları sesi,

Chávez, tek kutuplu dünyaya duyulan öfke idi.

Bu nedenlerle sadece ülkesinde değil, Latin Amerika’da ve dünyada geniş halk yığınları tarafından delicesine sevildi.

Bu nedenlerle mevcut dünya düzeninin jandarması ve onun işbirlikçileri tarafından nefret edildi.

***

Latin Amerika’nın son Bolivar’ı 1954 yılında Sabenata’da öğretmen bir ailenin altı çocuğundan ikincisi olarak dünyaya geldi. Yarı yerli yarı Afrikalı özelliği ile övündü, beysbol, resim, müzik ve şiirle ilgilendi, ülkesinin türkülerinden Llanero’yu söyledi. Askeri Akademi yıllarında Che, Castro ve Allende’den etkilenerek Bolivar’cı subaylara yakın durdu. 1989 yılında meydana gelen halk ayaklanmasında 3 binden fazla sivilin katledilmesi onu çok etkiledi. Ordu içinde örgütlenerek 4 Şubat 1992 tarihinde başlatılan ayaklanmaya komuta etti. Ancak ayaklanma başarısız oldu “şimdilik başaramadık” diyerek sorumluluğu üzerine aldı, yargılandı ve hapse girdi. Hapisten çıktığında Castro’nun daveti üzerine Küba’ya gitti. Sonraki yılarda siyasete atıldı ve 1998 yılı başkanlık seçimlerini % 66’lık bir zaferle kazandı. Ulusal gelirin dağılımdaki dengesizliği gidermesi, petrol üretim ve dağıtımını devletleştirerek elde edilen kaynağın eğitim, beslenme ve sağlık gibi kanallara aktarması yoksul kitleleri çok etkiledi.

Dış politikada Küba ile kurduğu dirsek teması, Irak’a yaptırımı kabul etmemesi, Afganistan işgaline karşı çıkması, tek kutuplu dünyanın jandarmasını harekete geçirdi. ABD yanlısı subayların darbesi sonucunda tutuklandı. Ancak bu operasyon, halkın Chávez yanlısı subayların önderliğinde başkanlık sarayını işgal etmesi sonucunda amacına ulaşamadı. Yaşanan olaylar Chávez’in daha çok sevilmesine ve efsane haline gelmesine neden oldu. Küresel aktörler petrol şirketlerini genel greve çıkararak, ekonomi üzerinden Chávez’i düşürmeye çalıştılar ancak başarılı olamadılar. Daha sonra 1999 anayasasında yer alan bir maddeyi kullanan muhalefetin referandum istemesi, Chávez’in zaferlerine bir yenisinin eklenmesine neden oldu. Chávez, 1998 yılından günümüze kadar tam 16 seçimden zaferle çıktı.

Teşekkürler sana Cháves, bizlere başka bir dünyanın mümkün olacağını gösterdiğin için.

Latin Amerika’nın son ‘Romantik Savaşçısı’na saygıyla…

***

GÜNEŞİN OĞLUNA SELAM

Toprak! Kıskanıyorum seni, 
Aldın yanına Chavez’i, yiğit Şavo’yu.
Evleşti evren, aşk ailesi büyüdü,
Nasıl büyürse karanlıkta gözbebeği.
Gloria al Bravo Pueblo,
“Şan olsun cesur halka” ve oğluna.

Toprak! Bahtın ne kadar açık, 
Çektin bağrına Caracas aslanını.
Öylesine arınmış gökçeden,
Çocuk olgunlaştı, çeyrek günde, 
Arka bahçesinde Şeytanın.
Çamur ve palmiye çiçekleri içinde,
Elinin ayasında kurtarıcı mührü,
Gösterdi esire, esir biliyordu.

Maya bilgeliği kürek kemiğinde.
Kabardı göğsü Güneş Annenin,
Nasıl kabarırsa ayçöreği,
Kardeş, ne müthiş bir süt içmişsin.
Nasıl başardın büyük dolaşımı,
Gururlu Afrika kanıyla mı, yoksa
İnsan kalbiyle diyorum Şavo,
İnsanlığın bedeninde dolaşmayı?

Toprak! Ne mutlusun sen,
Aldın Chavez’i, benim kardeşimi.
Öyle yüksek bir damar atışıyla,
Tuttu nabzını tek elle milletin.
Nasıl başardın Şavo, söyle lütfen,
Filistin’e kapıkomşu olmayı?
Nasıl yarattın, hiç kimse bilmiyor,
Kızıl ile karadan alnının akını?

Nerde yükselen bir deniz görsem,
Aklıma gelir diklenişin senin.
Yeraltı canavarını boğuşun...
İki yanında sallanan iki balyoz,
Kırar döker betonlaşan göğü,
Halk derin bir nefes alır,
Yağar bereket yurttaşın ambarına.
Yere sıkı basan kamu bedeni, 
Pataklar Yanki’yi de yerli uşağını da,
Eşek sudan gelinceye değin.

Görünür gözüme Commandate,
Nerede bir destan dinlesem.
Jose Marti’nin gözdesi yıldızlar
Senin oldu Şavo, ölümsüzlük içindi.
Nerde bir ayaklanma duysam,
Petrol kuyularında, pampalarda
Aklıma gelir Venezüela’nın öfkesi.

Ömrünü halka veren ömür bulur:
Hey gidi Kemalist Chavez,
Hey gidi Bolivarcı Mustafa Kemal!
Sıra bizde Şavo, az kaldı, 
Bütün bedeniyle gülen savaşçı.
Sıra bizde Şavo, göreceksin!
Güldürdün yüzümüzü, çok yaşa.
Selam, selam yiğit Hugo’ya,
Güneşin oğluna bin selam!

Hüseyin HAYDAR