Demokratik bir İLKSAN için

İLKSAN (İlkokul Öğretmenleri Sağlık ve Sosyal Yardım Sandığı), 1943 yılında 4357 sayılı Kanun ile sağlık ve sosyal yardımla ilgili meselelerde öğretmenleri birbirlerine yardım edici duruma getirmek amacıyla kurulmuştur.

Sandığın temel gelir kaynağını üyelerden, Temsilciler Kurulunca tespit edilen miktarda her ay kesilen aidatlar oluşturmakta, bunun yanı sıra bağışlar ve devlet bütçesinden yapılacak yardımlar, sandık gelirlerinin nemalandırılmasından elde edilen karlar, sandığın amaçlarını gerçekleştirmeye elverişli prevantoryum ve kaplıca gibi tesisler satın alarak veya yaptırılarak bunların kiralanmasından veya işletilmesinden elde edilecek kazançlar da sandığın diğer gelir kaynakları olarak sayılmaktadır.[i]

Sandığın işleyişini belirleyen Ana Statü yapma yetkisi, 1985‘te çıkarılan 3179 Sayılı Kanunla Milli Eğitim Bakanlığı‘na verilmiştir. 1995 yılında yapılan değişiklikle de Sandık Ana Statüsü değiştirilerek, bugüne kadar gelen anti-demokratik işleyişin önü açılmıştır. Yasa ile zorunlu ve doğal üye konumunu kazanan ilkokul öğretmenleri, İLKSAN yönetim kurulunun 7 üyesinden, 3’ünü; 3 denetleme kurulu üyesinden de sadece 1’ini seçebilmektedir. İLKSAN yönetim ve denetleme kurulunun karar alma çoğunluğunu oluşturan diğer üyelerini ise Milli Eğitim Bakanı belirlemektedir.

MEB’in bu yetkiyi, İLKSAN yönetimindeki bürokratlar eliyle kullanması sonucunda, zaman zaman ‘verdimse ben verdim’ şeklinde tarihe geçen arsa yolsuzlukları, otomobil alım-satım usulsüzlükleri, üyelere kullandırılan ve bankalardan çok farklı olmayan kredi uygulamaları ile gündeme gelmiştir.

İLKSAN konusunda bir başka sorun, Yönetim Kurulu üyelerinin aldıkları maaşlar, üyelerine yönelik dayanışma ve sosyal yardım amacıyla kurulmuş bir sandıkta olmaması gerektiği kadar yüksektir. Şöyle ki;

Yönetim kurulu başkanının maaşı brüt asgari ücretin 7 katı,

Yönetim kurulu üyelerinin maaşı brüt asgari ücretin 5 katı,

Denetleme kurulu üyelerinin maaşı brüt asgari ücretin 3 katıdır.

Üstelik bu ücretlere yolluklar, yevmiyeler, huzur hakkı vb dahil değildir.

Yine İLKSAN’ın toplam üye sayısı 2014 verilerine göre 265 bin 187’dir. Üyelerinin yüzde 56’sı kadın, yüzde 44’ü erkek olmasına karşın, yönetim kurulunda bir tane kadın bulunmaması, İLKSAN’ın cinsiyetçi bir anlayışla ve temsilde adaleti yok sayan bir bakış açısı ile yönetildiğini göstermektedir.[ii]

Bu temel sorunların çözümü için yapılması gereken İLKSAN’ı üyelere rağmen değil, üyelerle birlikte, demokratik ve katılımcı bir anlayışla yönetmek isteyen, bu konuda gerekli bilinç ve cesarete sahip olan üyelerin iş başına gelmesidir. Bunun ilk koşulu, Ana Statünün demokratikleştirilmesi ve İLKSAN’ın geleceğine üyelerinin karar vermesidir.

Bunun yapılabilmesi için de;

-İLKSAN, demokratik bir yapıya kavuşturulmalı, MEB’in vesayetinden derhal çıkarılmalıdır.

-İLKSAN’ın Ana Statüsü temsilciler kurulunca hazırlanmalı, her türlü karar üyelerin iradesinin hâkim olacağı temsilciler kurullarında alınmalıdır.

-İLKSAN Ana Statüsü demokratik, saydam, katılımcı bir yapıya kavuşturulmalı, tüm anti-demokratik ve vesayetçi hükümler temizlenmelidir.

-Temsilde adaleti sağlamak için illerde her 1000 üyeye 1 temsilci, ilçelerde ise her 100 üyeye 1 temsilci seçilmelidir.

-İLKSAN kuruluş amacına uygun olarak yardımlaşma ve dayanışma sandığı haline getirilmelidir.

-İLKSAN’ın yönetim ve denetim kurulları üyelerden yani öğretmenlerden oluşmalı, dışarıdan her türlü siyasi müdahaleye kapalı olmalıdır.

-İLKSAN’da genel müdürlük ve bazı profesyonel kadrolar kaldırılmalı, yönetim kurulu tamamen profesyonel olarak çalışacak üyelerden oluşmalı ve ücretleri çalışırken aldıkları ücretten fazla olmamalıdır.

-Yönetim kurulları üyeleri üst üste ikiden fazla seçilmemeli ve görev süreleri 2 yıl ile sınırlı olmalıdır.

-Üyelerinin istem ve gereksinimlerini karşılayacak bir İLKSAN yasası çıkarılmalıdır.

-İLKSAN üyelerinin yararlanamayacakları, sandığı zarara sokan her türlü ticari işletmecilik anlayışına son verilmeli, var olanlardan vazgeçilmelidir.

-İLKSAN’ın sosyal yardımları günün koşullarına uygun hale getirilmeli ve tüm üyelerin ayrımsız bir şekilde yararlanması sağlanmalıdır.

-İLKSAN başta kendi üyeleri olmak üzere, her türlü denetime açık olmalı ve şeffaf bir şekilde yönetilmelidir.

-Üye sayısı dikkate alınarak kadınlara yönetimlerde eşit temsiliyet sağlanması için gerekli adımlar atılmalıdır.

-İLKSAN’ın geleceğine sadece üyeleri karar vermelidir.[iii]

Biz de bu taleplerin gerçekleştirilmesine katkı yapmak için arkadaşlarım Bülent Akhan ve Abdullah Aydın ile birlikte, Gaziantep’in merkez ilçesi Şehitkamil’den İLKSAN temsilciliğine adayız.

Umarız 2016 seçimleri İLKSAN’ın demokratikleşmesi için bir adım olur.