Ekonomi arabası

Son günlerrde ekonomideki kur, faiz, yatırım, siyaset kavramları trafiğinde aklıma bir ekonomi TV kanalında adını şimdi hatırlayamadığım bir ekonomistle yapılan sohbet geldi. Sohbet esnasında TV programına e-mail ile gelen izleyici sorularından birini ekonomiste soruyorlardı;"Yaa şu faiz oranını iyice düşürseler şöyle % 4 gibi, $/TL kurunu da yukarı çıkarsalar 2,75 gibi ne olur yani Dünya mı yıkılırdı?" diye. Ekonomist de şöyle dedi: "Bakın öğrencilerim de bana böyle sorular soruyorlar. Ben onlara ekonomi dört veya daha çok tekerli bir arabaya benzer. Bu tekerler faiz, enflasyon, döviz, borsa...vb.gibi. Bu tekerlerden birisi mutlaka patlak olur. Biz bu patlak tekeri tamir edince öbür tekerlerden biri patlar. Onu da tamire çalışır , tamir eder yolumuza devam ederiz. Tekerler döner.Ama tekerlerin dördü veya hepsi patlarsa araba durur uzun bir müddet belki de hiç yola çıkamayız."  

 

Ben de bu sohbete şunu ekleyeyim: Ekonomi denen arabanın hepsi veya birden fazla tekeri patlarsa stepme de kalmaz, teker tamiri de... Araba stop eder. Yani açıkçası ekonomi iflas eder. Onun için ekonominin tekerlerine iyi bakmak, patlayan tekeri hemen tamir etmek, diğer tekerlerin de patlamasını beklememek gerekir. Aksi takdirde ekonomi ve kalkınma duraklamaya geçer, hatta durabilir ve hatta durduktan sonra eksiye de geçebilir.

 

Ekonomi  üzerinde her kişinin (Gerçek ve tüzel kişinin) birtakım hak ve hukuku vardır. Bu kişilerden her biri ekonomiden azami pay almak yani azami yararlanmak ister Örneğin yatırımcı düşük faizle kredi alıp yatırımlarını kısa sürede yaparak yüksek kara geçmek ister. Dövizle borçlananlar dövizin kurunun düşmesini, dövizle alacaklananlar ise döviz kurunun yükselmesini isterler.

 

Ekonomimizin son günlerdeki hareketliliğe, dalgalanmalara, eleştirilere karşı gösterdiği duyarlılık, direnç ve bütün bunlara rağmen büyümesi ve de tecrübesi takdire şayandır. Özellikle Merkez Bankasına ve yönetimine karşı yapılan sert eleştiriler, itibarsızlaştırma, azarlama, müdahale, sindirme çabalarının sonuçsuz kalması; Banka Yönetim Kurulunun ve Başkanı Erdem Başçı'nın profesyonelliği, banka bağımsızlığına yakışır şekilde nazik ve dik duruşu Türkiye'de  bir çok çevrelerce takdir ve memnuniyetle karşılanmaktadır. Yine bu konuda bazı değerli bakanlarımızın, siyasilerimizin Merkez Bankasının ve bağımsızlığının yanında yer alması çok sevindiricidir.

 

Ekonomimizin, T.C. Merkez Bankasının, diğer ekonomi kurum ve kuruluşlarımızın bu konudaki tecrübesi, profesyonelliği, istikrar ve izlenimleri Türkiye'de olduğu gibi Dünya'da da ilgiyle, takdirle karşılanmakta ve hayranlıkla izlenmektedir.

 

17.Şubat.2015, İstanbul

 Abdülkadir KIDEŞ