Diyelim ki (II): Beşiktaş mı Sivas mı UEFA'da...

Dün maçlar henüz oynanmadan bir yazı yazmıştım. Sıvasspor’un ve küçük olasılık da olsa Beşiktaş’ın şampiyonluk şanslarını anlatırken hükmen biten maç sonuçlarının nasıl sevimsiz durumlar yaratabileceğinin örneklerini vermiştim (1).

Dünkü maçların sonuçları hem Sıvasspor’un hem de Beşiktaş’ın şampiyonluk şanlarını tamamen bitirdi. İki takımdan biri UEFA’ya gidecek. İki takım eşit puanda ve bunun yanında ikili veya üçlü averaj hesaplarında eşitlik olunca genel gol averajına bakılması gerekecek. İki takımın aynı anda yenilmesi veya yenmesi durumunda son maçlarının farkları belirleyici olacak (2).

Eskiden puan eşitliğinde yalnızca genel gol averajına bakılırdı. Genel gol averajının eşit olması durumunda çok gol atan, onların da eşit olmasında ikili averaj değerlendirilirdi. Şimdi tam tersi oldu. Önce ikili (gerekirse üçlü, dörtlü) daha sonra genel gol averajına bakılıyor.

İkili averajın önce değerlendirilmesine karar verilmesinin nedeni genel averajın kullanıldığı yıllarda son haftalarda aklın almayacağı farkların olmasıydı. 8 farklı kazanması gereken ve yenme olasılığı olmayan takım 8 farklı kazanıverirdi. Herkes şaibeye inanırdı ama hiçbir şey kanıtlanamazdı.

İkili averaj kuralı geldi ancak bu yıl 3. olan takımı büyük bir olasılıkla eskiden olduğu gibi genel gol averajı belirleyecek. Çünkü Beşiktaş ve Sıvasspor’un ikili puan ve gol averajları eşit.

Son hafta Beşiktaş, düşmesi kesinleşen Vestel Manisa ile kendi sahasında karşılaşacak. Sıvasspor ise ligde kalması kesinleşen Gençlerbirliği ile deplasmanda oynayacak. Bu maçlardan önce puan durumu şöyle:

3. Sıvasspor A:55 Y:29 P:70 Av: 26
4. Beşiktaş A:53 Y:31 P:70 Av: 22

Son maçlarda iki takım da berabere kalırsa, Sıvasspor üstte yeralır.

Sıvasspor ve Beşiktaş yenilirse, Sıvasspor’un Beşiktaş’ın yediği farktan 4 fazlasını yemesi durumunda Sıvasspor altta yeralır.

Sıvasspor ve Beşiktaş kazanırsa, Beşiktaş’ın Sıvasspor’un üzerinde yeralmak için son hafta Sıvasspor’un yaptığı farktan 4 fazlasını yapması gerekecek. İki maçın aynı anda başlaması için Federasyon çaba göstermek zorundadır. Sahaya konfetiler atılmaması için önceden önlem almalıdır. Neden mi?

Diyelim ki, Beşiktaş-Vestel Manisa maçı başlayınca iki yıl önce son haftadaki Denizli’deki Fenerbahçe maçında olduğu gibi ikinci yarının başında konfetiler atılsa ve maç 15 dakika gecikse. Maç içinde de aynı şekilde maçı geciktirseler ve bu maç bitmeden 20 dakika önce Gençlerbirliği-Sıvasspor maçı 3-0 tamamlansa. Bu sırada Beşiktaş da 3-0 önde olsa. Son 20 dakikada Beşiktaş hakkıyla 4 gol atıp 7-0 yense ve UEFA’ya gitse.

Beşiktaş hakkıyla kazanmasına karşın herkesin aklına başka şeyler gelmez mi?

Maçların konfeti atarak veya başka şekillerde uzatılmaya çalışılmasına engel olunmalıdır. Normal koşullarda bir maçın başlaması ve bitmesi arasında 115 dakika süre olur. Bu sürenin uzaması futbolcunun “konsantrasyonu”, “direnci”, “soğuması”, “yorulması”, “dinlenmesi” gibi maçın kaderini etkileyen sonuçlara yolaçabilir.

Seyircinin dıştan etkilemesiyle özellikle ikinci yarıda futbolcuların sahada kalış sürelerinin uzaması güçlü takım futbolcularını olumsuz etkilerken güçsüz takım futbolcularına avantaj sağlar. Hiçbir şey olmasa bile yorulmuş futbolcular dinlenerek diğer takımla kondisyon farkını kapatırlar.

İki yıl önceki Denizlispor-Fenerbahçe maçı seyircinin sahaya konfeti atması sonucunda 16 dakika uzatılmıştı. Bunun anlamı Fenerbahçe’ye göre daha az dirençli olduğu varsayılabilecek Denizlisporlu futbolcular maçın ikinci yarısı boyunca yaklaşık 20 dakika dinlenme şansına sahip olmuşlardır ve bu şekilde dirençlerini artırmışlardır. Bu da dıştan maça yapılan etkiyle olmuştur ve maçın kaderini etkilemiştir. Böyle durumlarda maçın tatil edilmesi ve sonra seyircisiz olarak oynanması en doğrusudur. İki yıl önce Denizli’de Federasyonun önlem almaması ve hakemin bu duruma göz yumması ligin şampiyonunu belirlemiştir.

Futbol Federasyonu daha önceki yıllarda yaşananlardan ders almayı öğrenmelidir. Hangi maçta ne gibi bir durumun sözkonusu olabileceği konusunda vaka çalışmaları (case study) yapmalıdır. Bu çalışmalar için Futbol Federasyonunda akil adamlar da bulunmalıdır ki, sıra dışı durumları görebilsinler.

Federasyon maçın geciktirilmesi durumunda uygulanacak yaptırımları son maçlar oynanmadan açıklamalıdır.

(1) Diyelim ki... (Beşiktaş ve Sıvasspor için şampiyonluk olasılıkları) (4-5-2008): http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=107612
(2) Son haftaya girerken (4-5-2008): http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=107652

Ankara, 5 Mayıs 2008