Doğa Filozofları Üzerine

 

Doğa filozofları olarak bilinen filozoflar ağırlıklı olarak Antik Yunan topraklarında M.Ö.6. ve 5. yy da yaşamış ve doğa üzerine eserler (On Nature) yazmış ve fikirlerini beyan etmiş bilginlerdir.

Bu filozoflar doğanın açıklanmasına önem vermiş ve hepsi doğanın kökenini ve oluşum sürecini merak etmiş ve bunun üzerine çalışmışlardır.

Haklarında çok bilgi olmamakla beraber bazılarının eserlerinden parçalar (fragmanlar) vardır ve onlarla ilgili diğer bilgilere Platon ve Aristotales aracılığıyla ulaşırız.

 

Ortak olan amaçları ‘her şeyin temeli olan töz’ü, arche’yi bulmak ve sürecin ne’liğini ve nasıl’lığını açıklamaktır. Yani iki sorun vardı.

 

1- Töz, arche sorunu

2- Oluş, süreç sorunu

 

Ağırlıklı olarak temel elementler üzerine akıl yürütmüşlerdir.

Bu filozofları kendi içinde belirli bir şekilde sınıflandırırsak;

 

*Milet Okulu

 Thales, Anaksimender ve Anaksimenes

 

*Herakleitos

 

*Pythagoras Okulu;

 Pythagoras ve Pythagorasçılar 

 

*Elea Okulu

 Xenophanes, Parmenides, Zenon

 

*Empedokles

*Anaksagoras

*Demokritos

*Protagoras 

 

-Thales'te töz canlıdır ve değişmesi belirsiz olarak tasarlanan bir şeydir. Anaksimenes’te ilk madde daha kesin bir şeydir. (hava) Nitelik bakımından kendisiyle aynı kalan ama gevşeyip, yoğunlaşabilen bir şey.

-Elealılarda meydana gelmemiş, değişmeyen yok olmamış bir varlık düşüncesi var. Süregelen varlığın aslının töz olduğu tek varlık düşüncesi.

 

-Parmenides bu değişmeyen varlığı 'Bir' olan olarak anlatmışken, Empedokles ve Anaksagoras bunları birbiriyle karışıp,birleşip ayrılabilen temel ögeler, elementler olarak felsefelerini biçimlendirmişlerdir.

 

-Demokritos'da ise uzay içindeki atomlar ve boşluk düşüncesi, varolan şeyler atomların birbirine olan tesir ve konumlarıyla alakalı mekanik bir süreç fikri, yani hareket temelli mekanik bir doğa açıklaması vardır.

-Anaksagoras ise teleolojik bir görüşle dizaynın akıl -Nous- olduğunu söylemiş, Nous’u şeylerin arkasındaki güç olarak tanımlamıştır.

 

Bu filozoflar her ne kadar insana ve duygulara ait şeyleri çalışsalar da en temel odak noktaları doğa ’Nature dır. Bu yüzden onlara doğa filozofları denir. Ancak bu noktadan sonra felsefede insan üzerine çalışmalar artar. Demokritos ve Protagoras'ta da esintileri olan insan merkezli felsefe buradan temelini alarak başlar.

 

*