Descartes'i anlamak

Felsefe denince akla gelen ilk cümledir Descartes’in “Düşünüyorum o halde varım” cümlesi. Düşünmek ile var olmak arasındaki nasıl bir bağ olabileceğini, çoğu kez insanlarımız düşünmeye değmeyecek bir konu olarak görmüşlerdir. Aslında düşünmenin insanın kendisi demek olduğu, felsefesiz insanın gerçek manada insana ait özellikleri kendisinde barındırmayan bir varlık olduğu düşüncesi toplumumuzun hiçbir zaman kafa yormadığı konuların başında gelmektedir.

İnsanların bilgiye ulaşma yolları genel olarak aynıdır. Her insan okur, dinler, izler ve öğrenir. Ancak işte bu noktadan sonra insanların birbirlerinden farklılıkları ortaya çıkar ki o da, daha önceden öğrenilen bilgilerden düşünerek yeni fikirler ortaya çıkarmaktır. Descartes'e göre de insanların varlık ile yokluk arasındaki ayrımları da bu noktadan başlamaktadır.

Akıl ve düşünmek insanı insan yapan ve diğer tüm yaratıklardan ayıran en büyük belki de yegane özelliktir. Zira yemesi, içmesi, üremesi vb. özellikleri yönü ile insan sadece yazılışı farklı olan bir varlıktır; hatta bu özelliklerinin hemen hepsinde farklı varlıklardan çok geride de denilebilir. Dolayısıyla “akıl ve düşünmek eşittir insan” denilebilir.

Beynimizdeki bilgileri bir yoklayalım, acaba sahip olduğumuz düşünceler kime ait, hala duyduğumuz ya da okuduğumuz bilgilerle mi yaşıyoruz? Yoksa gerçekten kendi düşüncelerimizle oluşturduğumuz bir hayat felsefemiz var mı?

Eğer kendimize ait düşüncelerimiz yoksa o zaman biz gerçekte var mıyız? Yoksa biz başkalarının düşüncelerini dolayısıyla hayatlarını mı yaşıyoruz? Ben dediğimizde bana ait özellikler acaba gerçekten benim mi?

İşte Descartes’i anlamak demek düşünmek demektir, varlığımızı ispatlamamızın tek yolu da düşünmek ve üretmektir.