Demokrasi

İsmail KARA

Demokrasi nedir?

Demokrasiyi az da olsa anlayanlar ile hiç anlamayanlar, hiç bilmeyenler sık sık “demokrasi” deyip duruyorlar. Sahi nedir bu demokrasi?

Demokrasi, kişilerin kendi hak ve hukukuna olduğu kadar; başkalarının da hak ve hukukuna saygı gösterme meselesidir.

Demokrasi, kendiliğinden gelişmiş/ ya da geliştirilmiş toplumsal kurallara, örf ve âdete, yasa koyucular tarafından konulmuş yasalara ve benzeri nizamlara uygun hareket edilmesidir.

Demokrasi, eşitlik meselesidir. Yasaların, insanlar arasında hiçbir ayrım yapılmadan düzgün bir biçimde uygulanmasıdır.

Demokrasi, toplumun kendi kendini yönetmesidir. Başka bir deyimle, kendini yönetecekleri; kendinin belirlemesi/seçmesidir. Ancak, iyi bir yönetimi iş başına getirebilmek de kolay değil.

M.Ö.427-347 yılları arasında yaşamış ünlü filozof Eflatun (Platon) diyor ki;

“Demokrasinin esas prensibi halkın egemenliğidir. Ama milletin kendini yönetecekleri iyi seçebilmesi için, yetişkin ve iyi eğitim alması şarttır. Eğer bu sağlanamazsa demokrasi, otokrasiye (monarşi benzeri, başa geçenin bütün yetkileri tekelinde tuttuğu yönetim sistemine)geçebilir.

Halk övülmeyi sever. Onun için, güzel sözlü demagoglar(halk avcısı, lafazan, ağzı iyi lâf yapan kişiler), kötü de olsalar, başa geçebilirler”.

 İyi bir demokrasi için olması gereken neymiş?

Milletin yetişkin ve iyi eğitim almış olması… Yönetime seçecekleri kişileri ancak, böyle olduğu zaman daha uygun, daha iyi belirleyebilirlermiş. Aksi hâlde, güzel sözlü demagoglar iktidarı ele geçirebilirlermiş.

Bundan yaklaşık 2400 yıl önce yaşamış olan bir filozofun sözleri bunlar.

Nitekim, aynı şeyleri yaşıyoruz. Biz görüyoruz, dünya görüyor.

Birileri (yani halktan daha güçlü birileri), halk adına başa geçecekleri, ülkeyi yönetecekleri belirliyor, halka dayatıyor; “Bunları seçeceksiniz”. Seçimler böyle yapılıyor. Buna demokratik seçim denilebilir mi? Bu mu demokrasi?

Lord Acton diyor ki; “Gerçek demokratik ilke, hiç kimsenin halkın üzerinde bir güce sahip olmaması demektir”.

Yönetimin adı “demokrasi” olmayabilir. Ama yazımın başında belirttiğim gibi toplumda yaşayanların kendi haklarına olduğu kadar, başkalarının, hatta devletinin hak ve hukukuna son derece saygılı yetişkin ve iyi eğitim almış bireyleri de olabilir. İngiltere’yi de buna örnek göstermek mümkündür.

Yazımı bitirirken üstüne basarak, şunu tekrar vurgulamak istiyorum; her ne olursa olsun, huzurlu bir yaşantı için herkes kendi hak ve hukukuna olduğu kadar başkalarının da hak ve hukukuna, yasalara, örf ve âdete saygılı hareket etmeli, gerçek demokrasiyi kendi özgür ve aydın kişiliğinde yaşamalıdır.

Buraya kadar yazdıklarımdan çıkan sonuç; insanlar arasında eşitlik ve adalet olmuyor mu? Her zaman dediğim bir sözümü tekrar etmek istiyorum; “Demokrasinin temeli adalettir. Adaletin olmadığı ya da uygulanmadığı bir yerde demokrasiden söz edilemez”.

Demokrasiyi bilmem kısaca anlatabildim mi?